Ametzaren ametsa


2021eko uztailaren 16an

Hariztiak (Quercus robur) itzali du zerua. Hostoz bete du burua eta azpian dituen txilar, gorosti, gisats eta abarrek haritzetik haritzerako zirrikitutik jasotzen duten errainu bakanekin etsi behar.

Artea (Quercus ilex), urte guztian beltza dena zuritu da. Lur lehorretan ur gutxirekin bizitzera ohitzeko hostoak gorostiarenak bezain gogorrak ditu eta ilunak, beltzak. Hosto hauen gainean aurtengo kimu berriak hazten ari dira, guri-guri zuri. Ondo berea duen aurtengo beroari harrera egiteko soineko zuria...

Ametza (Quercus pyrenaica) gorri da. Artea eta erkametzaren (Quercus faginea) lurralde lehor hotz beroak eta haritzaren lur epel mardulen tartekoa da ametza. Neguan hostaia galtzen du eta arteak bezala, beranduko izotzen beldur, bero handiak etorri arte ez du puja berririk emango. Puntta berri hauetako hostotxoak mutturrean gorri bizia eta gainontzean zuria den bilo trinko batek estaliak azaltzen dira. Inguruko zuhaitzak eta zuhaixkak erabat berdetuak diren sasoi honetan ametza nabarmen.

300 eta 1.000 metro arteko garaierako sailetan bizi da gustuen ametza. Amezti politak ditugu Imotz eta Atetz bailaretan, Baztanen, Malerrekan, Bortzirietan, Urkilla-Elgean, Gorbean... denetan ederrena, inongo ederrenetakoa, Izki Parkeko mendietakoa da. Ikazkintzan, su-egurretarako, burdinbideko trabiesetarako, ontzigintzan eta bazkatzeko ezkurretarako erabili izan da ametza.

Piriniotar izena jarria du ametzak baina mendiotan Luzaidetik ekialdera ez omen da... Auñamendiak Kantauri itsasoan murgiltzen diren txokoa berezia da, ordea, ametzarentzat. Piriniar kultura zaharraren bereizgarri dira mairu-baratzak edo cromlechak eta mendebalderagokoenak diren Aitzazate eta Mendizorrotz baratzak zaintzen ditu ametzak, itsasoari begira ametsetan.


Azkenak
2025-04-14 | ARGIA
Gabriel Arestiren “izaera komunista” azpimarratu dute, bere heriotzaren 50. urteurrena kari

Euskal Herriko Kontseilu Sozialistak (EHKS) antolatuta, egun osoko jardunaldia egin dute igandean, Bilboko Campos Eliseos antzokian. Hainbat hitzaldik osatu dute egitaraua, eta jardnualdia amaitzeko Bigarrenez Aresti etorkizunaren aurrean antzezlana estreinatu dute.


Analisia
Balantzaka gerrarantz

Gure amak beti esaten du: “Ez dut sekula ulertu zergatik gertatu zen Lehen Mundu Gerra”. Ez dio batere zentzurik harrapatzen. Ez du ulertzen zergatik inplikatu ziren Europako potentzia zaharrak halako basakeria batean eta ez zaio buruan sartzen nola konbentzitu... [+]


Lau maki, 1947 eta 1948 urteetan Donostian erailak

Maki gerrillari antifrankistek Euskal Herrian ez zuten presentzia bereziki nabarmena izan, baina batzuk pasatu ziren, baita erregimenaren errepresio bortitza pairatu ere. Guardia Zibilak hiru hil zituen Ibaetan 1947an eta bat Zubietan 1948an, ahaztuta badaude ere.


2025-04-14 | Uriola.eus
Gerra finantzatzeari uko egiteko zerga desobedientziaren ekimena abian da

Ekimenak bakea eta justizia soziala sustatzeko proiektuak finantzatzea du helburu. Sustatzaile diren gizarte mugimenduek mezu argi bat bidali diete gobernuei eta armagintza industriari: "Ez dugu gerraren konplize izan nahi".


Analisia
Mikrofonoak antzokietan

"Eskatu txanda eta egingo dugu bat zurekin", esan dio estudioetatik ari den esatari prestu eta animatuak Bilboko kaleetan dabilen berriemaile gazteari. Aurkezlea entzuleei zuzendu zaie segituan. "Bien bitartean, Iruñera goaz...". Han zabaldu dute linea... [+]


Jardin bat zuretzat, Hipatia

Hainbat lorpen kolektiboan soilik egin daitezkeela esaten denean, lerro artean joan ohi da behin kolektiboan pentsatu, gogoetatu eta eztabaidatu ondotik heldu ohi direla, heltzekotan. Baina zerbait lortzeko, ezinbestekoa da pentsatzen jartzea. Ez baitira gauzak besterik gabe... [+]


Euskal armagintza industria eztabaidagai (I)
Industria militarrari buruz Jaurlaritzak eta Zedarriak enpresari foroak planteatutako eztabaida irekitzen

Urtearen hasieran, Zedarriak taldeak "defentsaren" industriari buruzko "eztabaida irekitzearen" alde egin zuen publikoki (baita nuklearrari buruz ere), eta Eusko Jaurlaritzak berehala egin du bat horrekin. Lehenik, Mikel Torres lehendakariorde eta Ekonomia... [+]


Gu ere lugorri

Sendabelarrak non bildu galdetuz idazten didate eta bide bazterrei erreparatzeko esan ohi diet. Erromantizismoak kalte egin digu bizitzako esparru askotan eta hemen ere bai, sendabelarrak ez baitaude mendi tontorretik gertu dauden bide zidorretan (bakarrik), ezta kostatik bertan... [+]


Semaforoa gorri, etsaien engainagarri

Gaur aurkezten dugun intsektuaren izen zientifikoak, besteak beste, bi gauza azaltzen dizkigu: alde batetik, gorria dela (ez erabat) eta ez duela hegorik. Okerrak ez dira biak ala biak, baina gorria ez da bere kolorazio bakarra, eta hegoak ere izan baditu, baina beraien tamaina... [+]


2025-04-14 | Jakoba Errekondo
Bizi Baratzearen lurreko ekosistema oparoa

Apirilak asaba zaharrengana garamatza. Apirila urte osoaren gakoa izango da. Lurrak antolatzea, ongarriketa osatzea, haziak plantatzea, pardak, makilak, sareak, lokarriak atontzea… Hamaikatxo lan bada, sasoi berrirako urratsik handiena, gero uda eta udazkena azkurriz eta... [+]


2025-04-14 | Garazi Zabaleta
Dai Konbutxa
Konbutxa eta hartzituak bizibide

2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]


Maiatzaren 10ean Sorionekuak ekimenak zubi eta ate zeharkatuko ditu euskara nafar guztiona dela aldarrikatzeko

Goizez Nafarroako zubirik esanguratsuenak jendez beteko ditu Sorionekuak dinamikak. Arratsalderako mobilizazio herritarra deitu dute Iruñeko Kostarapea parketik Alde Zaharreko Takonera parkeraino.


Eguneraketa berriak daude