Haurrentzako bilgune berriak sortzeko bidean


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
1983an sortu zen Uda Leku, Iparraldean, aisialdi denboran euskara bultzatzeko. Eskola eta ikastoletan haurrek euskara ez dute erabat atxikitzen, eta horretara, gainerako orduetan ere euskaraz bizitzeko paratu zuten Uda Leku.

2005ean Uda Lekuk hitzarmen bat sinatu zuen Frantziako botere publikoekin. Hitzarmen horretan bi atal jaso ziren: batetik, botere publikoek konpromisoa hartu zuten egungo aktibitateak diruztatzeko. Eta bestetik, lehen aldikotz Iparraldean, hizkuntza politika bermatu nahi dela-eta, Uda Lekuri bilgune berriak irekitzeko eskema baten proposatzea eskatu zioten. Zertan datza proposamena? Honela argitu digu Ttitto Aguerre Uda Lekuko zuzendariak: «Proposatu dugu eskema bat, biziki sinplea: Iparraldeko haurrak ez dira denak Hendaian eta Baionan bizi, behar da sortu hortaz bilgune bat Donibane Lohizunen, Garazin, Urruñan... Eta proposamena ongi hartua izan da».

Asmo hori aktibatu, sustatu nahi dute orain, gurasoak sentsibilizatu eta hunki, molde batez edo bestez, haurrak euskararen aisialdiguneetara eraman ditzaten. Kanpainak ilustratzeko proiektuaren xede eta ikur diren etxe txiki batzuk paratu dituzte, sinbolo gisa, lortu nahi dutenaren erakusgarri. Datorren urtetik hasita, hainbat udal prest daude proiektu bat edo beste onartu eta zentro berri batzuen irekitzeko.


Herriko Etxeak uzkur

Hauxe adierazi digu Aguerrek: «Aisialdian hitzarmen batzuk badira ezinbestekoak. Izan ere, haur bat zentro batean errezibitzea ez da nolanahi egiten, Gazteria Sailaren Ministerioa, Familien Laguntza Kutxa eta udalen babesa bateratu behar da». Arazoa, baina, herriko etxeekin dute. 80 udaletako haurrak joaten dira Uda Lekuren ekintzetara eta horietarik 30ek baino ez dute atxiki proiektua laguntzeko konpromisoa: «Aisialdia udalek diruztatu behar dute nagusiki, eskumena beraiek dutelako. Zentro honen funtzionamendurako Eusko Jaurlaritzari edo Kontseilu Orokorrari dirua eskatzea ez da baitezpada bide zuzena, ez delako, maila batean edota jarduera guzientzat, euren eskumena. Udalek dute eskumen hori, eta eurek nagusiki diruztatu beharko gintuzkete».
Horrek zerikusia ote du euskarak Iparraldean duen egoerarekin? Luze pentsatu gabe, supituki erantzun digu Uda Lekuko zuzendariak: «Euskara bigarren hizkuntza da hemen, eta ez da interesatzen frantsesarekilako parekotasunik». Haurrek frantsesa entzuten dute gehienbat etxean eta egunerokoan. «Uda Lekura etortzen diren haurrek familiaren baitan pauso bat emana dute, hona ekartzen dituzte, badakite hemen praktikatuko dutela, denek badute axola, atentzioa edo maitasuna, nahiz gurasoetan denak, ia gehienak, ez euskaradunak izan».


Ikastolen patua, euskararen patua

Eta euskararen osasunean eragin zuzena du hezkuntzak. Iparraldean hiru irakaskuntza sare daude: ikastola pribatua -D eredu hutsa eskaintzen duena-, eskola elebidun pribatua -B eredukoa- eta eskola elebidun publikoa -B eredukoa-. Haur gehienak eskola publikoetara joaten dira, baina Aguerrek argi esan digu ikastolako eta gainerako zentroetako haurren euskaran aldea nabaria dela: «Fite ikusten da zeinek duen euskara jakiten eta zeinek ez. Izango dira kasu isolatu batzuk publikoetan ere, baina nola B eredua den eta giroa oro har erdalduna den, sistema horrek ez du jendea nahikoa euskalduntzen». Uda Lekura biltzen diren haur gehienak Ikastolakoak dira, baina Hendaiako zentroan adibidez, gehienak publikotik datoz.


Erronka nagusiak

Beste adinetako ume zenbait zain dago eta horregatik zentro gehiago sortzea dute xede nagusi, baita egungoak indartzea ere. Kanpaina egiten hasi dira horretarako. Ikusirik irakaskuntzak ez duela euskalduntzen, irakaskuntzari aisialdi denboretan euskara intentsiboki behar zaio erantsi. Horretarako ari dira lanean Uda Lekun makina bat begirale eta animatzaile, Hegoaldeko batzuk eta Iparraldekoak. Azken urteetan biziki egin du gora bilguneetara bildu den haur kopuruak eta asmoa da 2010erako kopurua hirukoiztea. Aurten 500 haurrek -5.300 haur hainbat egunetan errepikatuta- gozatuko dute euskararekin aisialdian.

Bilgune berriak jomuga

Egungo zentroak:
Baiona eta Hendaia.

Lantzen ari direnak:
Biarritz, Angelu, Urruña,
Garazi, Senpere.

Etorkizuneko asmo:
Donibane Lohizune, Uztaritze, Kanbo, Hazparne,
Ortzaize/Arrosa, Oztibarre,
Amikuze, Zuberoa.

Uda Lekuren ekintzak
Urte osoan zehar zinema hamabostaldia paratzen dute, Iparraldeko 10 zinema gelatan. Egunean bi saio izaten dira eta orotara 2.700 haur biltzen dira euskarazko filmak ikusten. Zer dute helburu? Haurrei zinema euskaraz ere badela erakutsi nahi diete, ez dela dena frantsesez. Gainera, udako egonaldien eta jardueren berri emateko ere baliatzen dute parada.

Bestetik, bilguneak daude, alegia, haurrak hartzen dituzten zentroak opor ttikietan -Gabonetan, Aste Santuan...- udan eta asteazkenetan. Oraingoz, Baionan eta Hendaian daude bilguneak, baina gainerako hainbat herritara ere zabaldu nahi dute asmoa. Gurasoek goizetik eramaten dituzte haurrak eta arratsaldean jasotzen dituzte. Eskolaz kanpo euskaraz bizitzeko modua izaten da haurrentzat. Kanpoko eta barneko jokoak, tailerrak, informatika ariketak, eskulanak, antzerkiak, kantuak. Orotarik egiten dute, aisialdian asma daitekeen aktibitate oro egiten dute. Baionan 150 haur ibiltzen dira, Hendaian, berriz, 120.

Horretaz gain, egonaldiak ere antolatzen dituzte, udan nahiz neguan. Udalekuetan, 4 eta 14 urte arteko haurrek astebete pasatzen dute zentroetan. Igandetik ostiralera bitarte, surfa, zaldi irteerak, eskulan tailerrak, hidrospeed eta kanoyng ekintzak eta bidaiak antolatzen dituzte. Neguko egonaldiak ere izaten dira. Elurretara eramaten dituzte haurrak, astebete igarotzera. Guztia eguneroko jardunean euskaraz bizi daitezen laguntzeko.
Uda Lekuk animazioak ere antolatzen ditu, asteburuetan batez ere. «Demagun badela Sagarno Eguna Baionan, eta antolatzen da haurren txoko bat, non badiren puzgarriak eta mozorrotzeko, txapak egiteko, baloiak puzteko eta panpinak egiteko tailerrak», esan digu Aguerrek. Animazio horietan ere haur kopuru interesgarria biltzen da.


ASTEKARIA
2006ko uztailaren 16a
Azoka
Azkenak
Zestoako Gaztetxearen desalojoa geratzea lortu dute

Uztailaren 19an, 8:00etan zegoen gaztetxea husteko agindua emanda. Momentuz, lortu dute desalojoa atzera botatzea. Zestoako Gazte Asanbladak Bilboko Aresti Zentro Sozialistaren desaloa jasan zutenei elkartasun osoa adierazi die.


Yael Braun-Pivet izango da berriz Frantziako Asanbleako lehendakaria

Frantziako Asanbleak Yael Brau-Pivet hautatu du legebiltzarreko presidente. Lehia aurreikusten zen FHB eta Macronisten artean, eta azkenean, gutxigatik bada ere, lehendakariaren alderdikoak gailendu dira.


Margolan figuratibo zaharrena

Sulawesi (Indonesia) uhartearen hegoaldean, Leang Karampuang kobazuloan hiru irudi antropomorfoz eta basurde batez osatutako margolana aurkitu dute Griffith eta Southern Cross unibertsitateetako eta Indonesiako Agentzia Nazionaleko arkeologoek. Nature aldizkarian argitaratutako... [+]


Leonard Peltierren ihes ukatua

Lompoc (Kalifornia, AEB), 1979ko uztailaren 20a. Leonard Peltier ekintzaile indigenak eta beste bi presok espetxe federaletik ihes egin zuten. Iheskideetako bat kartzelaren kanpoaldean bertan tirokatuta hil zuten; bestea ordu eta erdi geroago atzeman zuten handik milia batera... [+]


Adin txikiko neska baten erasotzaileari jarritako epaia salatu du Gasteziko Mugimendu Feministak

Gasteizko adin txikiko neska bati sexu erasoa egin zion adin txikiko mutil batek, 2023ko ekainean. Gasteizko Mugimendu Feministak ez ditu bidezkoak ikusten epaileak erasotzaileari ezarri dizkion neurriak. Uste du erasoa jasan duenaren birbiktimizazioa bultzatzen dutela... [+]


Donostiako udaltzainek Parte Zaharreko hainbat gazte “jipoitu eta zauritu” dituztela salatu dute

Alde Zaharreko Gazte Asanbladak (AZGA) salatu du Donostiako Udaltzaingoak auzoko hainbat gazteren aurka astelehen gauean egindakoa: “Auzoko hainbat gazte futbolean jokatzen ari ziren Trinitate enparantzan, Udaltzaingoa hurbildu eta mehatxuka guztiak identifikatzeko agindua... [+]


Ursula von der Leyen Europako Batzordeko presidente izendatu dute

401 aldeko boto eta 284 kontrako jaso ditu, baina gehiengoa lortu du 41 botogatik. Hurrengo bost urteetan berriro ere presidente izango da, popularren, sozialdemokraten, liberalen eta berdeen babesa jasota. EH Bilduk kontra bozkatu du, eta EAJk alde.


Hamabost urte beharko dira Gazako genozidioan Israelek sortutako 40 milioi tona hondakin jasotzeko

NBEren ikerketa baten arabera, lehertu gabeko artilleria, substantzia kaltegarriak eta palestinarren gorpuak daude hondakin artean. 50.000 bonba baino gehiago bota ditu Israelek urritik, eta 40 milioi tona hondakin sortu dituzte.


1.200 soldadu israeldarrek baino gehiagok egin dute beren buruaz beste azken 50 urteetan

Genozidioarekin lotutako suizidio ugari identifikatu dira, armada sionistak datuak ezkutatzen baditu ere.


Eguneraketa berriak daude