Makina bat kontu


Nitrogenoa biziaren arrasto

Lurretik kanpo, espazioan zehar, ikerlariak bizi-arrastoaren bila dabiltzanean ur-aztarnak topatu nahian aritzen dira, urik gabe ezinbestekoa baita bizia. Hala ere, Kalifornian dagoen USC deitu unibertsitateko Kenneth Nealson eta beste hiru ikerlarik zera diote: ezin da irudikatu bizia urik gabe, baina bai alderantziz, hots, irudikatu dezakegu ura bizirik gabe.

Hauen arabera nitrogeno organikoak adierazten du biziaren benetako arrastoa. Martitzen ikerlariak itsu-itsuan dabiltza ur-arrastoen bila, baina ura aurkituta ere, gerta daiteke bizirik inoiz ere ez izatea. Nitrogeno organikoa, aldiz, jarduera biologiko baten emaitza da beti, beraz, horren arrastoa segitu beharko litzateke biziari arrastoa segitu ahal izateko.

Lurraren atmosferak nitrogeno ugari du eta galtzen den nitrogenoaren ordez, Lurreko biziaren hondakin gisa sortzen da nitrogeno berria. Lurrean egunen batean bizia desagertuko balitz, nitrogenoak ere pixkanaka beherantz joko luke.

Martitzeko atmosferan dagoen nitrogeno-kontzentrazio baxuak nitrogeno organikoaren produkzioa zeroaren hurrengoa dela adierazi nahiko luke, baina gutxi baldin bada ere, egon badagoenez, nitrogeno eskas horren peskizan aritu beharko lukete ikerlariek eta alde batera utzi ur-arrastoen inguruko esfortzuak.


Otien armada

Oti isolatu batzuk min nabariak egiten dituzte lur-eremuetan, baina oti-multzo handi batek uzta osoak kalte ditzake. Aspaldi ari dira ikerlariak aztertzen ea nola osatzen diren horrelako oti talde handiak eta nola abiatzen diren guztiak norantza berean.

Australiako Sydney Unibertsitateko Jerome Buhl eta lagunek Science aldizkarien argitara eman duten ikerketan baieztatu dute, dentsitate kritiko bat behar dela otien armada eraginkorra izateko.

Saiakerak Schistocerca gregaria espezieko aleekin egin dituzte, espazio mugatu batean ale-kopurua aldatuz. Otiak gutxi zirenean bakoitzak bere bideari jarraitzen zion, baina 25etik gora zirenean, talde dinamika aktibatzen hasten zen eta 30 aletik gora -edo beste era batera esanda, metro karratuko 70 aletik gora- bost minutu nahikoak ziren guztiak norantza berean ibiltzen hasteko.

Laborategian erabilitako ale-dentsitateak naturan gertatzen direnaren antzekoak izan dira; naturan otiak uztak kaltetzen dituztenean metro koadroko 50 aletik gora izaten baitira.

Horrelako talde erraldoiak osatzen direnean nahikoa izaten da ale batek elikagaiaren arrastoa nabaritzea guztiak bere norantzan abiatzeko.

Beraz, izurriteei aurre egiteko ikerketak taldearen osatze-zergatiak gehixeago argitu du.


Azkenak
Euskal preso politikoei espetxe politika arrunta aplikatzeko eskatu dio Sarek Eusko Jaurlaritzako Justizia eta Giza Eskubideen Sailari

"Jarrera proaktiboagoa" eskatu dio Eusko Jaurlaritzaren Justizia Sail berriari Sarek, abuztuaren 20an egindako prentsaurrekoan. Espetxeetako normalizazioa "oraindik urruti" dagoela salatu dute, ikusita 148 presoetatik "ehun preso baino gehiago" egon... [+]


Energia-enpresa nagusiek biodibertsitateari eragindako kalteen %47 ezkutatzen dute, EHUren ikerketa baten arabera

"Irudia zuritzeko" estrategiak erabiltzen dituzte energia arloko enpresa nagusiek. Ekintza positiboak azpimarratu eta inpaktu negatiboa "estaltzen" dutela ondorioztatu du ikerketan parte hartu duen EHUko doktoregai Goizeder Blancok.


2024-08-21 | ARGIA
Udaltzaingoak kaleko saltzaileekin duen “jarrera oldarkor eta bortitza” salatu dute Bilboko konpartsakideek

Udaltzaingoaren azken egunotako "gehiegikerien" aurrean, Bilboko Konpartsen Federazioak elkartasuna adierazi die manteroen kolektiboko lagunei, Areatzan egindako elkarretaratzean.


Eneko Etxeberria: “Hitz bakarrean, inpunitatea bilatzen du Gobernuak”

Maiatzaren 30ean Nafarroako Gobernuak zenbait biktimaren aitortza egin zuen eta senitartekoek Sekretu Ofizialen Legea bertan behera uzteko eskatu zuten. Horien artean, Mikel Zabalza eta Mikel Arregiren familiak. ‘Naparraren’ anaiak ere egina du eskaera hori. Eneko... [+]


AEBek diote Israelek onartu duela “trantsizio proposamena”, baina Hamasek kritikatu du baldintzak aldatu dituztela

Hamasek salatu du talde islamistak aurretik onartutako akordio proposamenetan Israelgo lehen ministro Netanyahuk baldintza berriak jarri dituela. Iran su-etenaren alde agertu da, baina Israel “zigortzeko eskubidea” aipatu dute, uztailaren 31n Hamaseko buruzagi Ismail... [+]


Emazteari eraso zion ertzainak tratu txarrak ea lehenagotik ematen zizkion ikertzen ari da Fiskaltza

Ertzaina emakume bezala erregistratu zen Trans Legearen bitartez, baina inori ez zion aldaketaren berri eman. Fiskaltzak uste du indarkeria matxista leporatzetik libratzeko asmoarekin aldatu zuela sexuz.


Kongok espero du tximino baztangari aurre egiteko adina txerto emango dizkiola Mendebaldeak

Kongoko Errepublika Demokratikoa ari da gehien jasaten tximino baztanga edo mpox-en epidemia. Urtea hasi zenetik 16.700 kasu atzeman dituzte, eta ia 600 pertsona zendu dira herrialdean; gehien-gehienak, haurrak.


Hainbat gizon atxilotu dituzte asteburuan indarkeria matxistagatik

Tuteran 30 urteko gizon bati 23 urteko bikotekideari erasotzea leporatu diote, eta Ondarroan 31 urteko gizon bati lankide bati ukituak egitea, herriko osasun etxean. Bilboko jaietan bi sexu eraso salatu dituzte, eta Donostian 20 urteko gizon bat atxilotu dute, hiriaren... [+]


2024-08-20 | ARGIA
Osakidetzan tratamenduari ekin nahi dioten transek psikiatriatik pasa behar dutela salatu dute

Hainbat kolektibok salatu du Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean arreta jasotzen duten transei lehen harrera psikiatrikoko profesionalek egiten dietela, horrek transak patologizatzen dituela eta harrera endokrinoak egin beharko lukeela. Harrera endokrinoak... [+]


2024-08-20 | Euskal Irratiak
Bigarren etxebizitzen kontrako aldarria entzun da Miarritzen

Etxebizitzen %20 baino gehiago jadanik bigarren etxebizitzak dira Ipar Euskal Herrian. Larrialdi klimatikoaz sentsibilizatzeko lau hilabetez, Nantesetik abiatu Alternatiba txirrindula itzulia, kostaldean zen aste buruan.


Eguneraketa berriak daude