Agenda 22
Askok asmatu duzue joan den hilean igarkizuntzat jarri nuena. Askok eman didazue aditzera gainera, eta horixe zen, ez besterik, nire asmoa. Jendeak ez duela irakurtzen esango dugu gero! Igarkizunez ari naizela, bada kontu bat kezkatuta naukana. Hezkuntza helburuekin igarkizunei heltzean bezala jolas hutserako direnean, gehienon lana «asmatzea» izaten da. Horretara ohitu gaituzte umetatik. Eta nago, benetako lana, irudimena erabiltzen ohitzeko tresna, juxtu bestelakoa dela. Asmakizunak planteatzen ikasi behar genuke. Alde ederra dago asmatzetik asmagaia definitzen trebatzera!
Joan den hilabetean zenbat kamixeta bildu dudan zenbatzen aritu naiz. Deustuko Unibertsitateko «agoan» beltza. Oiartzungo Kilometroak-ek ateratako kolore berekoa. Portugaleteko euskara taldearen urdin iluna, zubia bularretik bularrera. Bertsolari Txapeketako ez-dakit-ziur-zer-kolorekoa, paparrean bola duela. Segalarien zuria, besteak baino klasikoagotxoa... Tolosako Naturgintza fundazioaren grixa... Bost astean sei elastiko. Armairuko baldak gainezka. Egunen batean historialariek aterako duten ondorioa da alkondara euskal kulturak hil zuela.
Gauza gehiago ere aldatu da gure jiran. Autografoak sinatzearena lehendik zetorren, orain uholde berrituak harrapatu gaitu baina. Berria, argazkiena da. Lehen oso jende gutxik izaten zuen kamera bat eskueran. Orain, sakeleko telefonoak direla eta, edozein tokitan eskatuko dizuete argazki baterako geldiune bat egingo duzuen. Berdin dio jendez lepo dagoen dantzaleku batean zabiltzan lagunekin edo elizako zimitarioan harrapatzen zaituzten hileta-elizkizunetik kanporakoan. Teknologia berriek giza-harremanak aldarazten dituzte ohartzen ez garela. Menpekotasunak ez du mugarik.
Tamalez, txarrera aldatu dira kontuak arlo horretan. Autorik ez zenean, edo bertsolariak gidatze baimenik edo autorik ez zuenean, bila etortzen omen zitzaizkion etxera batzuetan antolatzaileak. Ezagutu izan dugu Manuel Lasarteri txofer-lana egiten zion gizasemea Orion. Alkoholemia-kontrolak direla eta jendea kaka dariola dabilen sasoiotan, parrandero koadrilako batek barau egiten omen duenean, bertsolariok lehengoan gabiltza. Askok aipatu izan digu zenbateko zortea izan dugun errepidean orain artean. Gu «hitztripuak» gehiago kezkatu izan gaitu istripu soilak baino. Nahiago izan dugu karrozerian kaxkateko bat oholtzan potoa baino. Orain, LANKUk, bertso-zerbitzu enpresak, aseguru berezi bat egin digu bertsolarioi, joan-etorrirako. Garai berrien zantzuak. Oporretarako eskaintza berezituen sasoia iritsiko zaigu guri ere; aitatasun eta amatasun baimenak; kreditu bereziak etxe-bizitza erosteko... Txofer bat nahiago nik ordea. Askatasuna horrek ematen du.
Mundutxoak; ez itxiak baina bai txikiak; bereziak eta berezituak. Halakoak dira gure mikroklimak ere. Maiatzean bi bertatik bertara ezagutzeko aukera izan dut. Segariena izan zen bata. Tolosan bildu ziren ehundik gora segari, gehienak euskaldunak eta kataluniar batzuk ere bai tartean. Askotarikoak ziren: onenak izandakoak, oraingo puntakoenak, aspaldian segarik ukitu ez zutenak... Jokoa txantxetan eta jolasa serio hartzen badakigula erakutsi zuten. Eta bazkalondoan, sariak jasotzeko orduan, zinez euskaraz bizi denak baduela diskurtsoak egiteko egokitasun gutxienekorik. EGA azterketako ahozko froga burutu berri dutenek asko irabaziko lukete mihia arraiztu egin daitekeela ikasiko balute. Beste maila batean leudeke hartara, eta akaso, Hezkuntza Sailak ere onartu egingo lieke aurrerakada. Bolarien mundutxoa ere ezagutu dut. Zornotzan elkartu ziren hauek. Ez nintzen jabetzen bola-jokoaz hainbeste goza zitekeenik, harik eta eguna bolariekin eman nuen arte. Bertsolari izatearen alderdi ona: asko dabilenak asko ikas dezake.
Dozena bat urtetik gora daramat gaztetxoei txapelketarako gaiak jartzen. Barre-murritxa egiten nuen nire golkorako gai-jartzaileei entzuten nielarik zeinen gogorra zen euren lana eta zein agorturik sentitzen ziren bolada luze samarrean gaiak asmatzen aritu ondoren. Neu hasi naiz jasaten lehen barregarritzat jotzen nuen zama beretsua. Are okerrago: mundua doan abiadan joanda, jakizu ba zein diren oraingo nerabeen intereseko gaiak! Ikasgelan kokatzen baditut eta kopiatze lanetan jarri »hori ez baita modatik pasatzen- "txuleta"k ez die deus esango, orain nor denak MP3a erabiliz kopiatzen baitu. Surfaz edozein gaztetxo zegamarrek adineko zarauztar batek baino gehiago jakin dezake. Lau oinak; "lana", "plana", "afana", "zuregana" ohikoak ahaztu eta "bulliña", "pierziña", "mitiña" eta "zeziña" jarriz gero, azken oinak zer esan nahi duen galdetuko didate arrazoi osoz. Ez da lan samurra. Eta esker gaiztokoa da oso. Nortasun agiriak baino nabarmenago salatzen du zahartzen ari garela.
Ez naiz bereziki tenis-zalea. Baina Parisko torneo entzutetsua nire bizitzaren zati garrantzitsua izan da betidanik. Tenis ordu asko eta asko ikusia naiz, ez gogoz kontra, baina bai gogo handirik gabe. Azterketa garaian izaten da beti Roland Garros. Liburuekin gelan sartu baino hobea edozer zenez, txekiar txar baten eta korear erdipurdiko baten arteko bost seteko partida hasi eta bukatu ikusteko gauza nintzen. Irudimenak ihes egiten zuen horrelakoetan adreilu xehetuko pistatik eta pentsatzen nuen, azterketak amaitzearekin nik nahi nuena egingo nuela. Nik nahi nuena baino ez. Roland Garros iritsi da eta ni ez naiz nonbait heldu. Oraindik amesten dut bolada ito hau gainditzean nik nahi dudana egingo dudala. Nik nahi dudana besterik ez. Handitan zer izan nahi dudan pentsatzen hasteko ordua dut.
Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.
Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
Ekimena abenduaren 28an egingo da Iruñeko Baluarte plazan. Goizeko 11:00etan ipuin irakurketa antolatu du Yalak La diverxa Cris ipuin kontalariarekin eta, ondoren, 12:00etatik aurrera, BDZ (Boikota, Desinbertsioa eta Zigorra) ekimenak antolatuta egingo da irakurketa.
Sistema kolonial kapitalista heteropatriarkala auzitan jartzen eta borrokatzen denean, gupidarik gabe erasotzen du bueltan. Eskura dituen tresna guztiak erabiliz, instituzioak, medioak, justizia, hizkuntza, kultura, indarkeria... boterea berrindartzeko, sendotzeko eta... [+]
Siriako Arabiar Errepublikaren amaierak harridura handia sortu du, gertatu den moduagatik: azkar eta ia erresistentziarik gabe. Halere, ez da hain arraroa herrialdea suntsituta, pobretuta eta zatitua zegoela kontutan hartzen badugu. Aspalditik siriar gehienen ardura ez zen nor... [+]
Betidanik begitandu zait esanguratsuagoa han-hemenka topa daitezkeen guruztokiei gazteleraz esaten zaien modua: humilladero. Ez al da guruztoki edo santutxo izen nahiko light, zuri edo haragoko konnotaziorik gabekoa? Azken batez, bertatik pasatzen zen oro umiliatu behar zen... [+]
Askok, Gabonetan, ilusioa baino alferkeria handiagoa sentitzen dugu familia-otordu eta -topaketetan pentsatzean. Baina aurreratzen dizuegu ez dela otordua bera kolektiboki deseroso sentiarazten gaituena, familia tradizionala definitzen duen normatibitatea baizik. Are gehiago,... [+]
Ztandap
Nork: Mirari Martiarenak eta Idoia Torrealdaik.
Noiz: abenduaren 6an.
Non: Durangoko San Agustin kultur gunean.
------------------------------------------------------
Laugarren pareta hautsi eta zuzenean, zutik eta beldurrik gabe interpelatzen du publikoa stand... [+]
Balio digu ilunabarrarekin azken erretratu hori ateratzeko. Edo istant batean ordaintzeko barrako zerbitzariari eskatu berri diogun marianitoa. Eta ze arraio, Levi’sak imitatu nahi dituzten praken atzealdeko poltsikoan ezin hobeto datoz. Horretarako ere balio du... [+]
Xabier Badiola
Xabier Badiola
Gaztelupeko Hotsak, 2023
-------------------------------------------------
Ea, ba. “Gaur egungo musika” musika deitzen zaio erritmo kutxa elektroniko bat duen edozeri, eta, klaro, horrela ezin da. Lerro hauetan saiatu izan gara... [+]