Ikastola garaian euskaraz, eta ondoren?
Gure hezkuntza sisteman ikasketak euskaraz egiten dituzten ikasleen kopurua gero eta handiagoa da. B eta D ereduetako matrikulazioek gora egiten dute urtero, eta ondorioz euskararen ezagutza handitzen ari da. Hori bai, ikasketak amaitzen dituztenean, zer nolako jarrera dute euskararekiko euskaraz ikasten duten ikasleek? Euskara erabiltzen al dute? Transmititzen al diete euskara euren seme-alabei? Galdera horiei guztiei erantzuteko asmoz Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikako Sailburuordetzak ikerketa interesgarri bat egina du.
Azterlanaren emaitzarik onenak aipatze aldera, Santo Tomas Lizeoko ikasle ohien euskararen erabilera aipa dezakegu. Gaur egun, ikasle ohien %57k gazteleraz beste edo gehiago hitz egiten du euskaraz. Transmisioari dagokionez, %95ek euskara transmititu diete euren seme-alabei. Olabideren kasuan, transmisioari dagozkio emaitzarik onenak. Gurasoen hiru laurdenek euskara transmititu diete euren seme-alabei. Erabilerari dagozkion datuak, ordea, ez dira hain onak. Ikasle ohien %32k gutxi hitz egiten du euskaraz eta %22k ezer ere ez.
Jon Aizpurua Hezkuntza Saileko Plangintza eta Azterlanetarako Zerbitzuko arduradunaren esanetan, «Santo Tomas ikastolako ikasleen artean ez da harritzekoa emaitza onak lortzea, izan ere, euskararen erabilera eta transmisioa bermatzeko oso baldintza onak dituzte. Olabideren kasuan lortu diren datuak, ordea, pozteko modukoak dira. Oro har, Olabideko ikasle ohiek euren seme-alabei euskara transmititzea erabaki dute, eta D eta B ereduetan eskolaratu dituzte euren seme-alabak».
Bestelako datu interesgarriak ere eskaini ditu ikerketa honek. Besteak beste, agerian utzi du gaur egun euskara gehien seme-alabei egiten zaiela. «Olabide ikastolako ikasle ohiek askotan ez dute beste aukerarik. Ingurune erdaldun batean bizi dira, eta euren seme-alabekin baino ezin dute hitz egin euskaraz», azpimarratu digu Jon Aizpuruak. Baina datu kezkagarriak ere ez dira falta. Santo Tomas eta, batez ere, Olabide ikastoletako ikasle ohiek gaztelaniaz hitz egiten dute askotan euskaraz dakien jendearekin: anai-arrebekin, lagunekin, lankideekin... Jon Aizpuruak dioenez, «euskaraz hitz egiteko erraztasunak eta ohiturak baldintzatzen du hizkuntza aukeraketa, eta hori da kasu honetan gertatzen dena».
Nerea Aranbururen bizitzak lotura estua du Donostiako Santo Tomas Lizeoarekin. Bertan egin zituen ikasketak, eta gaur egun bertako irakaslea da. Euskararen erabilera eta transmisioa neurtzen duen ikerketan parte hartu du Aranburuk, eta bere datuak ikastola honetatik pasa diren ikasle gehientsuenen antzekoak dira: euskara gaztelera bezain beste edo gehiago erabiltzen du gaur egun. «Nire ingurunea oso euskalduna da. Senarrarekin euskaraz hitz egiten dut, lantokian euskaraz hitz egiten dut, eta normalean lagunekin ere euskaraz hitz egiten dut. Ingurune euskalduna izateak asko errazten du euskararen erabilera», aitortu digu Aranburuk.
Euskararen transmisioari dagokionez, Aranburuk ez du zalantzarik. Bere bi semeak (Iker eta Oier) D ereduan eskolaratu ditu. «Senarrak eta biok hezkuntza eredu honetan sinesten dugu, eta gure bi semeak D ereduan eskolaratu ditugu. Gure semeek ikasketak euskaraz egitea nahi dugu, baina badakigu euskara manten dezaten etxean ere euskaraz egin behar diegula».
Euskararekiko militantzia hori ohikoa da Nerearen familian. Bere ahizparen adibidea jarri digu horren lekuko. Orain urte batzuk gizon suediar bat ezagutu zuen, eta elkarrekin ibiltzen hasi ziren. Handik gutxira, bere neskalagunaren euskararekiko grina ikusita euskaltegian eman behar izan zuen izena gizon suediarrak. Izan ere, urteak aurrera joan ahala, anai-arreben artean euskararekiko kontzientzia handitzen joan dela uste du Aranburuk: «Gaztetan orain baino askoz gutxiago hitz egiten genuen euskaraz. Egia esan, gure arteko elkarrizketetan gaztelera zen nagusi. Orain, ordea, onerako aldatu dira gauzak».
Andone Ruiz Uranga Olabide ikastolako ikasle ohia da. Bere egoerak ez du zerikusirik Donostiako egoerarekin. Gasteiz askoz ere ingurune erdaldunagoa da, eta hori bere harremanetan antzematen da. «Nire senarrak ez daki euskaraz, eta nire anai-arrebekin ere gazteleraz egiten dut. Anai-arreba guztiok ikastolan egin ditugu ikasketak, baina gazteleraz hitz egiten dugu elkarren artean. Aspalditik datorren ohitura da eta zaila da aldatzea», onartu digu Ruizek.
Lagunekin elkartzen denean ere gaztelera da nagusi, baina etorkizunari begira baikor azaldu da. «Gure artean gazteleraz hitz egiten dugu, baina seme-alabei euskaraz egiten diegu. Horrek esan nahi du transmisioa bermatuta dagoela eta euskararen ezagutza gero eta handiagoa izango dela Gasteizen».
Izan ere, Olabide ikastolako ikasle ohien hiru laurdenek euskara transmititu diete euren seme-alabei. Are gehiago, seme-alaben artean euskara galdu dutenen kopurua %5etik beherakoa da. Datu hori oso garrantzitsua da, kontuan hartu behar baita kasurik gehienetan bikoteko kideetako batek ez dakiela euskaraz. Beraz, transmisioa bermatuta, euskararen erabilera handitzea dagokie orain gasteiztarrei.
Mugimendu feministak manifestazioak egin ditu goizean Donostian, Gasteizen eta Iruñean eta arratsaldean Baionan eta Bilbon. Oinarrizko irakurketa partekatu dute, eta horri gehitu diote hiri bakoitzean bertako problematika, eragile eta ekimenen erreferentzia.
Bilgune Feministak Heldulekuak argi, Euskal Herria feminista leloa baliatu du M8an, azpimarratzeko feminismoak ematen dituela “datorrenari aurre egiteko tresnak”, eta gogorarazteko faxismoaren gorakadaren testuinguru hau helduleku horretatik irakurri eta borrokatu... [+]
Otsailean bost urte bete dira Iruña-Veleiako epaiketatik, baina oraindik hainbat pasarte ezezagunak dira.
11 urteko gurutze-bidea. Arabako Foru Aldundiak (AFA) kereila jarri zuenetik epaiketa burutzera 11 urte luze pasa ziren. Luzatzen den justizia ez dela justizia, dio... [+]
MAITE: (biharko eguna antolatzen bere buruaren baitan) Jaiki, gosaldu, bazkaria prestatu, arropa garbitu, etxea garbitu, gizon hori jaiki, seme-alabak jaiki, hiru horien gosaria prestatu, haiek agurtu, erosketak egin, lanera joan, seme-alabak eskolatik jaso, merienda eman,... [+]
Josu Estarrona EH Bilduko Arabako senatariak egindako galderari erantzun dio Espainiako Sustapen Ministerioak, eta hor berretsi du Ezkioko aukera zailtasunez beteta dagoela.
Matxismoa normalizatzen ari da, eskuin muturreko alderdien nahiz sare sozialetako pertsonaien eskutik, ideia matxistak zabaltzen eta egonkortzen ari baitira gizarte osoan. Egoera larria da, eta are larriagoa izan daiteke, ideia zein jarrera matxistei eta erreakzionarioei ateak... [+]
“Askatasunaren” izenean, ikastetxean zein oinarrizko hizkuntza nahi duten galdetu diete guraso valentziarrei. Helburua katalana zokoratzea zen. PPren eta Voxen gobernuak ez du lortu. 33 eskualdeetatik 22tan katalana gailendu da. Emaitzarekin oso pozik agertu dira... [+]
Europar Kontseiluak onartu du Ursula Von der Leyenek gastu militarrean proposatu duen 800.000 milioi euroko gastuarekin aurrera egitea. Horretarako bi arrazoi nagusi argudiatu ditu: Errusiari aurrea egitea eta Europar Batasunak aurrerantzean bere burua AEBen babes militarrik... [+]
Gizakunde (Inauteriak)
Noiz: otsailaren 15ean.
Non: Arizkun eta Erratzun. plazan.
------------------------------------------------
Amaitu dira inauteriak, sutan erre ditugu gaiztoak, gaizkiak, sardinak eta panpinak. Baina xomorroak esnatu dira eta badator... [+]
Festa egiteko musika eta kontzertu eskaintza ez ezik, erakusketak, hitzaldiak, zine eta antzerki ikuskizunak eta zientoka ekintza kultural antolatu dituzte eragile ugarik Martxoaren 8aren bueltarako. Artikulu honetan, bilduma moduan, zokorrak gisa miatuko ditugu Euskal Herriko... [+]
Soco Lizarraga mediku eta Nafarroako Duintasunez Hiltzeko Eskubidea elkarteko kidearen ustez bizi testamentuak heriotza duin bat eskaini eta familiari gauzak errazten dizkio.
Karmela espazio autogestionastuan egingo ditu, eta Euskal Herriko zein nazioarteko gonbidatuak egongo dira bertan. "Koiuntura analisi orokorretik abiatu eta Euskal Herriko borroka internazionalistaren gakoetarainoko bidea" egingo dutela adierazi du Askapenak... [+]