800 urteko korronte errusiarra

Erdi Aroko Errusian hasten da bidaia, edo beste modu batera esanda, ikonoen aroan. XIII. mendetik XVIII.era Bizantziotik xurgatutako ikono erlijiosoak izan baitziren arte errusiarraren oinarria. Hori bai, Andrei Rublev edo Dionisii bezalako ikonogile handiek eredu bizantziarrari euren estiloa eransten asmatu zuten, Aintzira Zuriko San Zirilo Monasterioko ikonostasioari dagozkion panel ederrak lekuko.

Baina arte sekularraren txanda iritsi zen XVIII. mendean, Pedro Handiak, San Petersburgoren bidez, Mendebaldeari ateak ireki eta Eliza Ortodoxoari itxi zizkionean. Bere ezkon-biloba Katalina Handiak, Europako ereduari jarraiki, arte sistema akademikoari eman zion bide. Levitski edo Shubin-en nobleziaren erretratuak edo Alekseiev-en paisaiak azpimarra daitezke garai honetan.

XIX. mende hasieran erretratu erromantikoak eta nekazal eszenak nagusitu ziren Aivazovski edo Kiprenskiren lanetan. Maila eta zabalkunde handia izan zuen urteotan Errusiako arteak, eta sarritan Europako artisten garapenaren aurrekari ere izan ziren. Baina mendeak aurrera egin ahala korronte akademiko ofizialetik alde eginez, Ibiltariak izeneko taldea nagusitu zen. Izenak dioen moduan, artistok erakusketa ibiltariak antolatzen zituzten artea nobleziatik urrundu eta herriari hurbiltzeko. Ilia Repin, Ivan Kramskoi, Isaac Levitan eta gainerako taldekideek gai sozial berriak sartu zituzten artean, baina egia da esperimentazio formalean ez zutela bide luzerik jorratu.


Bildumagileei omen


Haustura formala abangoardiekin etorri zen, eta abangoardiak XX. mendearekin batera. Artistei meriturik ukatu gabe, bildumagileen garrantzia azpimarratzen du erakusketaren bosgarren atalak: Sergei Shchukin eta Ivan Morozov merkatarien bildumetako lan esanguratsoak jasota -Gauguin, Matisse eta Picassoren lanak, esaterako-, bildumagile hauei Mendebaldeko korronte berriak Errusiara ekarri izana aitortzen zaie. Ez da ahaztu behar, aipatutako Katalina Handiak ere lehenago bilduma bikaina osatu zuela bere Ermitagean.

Bildumok eragin handia izan zuten artista errusiarrengan, baina ez euren izaera ezkutatzeraino: korronte berrienen eta errusiar tradizioaren arteko sintesia egitea lortu zuten, errusiar folklore eta literaturatik ateratako gaiak erabiliz, adibidez. Nahasketaren emaitza oso anitza izan zen, Malevichen muturreko abstrakziotik hasi eta hain ezaguna ez den Lentunoven paisaia kubistetaraino. Kubofuturismoa, Suprematismoa, Konstruktibismoa... Muturreko mugimenduen garaia izan zen XX. mendearen hasiera, baina errusiarrek ez zioten inoiz erabat uko egin euren tradizio figuratiboari, are gutxiago 1917ko iraultza sozialistak artea errealitateari begira jarri zuenean.


Propaganda baino gehiago

1934an arte-doktrina ofiziala ezarri zen Sobietar Batasunean eta Errealismo Sozialista bezala ezagutzen den aroa hasi zen horrela. Guggenheimeko erakusketak, puntu honetan, topikoak hautsi nahi ditu. Estilo hau propaganda politiko huts gisa hartu da hainbatetan, baina ikusgai dauden piezek aberastasuna eta talentua erakusten dute. Brodski edo Deineka bezalako artistek, esaterako, komunismoarekiko fideltasuna mantendu zuten euren obran, baina norberaren ikuspegi bereziari uko egin gabe. Korronte ofizialetik kanpo ere, Korzhev edota Kalakov-ek forma eta gai pertsonalak aztertu eta garatu zituzten, Stalin hil ondoren bereziki.


Azkenak
2024-09-27 | Euskal Irratiak
Amaia Fontang
“Hau da etorkinen geroa gobernu berriarekin: kontrola, kanporaketak eta kriminalizazioa”

"Segurtasun gehiago, inmigrazio gutxiago". Bruno Retailleau barne ministro frantsesa argi mintzatu da, kargua hartu berritan. Etorkinen gaineko kontrola azkartu nahi du Michel Barnier lehen ministro eskuindar-kontserbadorearen gobernuak, eta jada Retailleauk aitzinatu... [+]


Nafarroako Gobernuak administrazioan sartzeko euskara baloratzeko merezimenduen dekretua onartu du

Premiazko txostena eskatu dio Nafarroako Kontseiluari. Behin betiko onartzeko aurretiazko urratsa da, Nafarroako Justizia Auzitegi Nagusiak aurreko dekretuaren zati batzuk baliogabetu eta bost urtera.


Emakume* Abertzaleen X. Topaketa egingo dute azaroaren 16an Laudion

Egun osoko egitarauarekin elkartuko dira, eta Euskal Herria feministaranzko bidean, nondik, nora eta nola trantsitatu nahi duten zehazten jarraitzeko konpromisoa berretsi nahi dute.


Antena 3 telebistak Donostiari buruz egindako erreportaje “arrazista eta sinplista” salatu dute

Antena3 telebista kate espainiarreko Espejo Público saioak erreportaje sentsazionalista bat eman zuen asteazkenean, Donostiako ustezko segurtasun faltaren inguruan eta fokua gazte magrebtarretan jarriz. Erreportajea publikoki salatu du Kaleko Afari Solidarioak (KAS)... [+]


“A”, Arabako familia-upategien ardoa bereiziko duen marka berria

ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteko upategiek ekoitzitako ardo botilek bereizgarri propioa izango dute uzta honetatik aurrera. Markaren sustapen kanpaina ere egingo dute Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako hiriburuetan. Kontsumitzaileei lagundu nahi diete Arabako ardoak eta... [+]


Dela klima aldaketa, dela Ukrainako gerra, arrakalatu egin da Artikoko bake neurtua

Artikoari begira jarri eta XXI. mendeko erronka eta arazo handienez hitz egiten bukatzen dugu aski fite: geopolitika, edo hobeki erran gerlak eta klima larrialdia. Horretaz kontziente, Artikoko Batzarraren baitan egin ahala eraikitzaile eta bakezale izateko jarrera izan dute... [+]


Etorkizunean ere mendien alde

Orain dela hogei bat urte izandako mehatxuak datoz Gipuzkoako mendietara berriro ere, eta ez nolanahiko neurrian, gainera; tamaina eta kantitate handiagoan baizik. Proiektuok –bakarren bat jadanik eraikia; Zubietako erraustegia, kasu– landa-eremuan edota mendian dute... [+]


Migratzaileei hizkuntza harrera egiteko jardunaldiak egingo dituzte Gasteizen

Urriaren 10 eta 11n Gasteizko Europa Jauregian egingo dira Euskalgintzaren Kontseiluak eta Eusko Jaurlaritzaren Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak lankidetzan urtero antolatzen dituzten jardunaldiak.


Iruñeko Ezpala tabernari eraso egin zioten Boixos Nois taldeko ultren kontrako akusazioa artxibatu du epaileak

Iturramako taberna herritarrari eraso egin zioten egunean bertan Iruñean ziren arren, salatutakoan parte hartu zutenik ezin dela frogatu dio epaileak. 2022ko azaroan Ezpala taberna txikitu eta bertan ziren bezeroak jipoitu zituzten Bartzelonako ultrek.


2024-09-26 | ARGIA
Realeko entrenatzaileak euskaraz jarraitu zuen, zenbait kazetari frantziar kexatu arren

Realeko futbol taldeko entrenatzaile Imanol Alguacilek, Nizan, Europako Ligako partiduaren aurretik eskainitako prentsaurrekoan euskarazko hedabideei euskaraz erantzuten ari zela, hainbat kazetariren kexa entzun behar izan du. Duela astebete antzeko egoera gertatu zen... [+]


EH Bilduk, EAJk eta PSE-EEk akordioa adostu dute Osakidetzako lan eskaintzen eredua berrikusteko

Osakidetzako lan eskaintza publikoen eredua "berrikustea" eta kontsolidazio prozesuak "bukatzea" galdatzen duen ekimen parlamentarioa adostu dute hiru alderdiek.


2024-09-26 | Eneko Atxa Landa
Donostiako Zinemaldia 6. eguna
Por donde pasa el silencio


Greba arrakastatsua Nafarroako Hezkuntza Publikoan

Nafarroan hezkuntza publikoko milaka irakasle greba egitera daude deituta ostegun honetan eta mobilizazio ugari iragarri dituzte sindikatuek. Ratioen jaitsiera, plantillak egonkortu eta gainzama arintzea eskatzen dute, besteak beste: "Gobernuari dagokio hezkuntza publikoa... [+]


Eguneraketa berriak daude