Castillo Suarez: «Poetak galderak egiteko gaude. Iradokitzaileak badira, hobe»


2021eko uztailaren 19an
Zeure zauriak erakusten dituzu liburuan.
Bai. Zaurien edertasunean sinesten dut; zauriek uzten dituzten orbanak ez dira, niretzat, itsusiak. Izan ere, zauri baten ondotik askoz ere biziagoak dira sentsazioak, are nabarmenagoa sentitutakoa. Baina minaren exibizionismoa ez zait gustatzen. Bala hutsak exibizio ariketa bat da, nire orban guztien erakustaldia. Haatik, ez dago minetik eginda, baizik eta distantziatik -eta, beraz-, harrotasunetik.

Galtzen ikasteak garrantzi handia al du?
Inoiz ez didate eskatu zer den garrantzitsua eta zer ezinbestekoa bereiztea. Nik ere inoiz ez diot inori ariketa hori egin dezan eskatu. Nolanahi ere, azkenaldian galtzen ditugun gauzei buruz idazteko gogoa daukat, eta ez hainbeste eskuragarri eduki ditzakedanei buruz. Eta iruditzen zait galtzen ditugun gauzak garrantzitsuak izan daitezkeela, baina inoiz ere ez ezinbestekoak. Galtzearen artea ez dela zaila ikasten idatzi zuen Elisabeth Bishopek, badirela galdu nahian diruditen gauzak, eta honek ez dakarrela hondamendirik, kontua dela gero eta gehiago eta azkarrago galtzea. Jon Benitok oparitu dit poema horren itzulpena, eta libururako oso egokia da.

Hustu egin al zara Bala hutsak-en?
Ez. Nik ez dut literaturaren balio terapeutikoan sinesten. Kaltegarria ere izan daiteke idazlearendako, bere idazlana defendatu ordez bere burua defendatzen -edo, txarragoa dena, justifikatzen- ibili behar duelako. Gainera, iruditzen zait ez diegula irakurleei gure berri zehatza eman behar. Poetak galderak egiteko gaude, ez gure barne biografiaren berri emateko. Galderak iradokitzaileak badira, hobe.


* * * * * * * * * *

Bala hutsak
Castillo Suarez
Elkar
112 orrialde 11,60 euro


Castillo Suarezen poema libururik sendoena

Galtzearen arteaz mintzo den Elisabeth Bishopen poema batek ematen dio hasiera Castillo Suarezen azken poema liburuari, maite den haren galtzeak egindako zauriez hitz egiten duen Bala hutsaki. Eta hain zuen, poema batean agertzen du olerkari altsasuarrak izenburuaren zergatia. «Bala hutsek ez dute bazterreko kalterik sorrarazten;/ ez dute minik egiten, pitzadura laburrak baizik./ Ez dute nortasuna aldarazteko balio ere./ Nire bala hutsak gordeta dauzkat tiraderan:/ bereizi ginenean zuretako hartu zenuen armairukoan». Eta liburuan, tiradera hori ireki eta balak ateratzen hasi da Castillo Suarez, zauri txiki horiei erreparatzen. Dena den, olerkariak garbi utzi nahi dio Bala hutsak-en irakurleari poemotan ez dituela kontatzen harremanek dakarzkiguten dezepzio txikiak edo handiagoak besterik gabe. «Horretarako egunerokoak daude, eta normalean ez dute asmo literariorik», dio Castillo Suarezek. Hori dela-eta, poemok idaztera eraman duten asmoen aitorpena egiten du Ipuina izeneko olerkian. Hauxe dio: Poema bat ipuin zedarritua da:/ adjektiboetan daude oroitzapenak, /aditzetan etorkizunerako asmoak, /adberbioetan zalantzak / eta izenetan isiltasuna. / Nahiago zaitut biluzik, hala ere, /letrarik gabeko kanta baten gisan.


Azkenak
2024-12-19 | Leire Ibar
Ia urtebete daramate soldatarik gabe Bilboko ikastetxe bateko langileek, funts putre batek eraikina erosi ondoren

Scientia funts pribatuak Bilboko San Pedro Apostol eskola erosi, eta langileen eskubideak eta hezkuntzaren kalitatea hondatu dituela salatu dute. Bederatzi hilabete daramate langileek soldatarik gabe, eta Eusko Jaurlaritzaren esku-hartze eza kritikatu dute.


2024-12-19 | Gedar
Europan, pentsiodunen %13k jarraitu behar dute lanean

Erretiroa hartu berri dutenen %4,9k uztartu behar dituzte pentsioa eta lanen bat Espainiako Estatuan. Estonian %55 dira.


2024-12-19 | Axier Lopez
Palestinaren askatasunaren aldeko 10 orduko elkarretaratzea egingo dute Lekeition

Israel entitate sionista Palestinan egiten ari den "genozidio eta sarraski terrorista" salatzeko Lekeitioko hainbat eragilek txandakako hamar orduko elkarretaratzea egingo dute abenduaren 28an.


Ernairen kontrako 290.500 euroko isunak indargabetu ala nabarmen apaltzea onartu dute epaileek

Isunak baliogabetzeko helegitea jarri zuten Ernaiko gazteek eta arrazoi eman die epaileak. Naiz-ek eman du epaiaren berri eta ostegun honetan 10:30ean eginen du prentsaurrekoa Ernaik, zehaztapen guztiak plazaratzeko.


2024-12-19 | Julene Flamarique
TikToken karbono-aztarna Greziako urteko emisioa baino handiagoa da, ikerketa baten arabera

Sare sozialik opakoena da TikTok: ez du bere isurketei buruzko daturik argitaratzen. Gainontzeko sare sozialek baino gehiago kutsatzen du. 2030erako "karbono neutral" bilakatzeko konpromisoa hartu duela esana du.


Denboraren harrizko gurpila Iruñeko katedralean

"Pictura est laicorum literatura", utzi zuen Umberto Ecok idatzita, Il nome della rosa eleberrian. Irudien bidez mintzatzen da herria, hitzez baino maizago. Artearen funtzio narratiboa nabarmena da Erdi Aroko irudietan, egungo begiekin zail gerta daitekeen arren haiek... [+]


Sare sozialak
X utzita, nora joko dugu orain?

“eXodoa” gertatzen ari da egunotan sare sozialetan. Erabiltzaile ugarik X plataforma uztea erabaki –Elon Musk enpresariaren eskutik izandako eboluzio “toxikoaz” kokoteraino– eta Mastodon edota Bluesky-ra egin dute jauzi. Proiektu horiei begira... [+]


Ertzaintzaren euskarazko arreta bermatzeko eskatu dio Arartekoak Jaurlaritzari

Ertzain patruila batek hizkuntz tratu desegokia eman diela salatu dute Donostiako bi herritarrek. Isuna jaso zuten, behin eta berriz euskaraz artatuak izateko eskatu ondoren. Arartekoak kargu hartu dio Ertzaintzari.


Kilometro zero

Berriki Pierre Carles dokumental egile engaiatuaren azken lana ikusteko aukera izan dut. Guérilla des FARC, l'avenir a une histoire (FARC gerrilla, etorkizunak historia du) du izena eta Kolonbian mende erdi baino gehiago iraun duen gatazka armatuaren kontakizun... [+]


Alerta laranjak

Valentziako tanta hotzaren kudeaketa txarrak aldaketa ekarri du muturreko eguraldiagatik izan daitezkeen alerten inguruan, “neguko” lehenengo denboraldian agerian geratu den bezala. Hego Euskal Herrian ibaiek gainezka egingo zutelako mehatxuaren aurrean, hainbat... [+]


Eguneraketa berriak daude