Patxi Iturregi: «Ipuin laburrak esperimentatzeko parada ezin hobea eskaintzen dizu»


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Zergatik jarri diozu Dioramak izenburua?
Eszena erreal bat irudikatzen duen hiru dimentsioko eraikuntza eskalakoa da diorama. Esate baterako, modelogintzan hain erabiliak diren erretxinazko modelo horiek, edo natur zientzietako museoetan ikusten ditugun horietakoak, gizaki primitiboen eguneroko bizimodua irudikatuz edo hegazti migratzaileen habitat zingiratsua erakutsiz. Edonola ere, ez da maketa kontzeptuarekin nahastu behar. Diorama zerbait bizia da, funtsean eszena bat irudikatzen baitu. Maketa soila, berriz, zerbait biluzia eta hila da. Ipuin liburu honi Dioramak jartzearena irakurleari egindako keinu bat da, esanez bezala, irakurtzen ari zaren eszena txiki horrek errealitatearen itxura izan dezake, baina ez zaitez nahastu, ez da errealitatea, nik asmatutako artifizioa baizik.

Gero eta ipuin laburragoak idazten dituzu, ez da hala?
Hori egia da. Ia neurri berekoak izan dira hiru liburuak, baina Haize kontrak bederatzi ipuin izan zituen, Behi eroakek hamabi eta Dioramakek hirurogeita sei. Azken honetan ipuin laburrak eta hiperlaburrak dira nagusi. Oso gustura nabil formatu txikian; izan ere, esperimentatzeko eta bide berriak jorratzeko parada ezin hobea eskaintzen dizu.

Nola idazten dituzu?
Bada, azkenean, eskema moduko bat eratzen duzu buruan, istorio laburrak harrapatzeko sare bat edo, eta berehala ikusten duzu zeure burua ehiztari gisa, eguneroko gertaera arrunten artean hurrengo kontagaia izan daitekeena atzeman nahian. Gainera, nolabaiteko hiltzaile sena garatzen duzu, istorioak jaio berritan «akabatzeko» antze berezia.

* * * * * * * * * * * *


Dioramak
Patxi Iturregi
elkar
180 orrialde 13,90 euro


Patxi Iturregi laudioarraren azken ipuin liburua

Era guztietako istorioak batu ditu Patxi Iturregik (Laudio, 1952) Dioramak izenburuko azken ipuin liburuan. Hirurogeita sei dira, denera, eta heien artean kontakizun errealistak eta fantastikoak, psikologikoak eta lirikoak, absurdoak eta beldurrezkoak aurki daitezke. Haatik, ez zion irakurleari istorio saski-naski bat eskaini nahi, liburu oso bat baizik, eta horretarako bilduma honetan zero mailatik hasi da, anekdota xumeak azaltzen dituzten kontakizunak agertzetik, apurka-apurka gero eta argumentu sendoagoak eskaintzeko, beti in crescendo. Hau da, egituraren bidez suspense moduko bat sortzen saiatu da egilea, eta horrexegatik ohartarazten dio bere lanak irakurtzeari ekin behar duen edonori komeni dela liburuan proposatzen den ordena errespetatzea, bestela ipuin batzuen indarra gal litekeelako. Hiru inspirazio-iturri nagusi ditu Patxi Iturregik literatura kontuetan: munduko errealitatea, barneko esperientzia afektiboa eta urteetan zehar irakurritako liburuek utzitako oroitzapena. Baina bera miope samarra omen denez, ez da errealitatearekin ondo konpontzen, eta aukeran nahiago du barne esperientzia eta literatura esparrutik jasotako elementuekin aritu.


ASTEKARIA
2006ko uztailaren 16a
Azoka
Azkenak
Zestoako Gaztetxearen desalojoa geratzea lortu dute

Uztailaren 19an, 8:00etan zegoen gaztetxea husteko agindua emanda. Momentuz, lortu dute desalojoa atzera botatzea. Zestoako Gazte Asanbladak Bilboko Aresti Zentro Sozialistaren desaloa jasan zutenei elkartasun osoa adierazi die.


Yael Braun-Pivet izango da berriz Frantziako Asanbleako lehendakaria

Frantziako Asanbleak Yael Brau-Pivet hautatu du legebiltzarreko presidente. Lehia aurreikusten zen FHB eta Macronisten artean, eta azkenean, gutxigatik bada ere, lehendakariaren alderdikoak gailendu dira.


Margolan figuratibo zaharrena

Sulawesi (Indonesia) uhartearen hegoaldean, Leang Karampuang kobazuloan hiru irudi antropomorfoz eta basurde batez osatutako margolana aurkitu dute Griffith eta Southern Cross unibertsitateetako eta Indonesiako Agentzia Nazionaleko arkeologoek. Nature aldizkarian argitaratutako... [+]


Leonard Peltierren ihes ukatua

Lompoc (Kalifornia, AEB), 1979ko uztailaren 20a. Leonard Peltier ekintzaile indigenak eta beste bi presok espetxe federaletik ihes egin zuten. Iheskideetako bat kartzelaren kanpoaldean bertan tirokatuta hil zuten; bestea ordu eta erdi geroago atzeman zuten handik milia batera... [+]


Adin txikiko neska baten erasotzaileari jarritako epaia salatu du Gasteziko Mugimendu Feministak

Gasteizko adin txikiko neska bati sexu erasoa egin zion adin txikiko mutil batek, 2023ko ekainean. Gasteizko Mugimendu Feministak ez ditu bidezkoak ikusten epaileak erasotzaileari ezarri dizkion neurriak. Uste du erasoa jasan duenaren birbiktimizazioa bultzatzen dutela... [+]


Donostiako udaltzainek Parte Zaharreko hainbat gazte “jipoitu eta zauritu” dituztela salatu dute

Alde Zaharreko Gazte Asanbladak (AZGA) salatu du Donostiako Udaltzaingoak auzoko hainbat gazteren aurka astelehen gauean egindakoa: “Auzoko hainbat gazte futbolean jokatzen ari ziren Trinitate enparantzan, Udaltzaingoa hurbildu eta mehatxuka guztiak identifikatzeko agindua... [+]


Ursula von der Leyen Europako Batzordeko presidente izendatu dute

401 aldeko boto eta 284 kontrako jaso ditu, baina gehiengoa lortu du 41 botogatik. Hurrengo bost urteetan berriro ere presidente izango da, popularren, sozialdemokraten, liberalen eta berdeen babesa jasota. EH Bilduk kontra bozkatu du, eta EAJk alde.


Hamabost urte beharko dira Gazako genozidioan Israelek sortutako 40 milioi tona hondakin jasotzeko

NBEren ikerketa baten arabera, lehertu gabeko artilleria, substantzia kaltegarriak eta palestinarren gorpuak daude hondakin artean. 50.000 bonba baino gehiago bota ditu Israelek urritik, eta 40 milioi tona hondakin sortu dituzte.


1.200 soldadu israeldarrek baino gehiagok egin dute beren buruaz beste azken 50 urteetan

Genozidioarekin lotutako suizidio ugari identifikatu dira, armada sionistak datuak ezkutatzen baditu ere.


Eguneraketa berriak daude