Esklaboak
Itxura guzien arabera, esklabotasuna, aurrerapen bat izan da gure historian: lehenagoko gerletan, hartu etsai guziak garbitzen ziren. Noizbait, norbait ohartu zen presoak balia zitezkeela langile bezala, asearen truk. Presoak ez zituzten hil. Horra esklaboen sortzea.
Historiako langile horiek gustatu zitzaizkiekeen garai haietako ekonomilariei ordukotzat baitzuten errentagarritasunaren ideia kaxka bat. Sistema hedatu zen: gure zibilizazioaren ama izana den Greziako nekazari bakotxak bazeukan bere esklaboa. Delos-en 10.000 saltzen zela egunean diote.
Hebrearrek zuten haien egoera eztitu. Lebitika liburuan eskatua zaie Juduak diren esklaboak libratzea jubilau urtean, beraz 7 urtetarik. Liburutik obratzerat, bada bide. Ebanjelioan ez dira aipu, baina Jondoni Paulo eta Jondoni Petrik esklaboei eskatzen diete nagusiei obeditzea. Hauei ez diete eskatzen esklaboen libratzerik, ez 7 urtetarik ere: hain ziren giro horretan murgilduak non Testamentu Zaharreko legea ahantzia baitzitzaien. Eta ez zuten oraino ulertua Jesusek gomendatu amodioa eta esklabogoa ez zitezkeela elgarrekin joan.
Geroxeago eginen da urrats hori. 212an Aita Saindutzat hautatu zuten Kalisto, esklaboen semea, Erromako giristinoek. Hautua ez zen denen gustukoa izan eta minoriak bigarren bat izendatu zuen! San Agustin handiak zioen norbait esklabo baldin bazen, Jainkoaren gaztiguz zela, bere bekatuengatik.
Atea zabaldua zen. Agustinen garaietako Gregorio, Nizako apezpikuak zioen: "Ba ote liteke diferentzia izpirik, edozein sailetan, esklaboa eta nagusiaren artean?" Emeki-emeki da ikusmole hau nagusituko. Esklabogoa debekatuko du Frantziako Iraultzak, euskaldunei gustatzen ez zaigun Gregoire apezak bultzaturik. Mende erdi bat borrokatu behar izan zen debeku hori onarrarazteko. Borrokalari handienetarik bat, Lavigerie Baionako kardinala. Baina XX. mende hastapenean oraino, esklaboz betetzen ziren itsasontzi zenbait Beningo kostaldeetan. Le Code Noir esklaboen komertzioko legea XVII. mendean idatzi duen Du Casse kaskoinak ere lotura handiak baditu Baionarekin.
Nihaurek ezagutu ditut hiru esklabo, Samorik preso hartuak eta salduak XIX. mende hondarrean Boli Kostan. Cyprien Kakuri doakionaz, herriko ehorzketa ederrenak egin zizkioten: karia horretara zuten tindatu aspaldi eraikia zuten eliza. Luze liteke esklabo batzuentzat zeukaten errespetua esplikatzea.
Ki Zerbo afrikar historialariaren arabera 100 milioi jende lituzke galdu Afrikak esklabogoagatik: Esklaboak biltzeko gerletan, bidean, Ameriketara heldu zirenak eta, kurioski, nehork aipatzen ez dituen mahometarrek eramanak VII. mendetik hona.
Baina horiek denak historiako gertakariak dira, lehenagoko garaietakoak. Geroztik zibilizatu baikara Jainkoari esker! Hain segur ote liteke ez dela gehiago esklaborik? Ala gu ere jarriak gara gaurko esklaboei? Hori bestaldi batez aipatuko dugu.
RR
Nork: Maialen Lujanbiok
Noiz: azaroaren 21ean.
Non: Katakraken (Iruñea) plazan.
----------------------------------------------
Hementxe gaude, Katrakakeko aulki guztiak beteta, hementxe. Erorien monumentua eta Landaben hizpide, hasi da koplaka emanaldia edo... [+]
Palestinan genozidio bat burutzen ari den Israelgo estatu eta berarekin batera diharduten enpresa eta erakunde guztiekin eteteko asmoz sortu zen EHU Palestina. Israelen inpunitatea Europan eta Estatu Batuetan dituen harreman politiko, militar, ekonomiko, zientifiko zein... [+]
Esloveniako eskoletan izan duen arrakastari tiraka, Alberdania argitaletxeak Euskal Herriko ikastetxeetara ekarri du Joko Ona Denontzat irakurketa-lehiaketa: DBHko ikasleek “kalitate handiko liburuak” irakurriko dituzte taldeka, eta avatarra aukeratuta, horiei... [+]
Ari da mundu guztia kontuak ateratzen Trump 2.0 aldian norberari gerta dakiokeenaren eta munduan gerta daitekeenaren inguruan. Subjektuaren mudakortasuna ezagututa, ziur samartzat eman daitekeen aurreikuspen bakanetakoa da Estatu Batuen Txinarekiko harremanak, ekonomikoak... [+]
Milaka lagun bildu dute Indarkeria Matxistaren Kontrako Egunean deitutako manifestazio eta elkarretaratzeek. Gizon, hedabide eta erakundeei zuzendu zaie Mugimendu Feminista.
Zenbat komunikazio egoeratan ateratzen da galtzaile euskara? Arduradunak ez duelako aurrez pentsatu hizkuntzak nola kudeatu, erresistentziak egoten direlako eta haiei erantzuteko argudioak prest ez daudelako… Soziolinguistika Klusterrak jendaurrean.eus gida ipini du... [+]
.jpeg)
Paris 365 elkarteak 15 urteurrena ospatu zuen larunbatean Geltokin. 15 urte gosariak, bazkariak eta afariak egunean euro baten truke zerbitzatzen urteko 365 egunetan horren beharra duten guztiei. “Atsedenik gabe”, azpimarratu nahi izan zuten bezala. Horrez gain,... [+]
“Ez da posible hiri guztia zeharkatu behar izatea seme-alabak hemengo jatorriko hizkuntzan murgiltzeko” salatu dute guraso askok. Euskarazko plazak ere “oso urriak direla” salatu dute familia askoren artean eginiko bideoan.
Durangoko Azokaren alor digitala da Kabi@ espazioa eta egitaraua. Aurtengo edizioan, abenduaren 5ean eta 6an izango dira Kabi@ko ekitaldiak, Azokaren lehen bi egunetan (gero 8ra bitartean iraungo du). Ekitaldiak banatuko dira Durangoko Bizenta Migel Liburutegiaren eta Landako... [+]
Durangoko Azokako berrikuntzetako bat izango da ZirHika taldeak sortu duen hikalarien bilgunea. Hika hitz egitea eta ongi pasatzea izango da helburua, abenduaren 7an Landako ikastetxean.
Alokairuen bidezko espekulazioa oztopatzeko neurria azaroaren 25etik goiti izanen da indarrean Ipar Euskal Herrian. Momentuko, tentsiopean diren Lapurdiko 24 herriei eraginen die: Ahetze, Angelu, Arbona, Arrangoitze, Azkaine, Basusarri, Baiona, Biarritz, Bidarte, Biriatu,... [+]
Larraulgo eskolan da hitzordua, azaroaren 27an, 17:30ean. 'Superbotereak' liburuaren egile Koldo Rabadan ez ezik, hitzaurrea idatzi duen Nora Salbotx eta hainbat kide izango dira mahaiaren bueltan: Ainhoa Azpirotz (Hik Hasi-ko koordinatzailea), Irati Manzisidor... [+]
Azken astean sindikatuak 5 heriotzaren berri izan du eta dagoeneko 26 dira Nafarroan lanean hil egin diren edo beste erkidegotan beharrean zendu diren nafarrak. Alarma gorria pizteko moduko datuak LAB sindikatuaren iritziz.