Kanpo-zorra


2007ko otsailaren 21ean

Klub pribatua da gaur egungo Europa. Ez dio edonori sartzen uzten, eta edonola ere sarrera lortzen duena, bizirik heltzen baldin bada, kanporatua izango da, jatorriko lurraldera edo itsaso zabalera, berriro ere ozeanoan gal dadin. Jarrera ankerragorik ezin da asmatu. Gaur egungo hiritar europarrek ez dute txintik ere esango hori guztia beren begietatik aparte egiten baldin bada. Baina ez dago horretarako eskubiderik. Are bidegabeagoa da kontutan hartzen bada Europaren kanpo-zorra. Bai, kanpo zorra Europak beste lurralde askorekiko duena baita, eta ez alderantzizkoa, sarritan esan ohi den legez. Kanpo-zor horri esker aberastu baita Europan aberatsa dena, eta orain, aldiz, berak sortutako pobreei ateak ixten dizkie gupidarik gabe.

Ez da harritzeko jarrera, nolanahi ere, Europaren beraren intrahistoriari begiradatxoa ematen baldin badiogu. Europar Batasuna lortzeko bidean agertu diren zailtasun ugariak ez dira harrigarri, orain batu beharreko Estatuak itsaslapurren eta lukurreruen tradizioan osatu direnean. Elkarri lapurreta edo mila triskantza eginez. Inoiz kitatu ez diren zorrak. Gaur egun ere, nonahi aurki daiteke horien arrasto urrunago edo hurbilagokoa. Ikus ditzagun zenbait adibide: Brusela omen da Europar Batasunaren hiriburua, hiri zabala, etnia eta hizkuntza anitzetako biztanleria duena; hirian zehar paseatzen duenak Petit Sablon izeneko lorategi txiki zaindu batekin egingo du topo, loretsu eta alai udaberrian, eta aintzira garden baten ondoan, harrizko eskultura bikoitz ikusgarria; oinetako plaka handi batek adierazten du haren esanahia: "Egmont eta Hornes heroiei, Albako dukeak sententzia bidegabean zigortu eta 1568.eko ekainaren 5ean Bruselan burua moztuz erailak". Inperio espainiarrak flandestarren aurka egindako sarraskiaren oroimena. Ez zen berau Bruselako sarraski bakarra izan, Errege frantziarrek ere hiriburua guztiz txikitu baitzuten kanoi-bonbaz, gaur Grand Place dagoen lekua lurrarekin berdinduz. Baina batzuena eta besteena gainditu eta Estatu belgikar propioa eratu zenean, bertoko agintariek ere modu bertsuan eutsi zioten lukurreruen tradizioari, eta Leopold II belgikarren erregeak Afrikaren zati handi eta aberatsa, Kongo Librea izenaz gainera, finka pribatu gisa administratu zuen, eta hango biztanle guztiak esklabu moduan maltratatu. Gehiago kostatu zitzaien, beraz, beltz afrikano hauei Estatu independente mailaraino heltzea, 1960 urtera arte lortu ez zutena, eta gerora ere Belgikak ez die aurreko zorrik ordaindu, gosez eta gerraz hiltzen ikusi dituen arren. Eta metropoli zaharreraino heltzen direnek ez dute harrera onik aurkitzen. Azken eskandalua Antwerpen hiri flamenkoan gertatu da: 18 urteko gazte arrazistak emakume eta haur beltza tiroz erail ditu, hirian hedatua den giro arrazistari segika.

Beste adibide europar bat Greziakoa dugu; gaur Atenas bisitatzen duenak, iragandako garai klasikoetako oroimenaren ondoan, hiriburu pobretu eta nahiko kaotikoa aurkituko du. Behinolako edertasunaren bila Akropolisa bisitatzen duenak, laster nabarmenduko du Perikles zenaren obra ederretatik oso gutxi gordetzen dela, eta nabarmenagoa dela hutsa Partenoiaren friso behinola ederretan edo Erekteoi deitu tenpluko kariatideetan. Jakingo du, horrela, lord Elgin gobernadore britainiarrak lapurtu zituela bertatik eskultura gehienak eta Londresen saldu, eta Museo Britainiarrak gordetzen dituela gaur, zor hau ere benetako jabeei itzultzeko batere asmorik agertu gabe.

Europan ez dago, beraz, gaur nor den Estaturik, era horretako zorren bat ez duenik; Etiopian gaur gosez hiltzen ari diren milaka haurrek historia ezagutuko balute, Italiara begira jarriko lirateke seguruenik. Baina ez da beti denboran urruti joan behar era horretako zorren jatorria ikusteko. Estatu espainiarrak Saharari dion zorra ez da aspaldi sortua, baina mingarriena zera da: orain Marokoko erregeari ordaindu izana, sahararrak eremu latzean abandonatuz. Evo Moralesek egiten duenaz kexatuko dira gero.


Azkenak
Maiatzaren 10ean Sorionekuak ekimenak zubi eta ate zeharkatuko ditu euskara nafar guztiona dela aldarrikatzeko

Goizez Nafarroako zubirik esanguratsuenak jendez beteko ditu Sorionekuak dinamikak. Arratsalderako mobilizazio herritarra deitu dute Iruñeko Kostarapea parketik Alde Zaharreko Takonera parkeraino.


Udalek espresuki euskaraz jardutea baliogabetu du Gorenak

EAEko udal legearen euskararen arloko zenbait artikuluren aurkako epaia eman zuen Justizia Auzitegi Nagusiak 2023an, eta orain Gorenak berretsi du. Eusko Jaurlaritzak ez du garaiz aurkeztu epaiaren aurka egin zezakeen helegitea.


2025-04-11 | ARGIA
Lekeitioko musika bandaren zuzendariak jazarpen salaketak jaso ditu

Lekeitioko Udalak jakinarazi du bandako zuzendariak tratu txarrak eman izana jaso dutela, hainbat testigantzaren bidez. Udalak azaldu du, Eusko Jaurlaritzaren aholkuak jarraituta, hainbat pauso eman dituztela, besteak beste, zuzendariarekin hitz egin, eta testigantzak jaso... [+]


Turismo bidaiak antolatu ditu Israelgo Armadak Siriari lapurtutako lurretan

Zibilentzat antolatutako txangoak igande honetatik aurrera egin ahal izango dira, printzipioz astebetez, eta egunero bi ateraldi antolatu dira. Sarrerak berehala agortu dira.


Erdi Aroko emakume kopistak

Orain arte uste izan dugu Erdi Aroan eta inprenta zabaldu baino lehen liburuak kopiatzeaz arduratu zirenak gizonezkoak zirela, zehazki, monasterioetako monjeak. 

Baina Bergengo (Norvegia) unibertsitateko  ikerlari talde batek ondorioztatu du emakumeak ere kopista... [+]


Italiar sukaldaritza ez da existitzen

Florentzia, 1886. Carlo Collodi Le avventure de Pinocchio eleberri ezagunaren egileak zera idatzi zuen pizzari buruz: “Labean txigortutako ogi orea, gainean eskura dagoen edozer gauzaz egindako saltsa duena”. Pizza hark “zikinkeria konplexu tankera” zuela... [+]


Salaketa jarriko du Ertzaintzaren tiro baten ondorioz barrabila galdu zuen gizonak

Ospitaletik irten eta berehala prentsaurrekoa eman du Iker Aranak, Errekaldeko gaztetxearen aurrean. Gaztetxearen desalojoan ertzainek "neurrigabeko indarkeria" erabili zutela salatu du, eta salaketa hurrengo egunetan aurkeztuko du.


Aposapo + Mäte + Daño Dolor
Hutsuneak

Aposapo + Mäte + Daño Dolor
Noiz: apirilaren 5ean.
Non: Markina-Xemeingo Akerbeltz Gaztetxean.

---------------------------------------------------------

Erosketetarako orgatxoa barazkiz beteta egin dut gaztetxerako bidea, eta haiek mozten eman dugu iluntzea... [+]


2025-04-11 | Estitxu Eizagirre
Bertso eta pilota zaleentzat saio berezia Zumarragan larunbatean

Gipuzkoako Euskal Pilota Federazioak 100 urte betetzen ditu aurten. Ospatzeko antolatu dituen ekitaldien artean dago apirilaren 12an Zumarragan egingo den bertso saio berezia. Pilotari bat arituko da gai-jartzen, eta pilotarekin harremana duten Gipuzkoako lau bertsolari kantuan... [+]


2025-04-11 | El Salto-Hordago
“Gatazka eta abusua ez dira gauza bera”, feminismoko eztabaidei heltzeko

Laura Macayaren liburua ekarri du euskarara Katakrakek. Amaia Astobizak itzuli du, feminismoaren baitako eztabaidak ireki eta beste begirada batzuetatik ekiteko helburuarekin.


Palestinaren alde mobilizatu diren 300 ikasleri bisa kendu diete AEBek

Palestinaren aldeko manifestazioetan parte hartzen duten atzerriko ikasleak kanporatzea baimentzen duen dekretua izenpetu zuen urtarrilaren 30ean AEBetako presidente berriak. Orduz geroztik ikasleen bisen baliogabetzeak errepikatzen dabiltza.


2025-04-11 | Irutxuloko Hitza
Helena Tabernak irabazi du Giza Eskubideen Zinemaldiko Saria

Helena Taberna zinegileak jasoko du aurten Donostiako Giza Eskubideen Zinemaldiaren Saria. Sariaren entrega ostiralean, apirilak 11, 20:00etan Viktoria Eugenia Antzokian ospatuko den bukaera emanaldian izango da.


Eguneraketa berriak daude