Ikastola garaian euskaraz, eta ondoren?
Gure hezkuntza sisteman ikasketak euskaraz egiten dituzten ikasleen kopurua gero eta handiagoa da. B eta D ereduetako matrikulazioek gora egiten dute urtero, eta ondorioz euskararen ezagutza handitzen ari da. Hori bai, ikasketak amaitzen dituztenean, zer nolako jarrera dute euskararekiko euskaraz ikasten duten ikasleek? Euskara erabiltzen al dute? Transmititzen al diete euskara euren seme-alabei? Galdera horiei guztiei erantzuteko asmoz Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikako Sailburuordetzak ikerketa interesgarri bat egina du.
Azterlanaren emaitzarik onenak aipatze aldera, Santo Tomas Lizeoko ikasle ohien euskararen erabilera aipa dezakegu. Gaur egun, ikasle ohien %57k gazteleraz beste edo gehiago hitz egiten du euskaraz. Transmisioari dagokionez, %95ek euskara transmititu diete euren seme-alabei. Olabideren kasuan, transmisioari dagozkio emaitzarik onenak. Gurasoen hiru laurdenek euskara transmititu diete euren seme-alabei. Erabilerari dagozkion datuak, ordea, ez dira hain onak. Ikasle ohien %32k gutxi hitz egiten du euskaraz eta %22k ezer ere ez.
Jon Aizpurua Hezkuntza Saileko Plangintza eta Azterlanetarako Zerbitzuko arduradunaren esanetan, «Santo Tomas ikastolako ikasleen artean ez da harritzekoa emaitza onak lortzea, izan ere, euskararen erabilera eta transmisioa bermatzeko oso baldintza onak dituzte. Olabideren kasuan lortu diren datuak, ordea, pozteko modukoak dira. Oro har, Olabideko ikasle ohiek euren seme-alabei euskara transmititzea erabaki dute, eta D eta B ereduetan eskolaratu dituzte euren seme-alabak».
Bestelako datu interesgarriak ere eskaini ditu ikerketa honek. Besteak beste, agerian utzi du gaur egun euskara gehien seme-alabei egiten zaiela. «Olabide ikastolako ikasle ohiek askotan ez dute beste aukerarik. Ingurune erdaldun batean bizi dira, eta euren seme-alabekin baino ezin dute hitz egin euskaraz», azpimarratu digu Jon Aizpuruak. Baina datu kezkagarriak ere ez dira falta. Santo Tomas eta, batez ere, Olabide ikastoletako ikasle ohiek gaztelaniaz hitz egiten dute askotan euskaraz dakien jendearekin: anai-arrebekin, lagunekin, lankideekin... Jon Aizpuruak dioenez, «euskaraz hitz egiteko erraztasunak eta ohiturak baldintzatzen du hizkuntza aukeraketa, eta hori da kasu honetan gertatzen dena».
Nerea Aranbururen bizitzak lotura estua du Donostiako Santo Tomas Lizeoarekin. Bertan egin zituen ikasketak, eta gaur egun bertako irakaslea da. Euskararen erabilera eta transmisioa neurtzen duen ikerketan parte hartu du Aranburuk, eta bere datuak ikastola honetatik pasa diren ikasle gehientsuenen antzekoak dira: euskara gaztelera bezain beste edo gehiago erabiltzen du gaur egun. «Nire ingurunea oso euskalduna da. Senarrarekin euskaraz hitz egiten dut, lantokian euskaraz hitz egiten dut, eta normalean lagunekin ere euskaraz hitz egiten dut. Ingurune euskalduna izateak asko errazten du euskararen erabilera», aitortu digu Aranburuk.
Euskararen transmisioari dagokionez, Aranburuk ez du zalantzarik. Bere bi semeak (Iker eta Oier) D ereduan eskolaratu ditu. «Senarrak eta biok hezkuntza eredu honetan sinesten dugu, eta gure bi semeak D ereduan eskolaratu ditugu. Gure semeek ikasketak euskaraz egitea nahi dugu, baina badakigu euskara manten dezaten etxean ere euskaraz egin behar diegula».
Euskararekiko militantzia hori ohikoa da Nerearen familian. Bere ahizparen adibidea jarri digu horren lekuko. Orain urte batzuk gizon suediar bat ezagutu zuen, eta elkarrekin ibiltzen hasi ziren. Handik gutxira, bere neskalagunaren euskararekiko grina ikusita euskaltegian eman behar izan zuen izena gizon suediarrak. Izan ere, urteak aurrera joan ahala, anai-arreben artean euskararekiko kontzientzia handitzen joan dela uste du Aranburuk: «Gaztetan orain baino askoz gutxiago hitz egiten genuen euskaraz. Egia esan, gure arteko elkarrizketetan gaztelera zen nagusi. Orain, ordea, onerako aldatu dira gauzak».
Andone Ruiz Uranga Olabide ikastolako ikasle ohia da. Bere egoerak ez du zerikusirik Donostiako egoerarekin. Gasteiz askoz ere ingurune erdaldunagoa da, eta hori bere harremanetan antzematen da. «Nire senarrak ez daki euskaraz, eta nire anai-arrebekin ere gazteleraz egiten dut. Anai-arreba guztiok ikastolan egin ditugu ikasketak, baina gazteleraz hitz egiten dugu elkarren artean. Aspalditik datorren ohitura da eta zaila da aldatzea», onartu digu Ruizek.
Lagunekin elkartzen denean ere gaztelera da nagusi, baina etorkizunari begira baikor azaldu da. «Gure artean gazteleraz hitz egiten dugu, baina seme-alabei euskaraz egiten diegu. Horrek esan nahi du transmisioa bermatuta dagoela eta euskararen ezagutza gero eta handiagoa izango dela Gasteizen».
Izan ere, Olabide ikastolako ikasle ohien hiru laurdenek euskara transmititu diete euren seme-alabei. Are gehiago, seme-alaben artean euskara galdu dutenen kopurua %5etik beherakoa da. Datu hori oso garrantzitsua da, kontuan hartu behar baita kasurik gehienetan bikoteko kideetako batek ez dakiela euskaraz. Beraz, transmisioa bermatuta, euskararen erabilera handitzea dagokie orain gasteiztarrei.
Azken astean sindikatuak 5 heriotzaren berri izan du eta dagoeneko 26 dira Nafarroan lanean hil egin diren edo beste erkidegotan beharrean zendu diren nafarrak. Alarma gorria pizteko moduko datuak LAB sindikatuaren iritziz.
Manifestazioa egin du EH Bilduk Bilboko kaleetan, larunbatez, Nazioa gara lelopean.
Egunkariaren editoreak egindako adierazpen batzuen harira hartu du neurria Israelgo Gobernuak. "Netanyahuren erregimena krudela da eta apartheid-a ari da egiten", esan zuen Amos Shocken editoreak Londresen emandako hitzaldi batean, duela hilabete.
Asteartean, hilak 26, egingo dira EHUko errektoretzarako hauteskundeak. Kanpaina nahasia izaten ari da, eta, horren erakusgarri, Joxerramon Bengoetxearen taldeak eskatu izana "ustez Eva Ferreiraren hautagaitzako pertsonek edo ingurukoek egindako ekintzak eta kanpainako... [+]
95.000 botogatik gailendu da Fronte Zabala azaroaren 24an eginiko hauteskundeetan. Yamandu Orsi izango da Uruguaiko hurrengo presidentea, Álvaro Delgado eskuineko Alderdi Nazionaleko presidentegaiari aurre hartuta.
Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]
Azken asteetan albiste izan da Gasteizko Errota auzoa, urriaren 8az geroztik delinkuentziaren aurkako eta segurtasunaren aldeko mobilizazioak egiten baitituzte zenbait auzokidek asteartero, bi lonja huts okupatu zituzten gazte migratzaile batzuk jo-puntuan jarrita. Inguruan... [+]
Azaroak 25 Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Eguna da. Mugimendu feministak Bilbo, Iruñea, Gasteiz, Donostia eta Baionan mobilizazioak egingo ditu. Mugimenduak argitaratu duen manifestuan, 2024an Euskal Herrian eraildako bost emakumeak gogoratu dituzte. Aurtengo... [+]
Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]
Datozen 100-150 egunak erdi lo negukatzen igaroko dituzte landare askok. Beren jakiak sortzeko nahitaezkoak dituzten hostoak askatu eta aurreko 200-250 egunetan metatutako erreserbei esker biziko dira.
Asko hitz egiten da basoaz azken aldian. Basoak berreskuratzeaz, basoak sortzeaz eta basoaren hedadura zabaltzeaz entzungo duzu sarri. Eta ekintza ona izan daiteke zalantzarik gabe, ekosistema moduan duen balioa handia delako. Baina, basoari jartzen diogun atentzio eta indar... [+]