Larruaren bestaldea
Gustatzen zait, ezpainak tolestuz eta agian gorakoitasunez batzuetan, erraza deitzen dugun literatura. Ene ametsa da. Idaztea behintzat. Zaila da ardura denbora pasako literaturaren kometitzea Piarres Lafittek zioen eran, literatura krimen bat bailitzan, izkiriatzaleak denbora pasa zer den ez dakienean eta daukan denbora libre apurra paper belzten higatzen duenean. Gainerakoa, lanean. Baina galtzen ari naiz, nahi nuelako erakutsi moda segitzen nuela Da Vinci Codea leitzen ari nintzela agertzean.
Euskal kultura izendatzen dugun zurrunbiloan gehien maite dudana ez da preseski denbora pasako literatura, ez dut eskutik utziko ordea, baizik eta metaforak erabiltzeko gure ahalmen kolektibo zoragarria, gaiak minberatzen direnean. Eta jakina Euskal Herrian gai guztiak minbera dira. Inazio Mujika ttakunkideak auto zirkulazioaren eta gidatzeko baimenaren irudiak baliatzen ditu bizi dugun tregoa edo menia egoera honen aipatzeko: nori da prioritatea? Zeinek ez du gerrikoa lotu?
Erakunde armatuak urteetan ito gaitu bere ekina justifikatzeko metafora bukolikoekin, batean mila pusketan hautsi dupina, bestean labetik sutan ateratako urrezko giltza eta nik dakita zer gehiago. Haien agirien orrialdeak imajinazioaren pindarka sotilaren adibide galantak ziren. Baina hitzen bestaldean gordetzen zena ulertzeko eliza sainduko exegeta izan behar zen, ekintzen atzealdekoa aldiz, larruetako zuloak kontatuz, aise konprenitzen genuela.
Hartu dugu guk ere, ondorioz, zeharka eta metaforaz mintzatzeko ohitura. Behialako eliza sainduaren menpekotasunetik erdietsia genuenaren ildotik, egiaz. Baiki, metaforak ederrak dira eta dena da metafora, errealitaterik gordinenean txertatua uste dugun eguneroko bizitza barne. Ihesik ez daukagu. Ez dakit zein gaztelar idazlek zioen -la vida es un sueño- ez nago segur perpausa gramatikalki ongi dudala. Lagunek zuzen biezadate. Ametsa metafora da. Metafora ametsa da, noiztenka amets gaiztoa baldin bada ere.
Metaforak halaz, ametsak bezala interpretatzekoak dira. Zientzia okultoak, zentzurik ugarienean, premiazko suerta daitezke. Da Vinci Codean bezala pixka bat. Bistan dena, erakunde armatuaren 666 agiriak ez dira apokalipsiaren testuak, eta interpretazioa ardura, berez doakie. Geronen interpretazio-saioak dira maiz ilunak. Ez baikara ausartzen, aditzen biluztasunean bermatuz, bata-bestearekin solastatzera. Larruaren bestaldean ez dago inor, ez dago ulertuko gaituen inor, ez dago jujatuko ez gaituen inor. Balizko errudunak gara eta Bezu Fache gibeletik larderiatsu datorkigu.
Baina... tregoaren hasieraz geroztik, derragun, toteltzen gaituzten bilo kordelak ahotik kenduz, gozo dela bizitzea Euskal Herrietan, tregoa baino armen behin betirako baztertzea hobetsiko zen arren. Baina... urratsa egina da. Tregoak euskaldun gisa, sinpleki, pozten gaitu. Euskalduntasunaren zoriona dasta dezakegu hondarrean. Sekula gertatu al zaigu horrelakorik? Arazoak ez direla konponduak? Eiki: noiz dira bada arazoak oro konponduak? Beti izan da astean ostiral bat. Edo bi bakarrentzat.
Prefosta.
WikiProject AI Cleanup proiektuari ekin diote Wikipedian: "Adimen Artifizialaren garbiketa", nolabait esatearren. Wikilari boluntarioak momentuz ingelesez, frantsesez eta alemanez hasi dira adimen artifizialaren bidez sortutako materialak detektatu eta (okerrak... [+]
Hainbat eragile antifaxista eta antirrazistak antolatuta, Lo que no te cuentan de Donosti (LQNTCDD) taldearen kontrako elkarretaratzea antolatu dute, datorren astelehenean 20:00etan, Amarako Easo plazan. Telegram kanal horretatik, leku horretan deitua dute asteroko... [+]
2020an birjabetu zuten espazioa Portugaleten, eta horren harira epaituko dituzte bederatzi pertsona azaroaren 5ean. Ostiral honetan manifestaziora deitu dute, 'Okupazioaren kontrako erasoak gelditu' lelopean.
Badok-ek, Berriako musika atariak, 15 urte bete ditu. Bi ekitaldi ezberdin antolatu dituzte urteurrena ospatzeko, bata Hendaian azaroaren 16an eta bestea Durangoko Azokan. Hainbat artista izango dira bertan. Euskal musikaren gaur egungo egoeraren erradiografia txikia ere eskaini... [+]
Asteazken honetan beste 93 biktima aitortu ditu estatuaren eta talde parapolizialen biktimen azterketak egiten dituen Balorazio Batzordeak. Baliabide faltagatik, bere lanarekin aurrera jarraitzeko zailtasunak ere aitortu ditu. Egiari Zor Fundazioak ongi baloratu du batzordearen... [+]
"Alternatiba sozialista indartzera bidean" GKSk eta IAk eztabaidarako, hausnarketarako eta aldarrikapenerako espazioak antolatzeko beharra azpimarratu dute, eta horren baitan antolatu dute Gazte Topagune Sozialista. Ostegunetik hasita igandera arte izango da Altsasun.
Halloween ospatzera gonbidatu zutela esan zion alabak Jaime Altunari eta honek festara joaten utzi zion, baina deseroso sentitu zen. Altunak bere aitari kontatu zion gertaturikoa, eta honek erantzun, eurek ere ospatzen zutela halakorik. Fenomenoa ikertzen urte eta erdi eman dute... [+]
.jpg)
Ingurumen-inpaktuaren berri izateko eta, hurrengo edizioei begira emisioak murrizteko egin du azterketa Lander Crespo klima adituak. Garraioa izan zen Korrikako azken edizioan isurketa gehienen jatorria.
Abdullah Öcalanek, Kurdistango Langileen Alderdiko (PKK) buruzagi espetxeratuak, bere iloba Ömer Öcalanen lehen bisita izan du. Ia lau urtez ukatu dizkiote bisitak, telefono deiak eta kanpoaldearekiko komunikazio oro. Azken 25 urteetan ia erabateko isolamendu... [+]
Enpresek presio handia egin dute azken boladan eta “inbertsio estrategikoak arriskuan egon daitezkeela” mehatxu egin zuten. Iberdrolako presidenteak ordea, zerga honek bere kontuetan “oso gutxi suposatzen duela” adierazi zuen duela aste bi. Bankuen... [+]
Baigorri eta Tafalla herrien arteko senidetzea ospatuko dute asteburuan Baigorrin. 1978an hasi ziren lehen harremanak, baina hautetsien aldaketarekin pixka bat galdu zen ondotik. Haatik, duela hiru urte Tafallakoak berriz Baigorrira hurbildu ziren.
MIÑAN
NORK: Artedrama. Sambou Diaby, Ander Lipus, Eihara Irazusta, Mikel Kaye.
NON: Bilboko Arriaga Antzokian.
NOiz: Urriaren 25ean.
----------------------------------------------
Euskaraz kontatu zuten Ibrahima Baldek eta Amets Arzallusek Miñan 2019an. Bost urte... [+]
Gero eta egoera larriagoan daude munduko oihanak, klima aldaketak ekarritako bero uhin eta lehorteek bultzatzen dituzten suteengatik, bertzeak bertze. Latitude ertain eta borealetan klima jadanik aldatu arren, oihanak orain arte oso guti prestatu ditugu aldaketari, batez ere... [+]
Valentzian denboraleak eragindako hildakoen eta kalteen atzean faktore meteorologiko hutsak daudela pentsatzea inozoegia litzateke. Generalitateak larrialdia nola kudeatu duen salatu du askok, baita multinazionalen negozio egarria lehenetsi dela ere. Eta gune pobreenak kaltetu... [+]
Iragan astean kontatu genizuen etorkizuneko hilerriaz gogoeta prozesua egin dutela Antzuolan, eta protagonista nagusietakoak umeak izan direla, Herri Eskolan heriotzaren bueltan 1980ko hamarkadaz geroztik egiten ari diren lanketaren ildotik. Hain justu, “hainbat urtetan... [+]