Rafa Rueda. Popean eroso


2021eko uztailaren 19an
PILT rock taldean egin zen ezagun Rafa Rueda. Mungiarra geldirik egoten ez dakien horietakoa da, ordea. Txuma Murugarrenen diskoen ekoizpen lanak egin ditu eta Kirmen Uribe idazlearekin, Mikel Urdangarin abeslariarekin, Bingen Mendiazabal musikariarekin eta Mikel Valverde marrazkilariarekin batera Zaharregia txikiegia agian proiektuan ere parte harte zuen. Horrez gain, iaz Lauaxeta olerkariaren omenezko obra musikala koordinatu zuen eta Mungiako herriak interpretaturiko opereta konposatu. Hori guztia gutxi balitz, orain bere bakarkako bigarren lanarekin datorkigu musikari bizkaitarra.



Saredun eskua

Aurreko lanaren ildotik pop abestiez osaturiko diskoa da Saredun eskua. Aurreko bakarko diskotik (Kea) honetara, elektrikotasuna murriztu da. Lan berrian Rafa Ruedak ondoko musikariak izan ditu alboan: Rufo Urbina baterian, David González baxuan eta Mikel Azpiroz c3 hammondean, north electroan eta sintetizadoreetan. Hamar kantak Nafarroako Azkarate herri ttipian kokatzen den Katarain estudioan grabatu dituzte Jonan Ordorikarekin. Kea Metak zigiluak kaleratu zuen eta bigarrena ere beraiekin argitaratzeko asmoa zuen Ruedak, baina urte hasieran ateak itxi zituen Irungo diskoetxeak. «Abendu amaiera aldera deitu zidaten diskoetxea ixtera zihoazela esanez. Otsailean estudioan sartzeko prest nuen guztia eta kolpe gogorra izan zen. Alabaina, zortea izan nuen Gaztelupeko Hotsak diskoetxeak epe laburrean proiektuari baiezkoa eman baitzion», azaldu digu Ruedak. Ez da mungiarrak Katarainen grabatzen duen lehen lana, pilt-ren azken diskoa ere bertan grabatu zuen. Azkarateko parajeak gustuko ditu bizkaitarrak eta Jonan Ordorikak bere estiloa aski ongi ulertzen duela nabarmendu du: «Kimika oso ona daukagu eta norbera hain ongi dagoenean ez dago gauza berriak bilatzeko beharrik».

Estreinako bakarlana gitarran oinarritu zuen Ruedak. Ordura arte jorratu gabeko estiloa, popa, landu zuen. Bigarren lan honetan bere burua askoz ere seguruago ikusi du bizkaitarrak, bai musika egiterako orduan eta bai abesterako orduan ere. «Aurreko lanarekin konparatuz taldea estilistikoki aldatu egin dut, bi gitarra egon beharrean orain gitarra bakarra eta teklatua dago. Eta horrek sonoritate berezi bat ematen dio diskoari. Teklatuaren presentzia lan berriari bestelako koloreak emateko aprobetxatu dugu», diosku. Dena den, Mikel Azpirozek ez du teklatua jo pop eta rockean hammond organoa jotzen den moduan. «Teklatua gitarra erabiltzen dudan filosofia berarekin erabili nahi nuen. Horrela, aurretik Mikelekin berba egin eta soinu monofonikoak gustuko nituela komentatu nion. Izan ere, hammonda normalean koltxoi edo oinarri moduan erabili izan da gehiago», esan digu Ruedak.



Intsektuen ehiztaria

Rafa Rueda beti identifikatu izan da bere instrumentu edo arma bereziarekin intsektuak harrapatzen dituen ehiztariaren irudiarekin. Horra hor diskoaren tituluaren arrazoia, Saredun eskua. «Intsektuen ehiztariak gauza txiki eta bizidunen bila dabiltza beti. Horixe da, hain zuzen ere, nik bizitzaren filosofian bilatzen dudana. Alegia, eguneroko gauza txikiei garrantzi gehiago ematea. Horregatik oso erromantikoa iruditzen zitzaidan intsektuen ehiztariaren irudia bizitzan eduki beharreko jarrera bezala», diosku Ruedak. Kontzeptu horretan oinarritu du diskoaren diseinu guztia mungiarrak, bai musika, bai liburuxkako marrazkiak, bai hitzak. David González baxujolea izan da diseinuaz arduratu dena. Erdiko akuarela, berriz, Mikel Valverderena da. Ipuinetako marrazkiekin parekatzerik ere bada Saredun eskuaren diseinua, naturaren elementu anitz agertzen baitira.


Idazleen letrak

Lehenengo bakarlanean mungiarrari ezinbestekoa iruditu zitzaion bai musika bai hitz guztiak berak idaztea. Norbere buruaren aurkezpena zen eta biluzik agertu nahi zuen bere «bertute eta akats guztiekin». Bigarren lan honetan hainbat kanta idatzi baditu ere, beste asko euskal idazle anitzen eskuetan utzi ditu. Edorta Jimenez, Unai Iturriaga, Jon Benito, Gotzon Barandiaran eta Kirmen Uribe izan dira diskoan parte hartu duten idazleak. «Idaztea gustatzen zait, baina gehiago disfrutatzen dut musika egiten. Beraz, hain idazle onak lagun izanda aukera hori aprobetxatu egin behar nuela iritzi diot. Gainera, kimika handia egon da gure artean. Normalean idazle batekin lan egitean, musikariak melodia bat ematen dio eta hark testua idazten du jasotako pauta melodikoaren arabera. Hilabeteetako lana izan ohi da». Rafa Ruedak idazle bakoitzarekin bilera bat egin eta kontzeptua zein zen azaldu ostean oso epe laburrean jaso zituen hitzak. Elkar ulertzea erabatekoa izan da musikari eta idazleen artean eta emaitzarekin asebeteta gelditu da: «Gainera, kasualitatez kanta ezberdinetan hainbat hitz eta kontzeptu errepikatu egiten dira, idazleek bakarka egindako lan bat izan beharrean taldean egindakoa izango bailitzan». Aurretik idazleekin lan egindakoa izanik horrelako gauzak gutxitan gertatu ohi direla uste du mungiarrak eta estiloan ere antzekotasunak igarri dituela onartu du, kontzeptua argi eta garbi ulertu zuten seinale.


Rocketik Popera

Pilt taldearekin rock estilo gogorra jorratzen egin zen ezagun Rafa Rueda. Euskal rock eszenan zeresan handia izan duen taldea izan da orain hirukotea den banda mungiarra. Haatik, betidanik izan du Ruedak pop estiloa jorratzeko grina: «pilt-rekin diskoak grabatu eta zuzenean jotzen izan naizen aroetan batzuetan taldearentzat aproposak ez ziren kantak irteten zitzaizkidan, eta horiek beste proiekturen baten baitan ikusten nituen. Banuen estilo hori jorratzeko gogoa gainera. Beraz, kanta multzoa bildu nuenean bakarkako lehen diskoa grabatzera ausartu nintzen». Bigarren lan honetako abestiak, berriz, preseski bakarkako bigarren diskoa grabatzeko sortu ditu mungiarrak.

Elvis Costello, Prefab Sprout, Paul McCartney eta Lloyd Cole bezalako bakarlari eta taldeen kutsua aipatzen da diskoetxearen promozio orrian. Badu nortasun propioa Rafa Ruedak. Sortzen dituen doinu eta melodiak ez baitira euskal musikan gehiegi entzuten. Lan interesgarria da pop-rocka maite duen ororentzat.


Azkenak
Behe Bidasoako eraso faxistak eta Devenir Europeo

Eraso faxistak, xenofoboak edo homofoboak gero eta ugariagoak dira Euskal Herrian ere, eta kezka barreiatu da han-hemenka. Behe Bidasoa da eraso horiek pairatzen dituen eremuetakoa, eta hor, zehazki, eraso edota ekintza gehienak Devenir Europeo (Europaren bilakaera) izeneko... [+]


2025-02-07 | Uriola.eus
Bi gizonek eraso homofobikoa salatu dute Bilbon

Lauzpabost pertsonak osatutako talde batek jo egin zituzten baita irain homofoboak egin ere.


Aktibismoan osasun mentala zaintzeko zenbait tresna

Aktibisten ezinegonak bildu, eta horiek kolektiboki lantzeko gida bat sortu dute zenbait aktibistek. Besteak beste, estresa, beldurra, frustrazioa eta nekea landu dituzte.


2025-02-07 | Euskal Irratiak
Ximun Fuchs
“Euskal irainak baitezpadakoak zaizkigu, elbarritu emozionalak ez gaitezen izan”

Le Tampographe Sardon enpresak salgai ezarria du 24 laidoko zigilu-kutxa. Sarean eskuragarri da. Ximun Fuchs aktoreak du hautaketa lana egin, irainak "lan tresna" baitira beretzat.


Argitaratu gabeko 36ko gerrako bideoak eskura jarri ditu Los Angelesko Unibertsitateak

Donostiako eta Gipuzkoako beste udalerrietako irudiak ikus daitezke unibertsitatearen webgunean.


2025-02-07 | Gedar
Txantreako Eunate ikastetxeko irakasle erasotzaileak alde egitea lortu dute ikasleek

Iruñerriko IAk azaldu duenez, irakasle horrek ikasleak sexualizatu eta bortxaketak justifikatu zituen. Aurreko ostiralean eserialdi bat egin zuten eta sinadura bilketa bat izan dute martxan, irakaslea botatzeko.


Erorien Monumentuko sinbologia faxista duten elementuak kentzeko eta interpretazio zentroa sortzeko lege proposamena aurkeztu dute

PSN, EH Bildu eta Geroa Bai talde parlamentarien sinadurarekin aurkeztu da gaur eta onartua izateko babesa izango du.


2025-02-07 | Aiaraldea
Amurrioko Udal Gobernuari entregatu dizkiete Aiaraldea Komunikabidearen dirulaguntza berrezartzearen aldeko 1.700 herritar eta eragileen atxikimenduak

Komunikabideko hainbat langile eta bazkide bertaratu ziren duela astebete Amurrioko Udaleko plenora, dirulaguntza bigarren urtez ezabatu dela salatzeko. Txerra Molinuevo alkateak ez zuen inolako erantzunik eman.


47 urteko gizon batek bere ama hil du Irunen

Atzo eguerdian labanaz eraso zion bere amari Irunen eta Donostiako Ospitalean hil da. Erasotzailea epailearen aurrean deklaratzeko esperoan dago.


Ipar Euskal Herriko lehen indarra izaten segitzen duela ohartarazi du ELBk, botoen %48 jasorik

Otsailaren 6 honetan zenbatu dituzte departamenduko laborantza ganberarako bozak. Biarnoa eta Ipar Euskal Herria biltzen dituen departamenduan lehen indarra izaten segitzen du agroindustriaren sustatzailea den FDSEAk baina indarra galdu du: %54tik %46ra pasa da.


2025eko urtarrila, mundu mailan inoiz erregistratu den urtarrilik beroena

Aurtengo urtarrila 1850. urteaz geroztik beroena izan dugu. Gainera, aurreko hilabeteen joera mantentzen du, azken hemeretzi hilabeteen artean, hemezortzigarrena da bero erregistroak apurtzen. 


Ehunka emakume hil eta bortxatu dituzte Kongoko Errepublika Demokratikoko espetxe batean

Nazio Batuen Erakundeak adierazi duenez, Goma hiria hartu ondoren hango espetxe batean zeuden ehunka emakume bizirik erre zituzten M23ko matxinoek, eta denak hil. Herrialdearen ipar ekialdean borrokan diharduten talde armatuek sexu indarkeria "arma gisa" erabili dutela... [+]


EITBko Euskara Batzordearen adierazpena

Idatzi honen bidez, EITBko Euskara Batzordeak eta azpian sinatzen duten EITBko organoek euren kezka eta gaitzespena agertu nahi dituzte azken hilabeteetan EITBko zuzendaritza-postuetarako abian ipini diren hautatze-prozesuak direla eta, gutxietsi egin baita euskararen... [+]


Euskal Herrian Euskarazek manifestazio nazionala deitu du apirilaren 6rako Baionan

Manifestazioa goizeko 11:30ean izango da, Justizia Jauregian. Mugimenduak euskaldunon eskubideen alde eta auziperatuekiko elkartasunean luzatu du deialdia. Auziperatuek iazko Euskararen Egunean Baionako Justizia Auzitegian "Justizia Euskararentzat" pintaketa egin zuten... [+]


Trumpen Gazarako proposatutako garbiketa etnikoak hautsak harrotu ditu nazioartean eta AEBetan

AEBetako presidentearen Gazako palestinarrak kanporatzeko asmoak aurkako erreakzio ugari eragin ditu nazioarteko nahiz herrialdeko politikan, baita Alderdi Errepublikanoan ere. Gehienek "garbiketa etnikoa" sustatzea egotzi diote, baina Trumpek bere asmoa berresten... [+]


Eguneraketa berriak daude