Agenda 22


2007ko otsailaren 21an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Irudimen lana

Altzan ginen Santa Ixabeletan Maialen Lujanbio eta biok. Eguarteko saioaren ondotik herriko apaiza hurbildu zitzaigun. Txirrita izan berri genuen kantagai, Altzan eman baitzituen bizitzako azken urteak. Apaizak Joxe Manuel Lujanbio Retegiren heriotza-agiriaren kopia bat oparitu zigun. Bi datu egin zitzaizkigun harrigarri. "En la villa da Alza" hasten da idazkia, 1936ko ekainean Altza herri zen seinale. Halere, ez da hori harrigarriena. Txirritak testamentua egin eta herentzia utzi zuela jakiteak jarri zigun irudimenaren errota kalakan. Ba al zeukan ba ezer uztekorik? Zer? Zerrenda balizkoa egiteari ekin genion: txapela irabazi berria, makila andregaiari arkakusoak hiltzekoa, Canovasen alargunak oparitutako urrezko erlojua, Kantabriako partearen mapa, zezen-suzkoaren burukoa adar eta guzti, Latin Gramatika liburu bat, orriak artean elkarri itsatsiak zituena banatzeko alferrez... Beste inork baino testamentu luzeago eta aberatsagoa utzi zigula erabaki genuen.


Zer da HABE?

Altzan bertan, bazkari garaian mutiko argi bat egokitu zitzaigun aurrez aurre. Hogeita bat urte zituen, asko zekien eta gehiago jakiteko grina antzematen zitzaion. Ingeniari eta musikari ikasketaz, gure solasgaiei tenple handiz heltzen zien eta berak berriak ateratzen zituen tarteka. Ezagutzen zuen bertsolaritza aski ongi; ezagutzen zituen Joan Mari Irigoienen liburuak eta Koldo Izagirrerenak; ezagutzen zituen gorabehera politikoen nondik norakoak. Elkarrizketaren harira, HABE azaldu zen ez dakit nik nondik. Mutil gazteak segituan egin zuen galdera: zer da HABE? Uste dut mutil gazte euskaldun eta euskaltzale batek HABEren berri ez izateak eman behar liokeela zer pentsatua bati baino gehiagori.


Sindrome berria

Aspalditxoan begiz joa neukan "Irailaren 2ko" sindrometzat izendatua nuena. Uztaila eta abuztua pakeoso samar eman ondoren, etxeko telefonoa sutan hasten da urtero irailaren 2an. Jendeak izaten du presa bere lantokira itzultzearekin gauzak "lotzen" hastekoa! Denek uste dute norbera lantokian badago gainerakoek ere eskura eta lanerako prest behar dutela. Orain sindrome berriari izena jartzeko moduan nago: "Ekainaren 28koa" deituko diot. Ez da ezer arriskutsuagorik lur-mintzean, ikaslerik gabe geratu eta eskolara joaten segi behar duen irakaslea baino. Orain, gizartearen abiadak horretara garamatza, aldez aurretik "lotu" nahi izaten dira lanak, oporretara joan aurretik. Norbera joan aurretik, alegia. Inoiz edo behin esan izan dut gehiago gozatzen dudala besteak oporretan daudelarik neu nagoenean baino. Uztaila, plazak plaza, atseden hilabete izango da niretzat.


Segura Irratian

Jon Sarasua eta biok gonbidatu gintuzten San Juanak aldera Seguratik, irratian ordubeteko hitz-aspertua egin genezan. Mikrofonoen aurrean biok bakarrik izango ginenez aurre-gidoi bat prestatzea bururatu zitzaigun. Beti bezala, ez genuen ezer egin. Gero, inprobisazioan ari ginelarik, Jon xaxatzea bidezkoa zela iruditu zitzaidan. Epe motzean bere burua plazan berriz kantuan ikusten zuen galdetu nion. Sudurra muzindu zuen eta ezezko tankerako bat toteldu. Ez al zuen plazan faltan sumatzen galdetzean, baiezkoa aitortu zidan.

- Txaloengatik? galdetu nion.
- Txaloengatik ez.
- Plazaz plaza ibiltzeak egunera egotera behartzen hauelako?
- Ez, ez... Horregatik ere ez.
- Buru-lanera eta ideiak sakondu eta egituratzera derrigortzen gaituelako?
- Ez... Ez duk hori...

Sarasuak faltan sumatzen omen du, herri batera bidean autoan beste bertsolariekin batera joatea. Saio ondorengo txolartea eta trago parea. Itzulerako autoko berriketaldia eta sekretutxoen kontaketa... Beti esan izan dut bertsolariok oso jende arrunta garela. Hilkor gehienen modura, guk ere lagunak eta gaztaroa ditugu eskas.


Loaz

Jexux Mari Irazu, Maialen Lujanbio eta hiruok ikasle batzuekin egin genuen bertso-afari batean jakin genuen. Ez dut nongoak diren esango, udaltzainei lanik ez jartzearren. Ikasle horiek, gehienak Colegio Mayor horietako batean bizi dira. Ostegunero parranda egiten dute ordea, ikaslea ikasle denetik egin izan duen modura. Egoitzako ateak goizeko ordubietan ixten dizkiete nonbait. Parrandara irten den ikasleak ordu biak aurretik erretiratu beharra dauka gau-pasa egin nahi ez badu. Irtenbide bat badu autoa duen ikasleak. Autoarekin irten parrandara eta ordu bietarako egoitzaratu ez bada, autoan egin lo. Autorik ez duten ikasleek, beste babesleku bat aurkitu dute. Aurrezki Kutxatako kutxazain-automatikoaren gelatxoan hartzen dute ostatu. Ideia ona iruditu zitzaidan, batik bat negu gorrirako. Paradoxa begi-bistakoa du gainera: orain loa ahalbidetzen dienak berak galaraziko die hemendik urte gutxira.


Udarako jolasa

Zazpi "i"dun hitzaren jolasa proposatu nizuelarik ez nuen hainbesteko erantzunik espero. Horrexek animatu nau udarako beste jolas bat luzatzera. Espainolek, irudimenez murritz, duela gutxi egin dute lehiaketa bat euren hizkuntzako hitzik politenaren bila. Ideia xinplea zen eta emaitza negargarria gertatu da. "Amor" berba izan da garaile. Nik pittin bat zaildu egin nahi nuke lana. Adierazten duen hura ongien islatzen duen hitzaren xerka jarri nahi zaituztet. Esaterako, "xuxurla" hitzak badu xuxurlatik asko. Eta "zakarra" berbak zakarretik ere bai. "Miraila" aldiz, gogorregia da ispilu garden eta lixu batentzat. "Eskua"ri falta zaio eskuak behar lukeen zerbait... Ez dakit. Zuen esku uzten dut, irailerako, erantzuna. Epaimahaikoa neu izango naiz. Badaukat gogoa lehiaketen beste aldean ohitzen hastekoa.


ASTEKARIA
2006ko uztailaren 16a
Azoka
Azkenak
Zestoako Gaztetxearen desalojoa geratzea lortu dute

Uztailaren 19an, 8:00etan zegoen gaztetxea husteko agindua emanda. Momentuz, lortu dute desalojoa atzera botatzea. Zestoako Gazte Asanbladak Bilboko Aresti Zentro Sozialistaren desaloa jasan zutenei elkartasun osoa adierazi die.


Yael Braun-Pivet izango da berriz Frantziako Asanbleako lehendakaria

Frantziako Asanbleak Yael Brau-Pivet hautatu du legebiltzarreko presidente. Lehia aurreikusten zen FHB eta Macronisten artean, eta azkenean, gutxigatik bada ere, lehendakariaren alderdikoak gailendu dira.


Margolan figuratibo zaharrena

Sulawesi (Indonesia) uhartearen hegoaldean, Leang Karampuang kobazuloan hiru irudi antropomorfoz eta basurde batez osatutako margolana aurkitu dute Griffith eta Southern Cross unibertsitateetako eta Indonesiako Agentzia Nazionaleko arkeologoek. Nature aldizkarian argitaratutako... [+]


Leonard Peltierren ihes ukatua

Lompoc (Kalifornia, AEB), 1979ko uztailaren 20a. Leonard Peltier ekintzaile indigenak eta beste bi presok espetxe federaletik ihes egin zuten. Iheskideetako bat kartzelaren kanpoaldean bertan tirokatuta hil zuten; bestea ordu eta erdi geroago atzeman zuten handik milia batera... [+]


Adin txikiko neska baten erasotzaileari jarritako epaia salatu du Gasteziko Mugimendu Feministak

Gasteizko adin txikiko neska bati sexu erasoa egin zion adin txikiko mutil batek, 2023ko ekainean. Gasteizko Mugimendu Feministak ez ditu bidezkoak ikusten epaileak erasotzaileari ezarri dizkion neurriak. Uste du erasoa jasan duenaren birbiktimizazioa bultzatzen dutela... [+]


Donostiako udaltzainek Parte Zaharreko hainbat gazte “jipoitu eta zauritu” dituztela salatu dute

Alde Zaharreko Gazte Asanbladak (AZGA) salatu du Donostiako Udaltzaingoak auzoko hainbat gazteren aurka astelehen gauean egindakoa: “Auzoko hainbat gazte futbolean jokatzen ari ziren Trinitate enparantzan, Udaltzaingoa hurbildu eta mehatxuka guztiak identifikatzeko agindua... [+]


Ursula von der Leyen Europako Batzordeko presidente izendatu dute

401 aldeko boto eta 284 kontrako jaso ditu, baina gehiengoa lortu du 41 botogatik. Hurrengo bost urteetan berriro ere presidente izango da, popularren, sozialdemokraten, liberalen eta berdeen babesa jasota. EH Bilduk kontra bozkatu du, eta EAJk alde.


Hamabost urte beharko dira Gazako genozidioan Israelek sortutako 40 milioi tona hondakin jasotzeko

NBEren ikerketa baten arabera, lehertu gabeko artilleria, substantzia kaltegarriak eta palestinarren gorpuak daude hondakin artean. 50.000 bonba baino gehiago bota ditu Israelek urritik, eta 40 milioi tona hondakin sortu dituzte.


1.200 soldadu israeldarrek baino gehiagok egin dute beren buruaz beste azken 50 urteetan

Genozidioarekin lotutako suizidio ugari identifikatu dira, armada sionistak datuak ezkutatzen baditu ere.


Eguneraketa berriak daude