Bestaren larru-airea


2021eko uztailaren 27an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Elkarren autoan ibili beharra omen daukagun honetan, metaforak sortzeko errota martxan jarri, eta oso larre motzekoak baizik ez zaizkit bururatzen; titulukoa, konparazione »hortaz, Larrun mendian dabilen pottokaren antzera alha ibilita aski ez duenak, ez dio honi askietsiko-. Larre motzekoak, edo bokaziorik gabeko apaiza salatzen dutenak: esaterako, elkarren autoan hainbeste buelta eman behar dugunez, biodramina -Iparraldean biodramine, ustez- ezinbestekoa zaigula. Ofizioaren ABCtik tira egin eta biodraminaren prospektua begiratu dut: bateraezina da alkoholarekin. Baneteguan ba, orain ulertzen dut «prozesuak» edo dena delakoak daukan itxura eskasa; bestaren larru-airea larua da, osasunez hain-hain ongi ere ez dagoela seinale. Nola moldatuko ziren Irlandan? Batek daki, baina garbi gera bedi Irlanda eta Euskal Herria ez direla alderatzeko modukoak; Irlandan ezkerrez gidatzen dute -Belfasten, bederen-.

Ni ere liburu bat bukatzen ari naiz egunotan, Denak hasperenka, Gianni Celatirena. Interesgarria da Celati. Interesgarriagoa da, oraindik ere, Celati, Lizarralderen itzulpen gozoa lagun, euskaraz eta euskal kulturaren bidez ezagutu ahal izatea. Celatik denbora-pasarako balio du, baina denbora-pasa baino zerbait gehiago da. Erraz irakurtzen da, baina ez da literatura erraza -zer da literatura erraza?-. Zailak dira definizioak. Nik esango nuke esperientzia kolektiboari zentzu bat ematen dioten literaturak interesatzen zaizkidala, zerbait esateagatik. Baina horrelakorik ezinezkoa ohi da gutxieneko irakurle-masarik gabe. Zer pentsatuko dute honetaz Montenegron? Ez dakit, baina seguru asko berdin da, Montenegro eta Euskal Herria konparatu nahi izatea delirium tremensek jota dagoenaren eldarnioa baita.

Dena den, Celati interesgarria da, baina epigono bat da; une katartiko batean bizi eta sortu ziren idazle eta sortzaile handien (Calvino, Pavese, Sciascia, Pasolini...) epigonoa. Talentu handiagoa du Calvino batek Celati batek baino, edo bizi izan diren une historikoen esperantza, ilusio eta ikuspegi diferenteek -alemanak Italiatik bota, katarsi-unea; arrazoi demokratikoaren usteltze erabatekoa, eszeptizismoa- egin dute bata bestea baino handiagoa -edo ezagunagoa, behintzat?-. Horregatik esaten nuen esperientzia kolektiboarena eta hori guztia. Zer usteko dute auzi honetaz Quebec-en? Berdin da, edozer uste izanik ere, jakin badakit ez duela Euskal Herrirako balio.

Hortaz, zer literatura-klasek ematen ahal dio zentzua, egun, gure esperientzia kolektiboari? -edo gure esperientzia kolektiboei idatzi beharko nuke?- Hori jakiteko ez da erantzun beharko dugun galdera bakarra, baina bai galderetako bat, noski, honako hau: zer larru-aire harrapatzen diogu bestari? Honaino konforme. Gero, ordea... Bestearen larruazalaren bestaldean ulertezintasunezko eremu zabalak irekitzen dira. Eta guk irakurle gutxi dauzkagu.

Beldur naiz, ordea, bizkorregi eta urrutiegi iritsi nahian ez ote nabilen lehenengo honetan, eta galdera gehiegi eginda, gauza askoz oinarrizkoagoak ahaztuta. Esaterako, oinarri-oinarrizkoena: nola moldatzen gara, nola moldatzen da jendea, gaur egun, irakurtzeko? Ni hasi naiz nire irakurketa tokiak -aitortzeko modukoak- zerrendatzen: komuna, autobusa, dentistaren kontsulta, sukaldea -espagettiei eragiten diedan bitartean-, ohea... Eta kontuz, hemen metafora gutxi, hizkuntza orori berez dariona baizik ez. Eta, bide batez, nola moldatuko dira Eslobakian? Igoal da, mundu guztiak daki Eslobakiako errealitatea eta Euskal Herrikoa oso desberdinak direla.


Azkenak
Emisio gutxiko eremua behin-behinean etetea erabaki du Euskal Hirigune Elkargoak

Frantziako legebiltzarrean Errepublikanoek eta Batasun Nazionalekoek egindako zuzenketen harira dator erabakia. Zuzenketak onartu dituzte, eta, beraz, Euskal Hirigune Elkargoak emisio gutxiko eremua ezartzeko gastu ekonomikorik ez egitea erabaki du.


Birundaren aldeko manifestazioa egin dute Donostiako Parte Zaharrean barrena

Pasa den asteko "kaleratze ilegala" salatu dute hainbat herritarrek, ostiral arratsaldean.


Euskal Herriko II. Ekotopaketak egin dituzte asteburuan, garaiko erronkez eztabaidatzeko

Jauzi Ekosizialeko kideek antolatzen duten bigarren edizioa da. Euskal Herriko trantsizio ekosozialak "inoiz baino premia handiagoa" duela adierazi dute, "datozen aldaketa sakonen aurrean trantsizio justua nahi bada".


2025-03-31 | Ahotsa.info
Burlatako Gazte Asanbladak gaztetxearekin jarraitzeko akordioa iragarri du Udalarekin

Manifestazio jendetsu batek herriko kaleak zeharkatu ditu, Poliziaren gehiegizko dispositibo batek zainduta, gazteek kudeatutako guneen defentsan eta Gaztetxeak erasoen aurrean defendatzeko. Manifestazioaren amaieran, publiko egin dute iragarpena.


Bost urterako inhabilitatu dute Marine Le Pen, Europako Parlamentuko funtsak desbideratzeagatik

Parisko Auzitegi Korrekzionalaren arabera, 2,9 milioi euro desbideratu zituen Frantziako RN Batasun Nazionalak 2004 eta 2016 artean. Le Penez gain, alderdiko beste 24 kide ere errudun jo dituzte. Helegitea aurkeztuta ere, RNko buruzagia ezingo da aurkeztu 2027ko Frantziako... [+]


BDZk CAFi exijitu dio Israelekin harremanak mozteko, igandeko manifestazioetan

Hego Euskal Herriko lau hiriburuetan egin dituzte manifestazioak. Israelek Palestinan egin duen eta aurrera daraman genozidioarekin kolaboratzen duten enpresei laguntza publikoa emateri uzteko eskatu diete Nafarroako Gobernuari eta Eusko Jaurlaritzari.


STEILASek eta LABek jakinarazi dute Hezkuntza Sailak bertan behera utzi duela gaurko deituta zuten bilera teknikoa

Hezkuntza Sailak EITBri azaldu dioenez, ikastetxe bakoitzean izan beharreko baliabideak batzar teknikoetan negoziatu partez, mahai negoziatzailean landu beharko lituzkete. Bihar eta etzi greba egingo dute EAEko ikastetxe publikoetako irakasleek.


Armen lobbyek (Euskal Herrikoak barne) gerrara eraman nahi gaituzte

Joan den ekainaren amaieran bukatu genuen Conversión de la industria militar en Euskal Herria para no fabricar más guerras (Armagintza industriaren moldaketa Euskal Herrian, gerra gehiago ez sortzeko) liburuaren lehenengo zatiak Gerra badatorrela! du izenburu, bertan... [+]


2025-03-31 | ARGIA
Iruña-Veleia afera argitzea eta ondarea ez suntsitzea eskatu dute Gasteizen

Iruña-Veleia auzia “behin betiko” argitzea eskatu dute martxoaren 30ean, Gasteizen egindako manifestazioan. Iruña-Veleia argitu, ez suntsitu plataformak aztarnategian egindako “txikizioak” salatu ditu eta Arabako Foru Aldundiaren ardura... [+]


2025-03-31 | Gedar
Etxebizitza-arloko arrazakeria salatu eta apirilaren 5ean mobilizatzera deitu dute hainbat kolektibok

Etxebizitza eskuratzeko orduan pertsona arrazializatuek eta migratzaileek jasaten duten bazterketa sistematikoa salatu dute Gasteizen, agerraldi baten bidez. Apirilaren 5ean Donostiara bertaratzera deitu dute, etxebizitza-eskubide unibertsalaren alde.


2025-03-31 | Usurbilgo Noaua
Zaintza eredua eraldatzeko ahalegin betean segitzen du Usurbilek

Usurbil herri zaintzaileagoa izateko lankidetzan ari diren herrikide, eragile eta erakundeen talde argazkia duzue albiste honi atxikitakoa. Larunbatean Sutegin egindako "Usurbil, herri zaintzailea" izeneko ekitaldian atera genuen. Norabide horretan herri hau egiten ari... [+]


Aitor Esteban EAJko presidente berriak batasunerako deia egin du alderdiaren IX. Batzar Nagusian

Kargua "ohore handiz, erantzukizunez eta apaltasunez" hartuko duela adierazi du Atano III.a pilotalekuan, 1.800 lagunen aurrean. Aberri Batzarrak Euskadi Buru Batzar berria osatuko duten zortzi kideak ere hautatu ditu.


GALek eraildako Xabier Galdeano oroitu dute Algortan 40. urteurrenean

Egin egunkariko zuzendaritzako kide eta langilea Donibane Lohizunen erail bazuten ere, Algorta jaioterrian egin diote oroimen ekitaldia, igande eguerdian. Bertaratutako lagun zein senitartekoek presente izan dute estatuaren indarkeriak hil zuela.


analisia |
Save the Children, saldu bonbak (II)

Historia errepikatzen dela idatzi zuen Marxek, “lehenik tragedia gisa, gero fartsa moduan”. Armagintzaren eta militarismoaren inguruan errepikapen hutsa ez, espiralean goraka doan buklea ari gara bizitzen, fartsatik asko duena, eta tragedian amaitzeko gero eta aukera... [+]


Eguneraketa berriak daude