2001ean Euskal Herriko trikitilariak Herrialde Katalanetako trikitilariekin trukeak egiten hasi ziren, eta hortik sortu zen elkarrekin proiektu bat egiteko asmoa. Euskal Herritik Herrialde Katalanetara doazenean eta handik hona datozenean elkarrekin jo zezaketen errepertorioa osatzea zuten asmoa. Baina, bi herrialderekin bakarrik hanka motz ikusten zuten proiektua, eta Pirinioek lau herrialde eta kultura, -okzitaniarra, Euskal Herrikoa, aragoiarra eta Herrialde Katalanetakoa- elkartzen dituztela ikusirik beste bi herrialdeekin ere harremanetan jartzea erabaki zuten. Agurtzane Aizpuru Trikitixa Elkarteko kideak dioenez, «ez da mendiko errepertorio bat baina bai lau kultura biltzen dituena».

Pirinioen lau ertz hauetan soinu diatonikoak modu ezberdinean egin du aurrera. Euskal Herrian eta Okzitanian arazorik gabe jarraitu badu ere, Aragoin eta Herrialde Katalanetan ez da hala gertatu. Ignacio Alfayé arduratu da Aragoiko kantuak aukeratzeaz eta bere hitzetan, «XX. mende erdialdean soinu diatonikoa asko erabiltzen zen baina gero, soinu kromatikoak indarra hartu zuen bestearen kaltetan. Orain berriz ari da indartzen eta gazteak badabiltza instrumentu hau jotzen ikasten». Carles Belda Herrialde Katalanetako arduradunaren hitzetan, soinu txikiaren egoera bitxia eta apartekoa da: «Lehen 20 trikitilari baziren orain ehunka daude. Pirinio aldean trikitilari anitz dira, haur asko ari dira ikasten. Mallorcan eta Valentzian ordea, badira batzuk jotzen eta ikasten hasten».

Soinu diatonikoak leku bakoitzean izan duen garapena ezberdina izan bada ere, Joseba Tapiaren aburuz, funtzio bera izan du lau herrialdeetan: «Musika tresna honen egitekoa festak eta dantzak antolatzea izan da eta alde horretatik baditugu antzekotasunak». Musika aldetik ezberdintasunak badaude eta hori antzeman daiteke lurralde bakoitzak aukeraturiko partituretan.

Herrialde bakoitzak 15 pieza hartu ditu Pirinioak lana osatzeko eta lurralde bakoitzean arduradun bat edo talde bat ibili da kantuak aukeratzeko lanetan. Lurralde bakoitzeko piezen azalpenak sei hizkuntzetan irakur daitezke: okzitanoa, aragoiarra, katalana, euskara, frantsesa eta gaztelera. «Lau herrialdeek dituzten hizkuntza horiek nabarmendu nahi izan ditugu. Hizkuntzotan oso errealitate ezberdinak daudela jakinik, gaztelera eta frantsesa gehitu ditugu», dio Agurtzane Aizpuruk.

Aragoiko kantuak aukeratzeaz, Ignacio Alfayé soinujole aragoiarra arduratu da. Alfayék lurraldeko errealitate geografiko, musikal eta linguistikora gerturatu nahi izan du aukeraketa egiterakoan. Horretarako, Aragoiko probintzia ezberdinetako kantuak hartu ditu eta lurralde honetan erabiltzen diren hiru hizkuntzetan -aragoiarra, katalana eta gaztelera- idatziak dauden batzuk aukeratu ditu. Aragoiko errepertorioan mazurkak, baltsak, jotak eta pasodobleak bildu dituzte, guztiak dantza egiteko genero ezberdinak. Alfayék azaldu duenez, "kantu hauek oso ezagunak izan dira jaso diren lekuan. Batzuek denboran barrena iraun dute eta beste batzuek ez. Esaterako, El gitanillo abestia lehen oso ezaguna zen eta talde ezagunek jotzen zuten baina, orain kantua oso jende gutxik ezagutzen du».

Carles Belda, berriz, Herrialde Katalanetako aukeraketa egiteaz arduratu da. Horretarako, beste soinujole batzuei 15 kantuen zerrenda egiteko eskatu eta gero berak egin du azken aukeraketa. «Bi irizpide genituen kantuak aukeratzeko; herrikoiak eta tradizionalak izatea. Baina herrikoi hitzak adiera ezberdina du pertsona bakoitzarentzat, batzuentzat ezaguna dena da eta besteentzat tradizionala dena. Esaterako, L'estaca ez da tradizionala, baina ezagunena denez herrikoia da», dio Beldak. Hortaz, oreka baten bila ibili da Herrialde Katalanetako arduraduna aukeraketa egiterakoan: «Kantu batzuk Balearretatik datoz, besteak Kataluniako iparraldetik. Zenbait aski ezagunak dira eta besteak giro berezietan bakarrik ezagutzen dira». Errepertorioan, habanerak, rumbak eta sardanak bildu ditu, besteak beste. Zugarramurdin bizi da Carles Belda eta ondo ezagutzen ditu bai Euskal Herriko trikitilariak eta baita bere jatorrikoak ere. Adierazi digunez, modu ezberdinean erabiltzen da trikitia bi herrialdeetan: «Euskal Herrian trikitilari eskoletan denak batera eta ongi jotzen ikusten dituzu eta Herrialde Katalanetan, bakoitza berera doa, bere munduan dago. Euskal Herriko jendea sozialista da eta hangoa anarkista».

Okzitaniako aukeraketa egiterakoan herrialde osoa biltzen duen errepertorioa osatu nahi izan du Marc Serafini soinu diatonikoen egileak: «Eremu kulturala ez da Pirinioen magalera mugatzen eta Okzitania osoko errepertorioa sartu nahi izan dut». Horretarako zonalde bakoitzean ezagunen diren dantza motak hautatu ditu: Gaskoniako rondoa, Auverniako burrea, Proventzako mazurka eta abar. Dantzak azaltzearekin batera, kantu ezagunak ere aukeratu ditu: El parpalhol, Mazurca de Sent Andiol, Les sept sauts eta Coquin de Piere. «Besteak ez dira hain ezagunak baina ondo erakusten dute hemengo trikitilarien musika estiloa», dio Serafinik.

Euskal Herriko kantuen aukeraketa egiteko lan talde bat elkartu da; Oskar Estanga, Alaitz Telletxea, Iker Goenaga eta Joseba Tapia. «Aukera oso zabala da eta beharrezko kantua zein den jakitea zaila da. Egindako aukeraketa subjektiboa da, aukeraketa ezberdinak egin baitaitezke. Gu kantu herrikoietatik abiatu gara», dio Joseba Tapiak. Piezen artean abestiak eta dantzak sartu dituzte, hala, jauziak, fandangoak, arin arinak eta kalejirak aurki daitezke.

Liburu hau eskuartean hartzen duenak Euskal Herritik kanpo ere trikitia jotzen dela ikusiko du eta profesionalak berriz kanpoan zer jo dezaketen ikasi. «Entzuleengana gerturatzea beharrezkoa da gure ofizioan eta honek tresnak ematen dizkigu gerturatzeko», dio Joseba Tapiak. Lan honek gurea dena ezagutzen lagunduko duela uste du Carles Beldak: «Dena dakigu Brasilgo musikari buruz eta gure iparraldean zer jotzen den ez dakigu. Gure artean ezagutzeko balio du». Marc Serafíni ere bat dator Beldak esandakoarekin: «Jendea beste kulturetako musikak erakartzen du. Okzitanian musika zeltiarra ezagunagoa da Pirinioen bestaldean jotzen dena baino. Lan honekin trikitilari okzitaniarrak euskaldun, aragoiar edo katalan batekin zer jo jakingo du». Ignacio Alfayék adierazi duenez, «lau zonalde geografiko ezberdinetan instrumentu bakar bat nola erabiltzen den ikusteko aukera eskaintzen du lanak».

Udan bat egingo dute berriro lau herrialdetako ordezkariek, izan ere, liburua aurkezte lanetan alde batetik bestera ibiliko dira. Lau herrialdeetan jardunaldiak egingo dituzte. Martxoan Aian egin zuten lehen topaketa, eta uztailaren 17 eta 18an Herrialde Katalanetan elkartuko dira. Topaketa hauetan, herrialde bakoitzeko arduradunek piezen aukeraketaren zergatiak eta soinu txikiaren egoera azalduko dituzte.