Neurriak, dimentsioak eta pertzepzioak


2007ko otsailaren 21ean
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Prestigio gutxi dauka gazte jeneroa lantzen duen idazleak. Zer esanik ez, horren inguruan mugitzen den eragileak. "Gauza politak" dira haurra eta liburua lotzen dituzten ekintzak, baina, gaur egun, "gauza politak" egitea madalenak eskuz egitea bezalakoa da: eztia bezain txepela.

Esan nahi dut, goxotasunak eta samurtasunak ez dute auto-iragarkiek adinako osperik, gizartean. Lazo arrosaz apaindutako opari kuttuntzat hartzen dira.

Ala, ez?

Aitzitik, ekonomia purua bezain premiazkoa iruditzen zait haien lanketa, bizitzako etapa guztietan. Iruditzen zait, inguruaz disfrutatzen ikasteko bidea eskaintzeaz gain, adimen praktikoari antenak zabaltzeko bide paregabea direla, baldin eta, behar besteko balioa emanez, bizitzarako zerbait eraginkor gisa hartzen badira.

Ez diot, ezta hurrik eman ere, haur literaturak edo literaturak, orokorrean, bete dezaketenik paper hori. Ez. Baina ez didazue esango ematen zaiena baino prestigio handiagoa ez dutenik?

Nola eman balore hori?

Bakarrak, errepika-ezinak eta ehuneko ehunean originalak garela esatean, bi indar kontrajarri jartzen dira auskan nire barruan. Bat, potentzialki handiak gara, askeak garen neurrian. Bi, mundu bereko kide izanagatik, zaila da ondokoarekin talka egin gabe bidea egitea.

Honela bada, kolore aniztasuna denez bizidunon oinarrizko ezaugarria, ezinbestekoa zaigu kode komunak eratzea; ezinbestekoa, konbentzioa. Hala ere, kode komun hauek lege bilakatzen dira askotan: bizitza errazteko sortu zena bide bakar bihurtzen dugu.

Neurriak dira adibide bat: zabalera, altuera, luzera, kopurua edota pisua.

Neurgailu kuantitatiboekin neurtzen dugu fenomeno oro; ekimen sozial eta kulturalak barne. Estatistikaren begiekin neurtzen dugu bizitza, estatistikaren tresnekin neurtzen dugu gizartea. Bestelako pertzepzioak -sakontasuna, kasu- filosofia, poesia edo literatura bezalako zaku subjektiboetara zokoratzen ditugu, egunkari baten azken orrietako albisteak bezala, nahiz eta guztiok jakin zenbat jendek irakurtzen duen egunkaria atzekoz aurrera.

Harira itzuliz, pisuari begiratzen badiogu, gauza sakon bat izan daiteke arina. Eta, aldiz, zabalera zein luzera aplikatuz gero, gauza sakon bat izan daiteke txikia bezain laburra. Era berean, gauza sakon batek oihartzun zabala ere lor dezake. Zergatik hau guztia? Gauza sakon batek ohiko neurgailuek atzeman ezin duten elementua ukitzen duelako: emozioa.

Txikitasunetik handitasunera jauzi egiteko aldarria egiten du egungo bizimoduak. Oinarrian, herri kontzeptua galtzear delarik, hiria omen dugu biztanleria postmodernoaren -edo dena delakoaren- habia imajinarioa. Hiriek, ordea, badute triburik, koadrilarik eta beste era bateko herririk; batean zein bestean, bikote berbera dugulako, beti, pil-pilean: pertsona, pertsonaren ondoan.

Gauza onak -bonboi, poema, madalena edo esaldi eder batek, kasu- denboraren pertzepzioan eragiten du, uneari bere ohiko dimentsioa handituz, zabalduz, luzatuz edota biderkatuz.

Eta nik galdetzen dut: ez al genituzke pertzepzio hauek guztiak -ere- kontuan hartu behar, etorkizuneko kultur eraikinak, etorkizuneko kultur planak edota etorkizuneko kultur baliabideak atontzeko orduan?

(Bonboi, poema, madalena eta esaldi eder zale batek galdetzen dizue, pertzepziorik subjektiboenean).


ASTEKARIA
2006ko ekainaren 11
Irakurrienak
Matomo erabiliz
Azoka
Azkenak
Gurekin egiten dutena

Ba al dakizue frantses batzuk harritu egiten direla mugaren alde honetan ere euskaldunak bagaudela jakitean? Ba bai, harrigarria bada ere, behin, Donostian, frantses batzuei entzun nien sinetsi ezinik beren buruari galdetzen: “Saint-Sébastien est au Pays... [+]


Su ta Gar, Kaotiko, Gatibu, Maruxak eta Leihotikan ere Hatortxu Rockeko azken jaialdian

22 talde gehiago iragarri dituzte Lakuntzan uztailean izanen den HatortxuRockerako: Bad Sound, Dupla, Su Ta Gar, Chuleria Joder!, Brigade Loco, Leihotikan, Burutik, Tribade, Maskak, Les Testarudes, Non Servium, Añube, Dj Plan B, Gatibu, DJ Trapella, La Jodedera, Süne,... [+]


Jon Urzelai Urbieta, fisikaria eta soziologoa
“Zaila da ezagutzen arteko banaketa zurruna gainditzea”

Jon Urzelai Urbieta ohituta dago itzalean lana egiten, baina Su festak musika-jaialdiei buruzko saiakerak dezenteko ikusgarritasuna eman dio, iaz Euskadi Saria eman baitzioten lan horregatik. Ez da, hala ere, irabazi duen sari bakarra, hori baino lehen, 2021ean, CAF-Elhuyar... [+]


Betharramgo indarkerien berri “komunikabideen bidez” hartu izana zehaztu du Baionako apezpikuak

Prentsaurrekoa eskaini dute ostegun honetan Marc Aillet Baionako apezpikuak, elizbarrutiko hezkuntza katolikoko zuzendari Vincent Destaisek eta Betharramgo biktimen entzuteko egiturako partaideetarikoa den Laurent Bacho apaizak. Hitza hartzera zihoazela, momentua moztu die... [+]


2025-03-14 | Gedar
Vox Nafarroako Parlamentutik kanpo geratu da ia, barne-desadostasunak direla eta

 Maite Nosti diputatuak kargua utzi du alderdiarekin izandako desadostasunengatik, eta horrek kide bakar batekin utzi du alderdi faxista, talde mistoan sartzera behartuz.


2025-03-14 | Euskal Irratiak
Bidarteko bahitzailea militar-ohia zen, eta prokuradorearen arabera “hil egin nahi zuen”

Bidarteko gasnategian bahiketa burutu duen gizona, militar ohia zen. Asteazken arratseko 7.30tan Erretegia izeneko gasnategian bertako kudeatzailea bahitu eta poliziaren kontra tiro egin duen gizonak 54 urte zituen.


2025-03-13 | ARGIA
EAJk eta PSE-EEk zerga erreforma adostu dute Ahal Dugurekin

PPrekin eta EH Bildurekin negoziazioetan porrot egin ondoren etorri da Ahal Dugurekin adostutako akordioa. Indar politiko honek aitortu duenez, maximalismoak atzean utzi eta errealitateari heldu diote, errenta baxueneko herritarren aldeko akordioa lortuta.


2025-03-13 | Uriola.eus
Correoseko langileen eskubideak eta zerbitzu publikoaren kalitatea defendatzeko eskatu dute

“Posta publikoa eta kalitatezkoa. Eskubideen aldeko Hitzarmen eta Akordio baten alde” aldarrikapenarekin, LAB, ESK eta ELA sindikatuek lan-baldintzak eta posta-zerbitzu publikoaren kalitatea defendatzeko mobilizazioa egin zuten atzo, hilak 12, Bilboko Eliptika Plazan.


Amasamendin eolikoak ezartzeko proiektu bat dagoela jakinarazi du Villabonako Udalak

Herriko EH Bilduko zinegotzi eta legebiltzarkide den Ander Goikoetxeak egindako galdera parlamentario bati Jaurlaritzak emandako erantzunaren bidez jaso informazioa hau. Bi haize sorgailu ezartzeko asmoa dago eta Cluster Hernani izeneko proiektu zabalago baten barruan kokatzen... [+]


Milaka ikaslek Hego Euskal Herriko hiriburuetako kaleak hartu dituzte, IAk deitutako greban

Hezkuntza bi arazo handik zeharkatzen dutela adierazi dute IAk: "ideia erreakzionarioen" gorakadak eta "ikasleen egoeraren okertzeak". Mobilizazioaren deialdia hedatzeko, goizean errepide mozketak egin dituzte Donostian, Iruñean eta Gasteizen. Bilbon, Euskal... [+]


Hau Pink da, Europako gure lehengusu txikia, eta 1,4 milioi urte ditu

Atapuercako aztarnategian hominido zahar baten aurpegi-hezur zatiak aurkitu dituzte. Homo affinis erectus bezala sailkatu dute giza-espezieen artean, eta gure arbasoek Afrikatik kanpora egindako lehen migrazioei buruzko teoriak irauli ditzake, adituen arabera.


Beste epai euskarafobo bat: Bitarteko Idazkari izateko lan poltsa eskaeraren aurka

Gasteizko 1 zenbakiko Auzitegi Kontentzioso-Administratiboak emandako epaia berretsi du EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak. Lan poltsan parte hartzeko euskara maila altuenaren baliokide diren 3. eta 4. eskakizunak indargabetu zituen Gasteizko Auzitegiak. 


2025-03-13 | Ahotsa.info
“Ez da soilik memoria ariketa bat, baizik eta NATOren kontrako borroka deialdia”

Hainbat eragilek deituta, NATOren aurkako elkarretaratzea egin da Iruñeko Udaletxearen aurrean. Izan ere, gaur, martxoak 12, 39 urte bete dira Hego Euskal Herriak, Espainiar Estatua NATOn sartzeko erreferendumari ezezkoa eman ziola. Askapenako kide batek adierazi du, gaurko... [+]


Bi minututan galdutako elkarrizketak

Azkar! Azkar! Adi egon, ez daukat astirik eta! Ohartarazi behar zaitut, denborak agian ez baitit uzt… Pipipipi-pipipipi! Pipipipi-pipipipi!

Goiz jaiki, eguneratuta egoteko irratia piztu, dutxa hartu, ilea lehortu, orraztu, bizarra kendu edota makillatu, kafea egiten den... [+]


Nola eragingo die AEBen eta Europaren arteko norgehiagokak Euskal Herriko produktuei?

Europako Batzordeak 26.000 milioi euroren inportazioak zergapetuko ditu apirilaren 1etik aurrera, Donald Trumpek altzairuari eta aluminioari ezarritako muga-zergei erantzunez. Enbido-komertzialek jarraitzen badute, Euskal Herrian lehen sektoreak nozituko du gehien norgehiagoka... [+]


Eguneraketa berriak daude