La música militar nunca me supo levantar" esaten zuen Paco Ibañezen abesti batek Olimpia antzokian, 1968ko maiatzaren garai berezi hartan. 1968an, ikasleen inguruan hitz egiten zenean argi zegoen zertaz ari ziren, eta era berean, langile-klasea ezaguna zen.

Azken hilabete hauetan, CPEren inguruan, Frantzia kalera irten da berriz ere, ikasleak eta langileak barne. Egia da bestetik, orain, langileak "sindikatu" bezala definitzen ditugula, horregatik, langile-klasea sindikatuen errepresentatzaile bihurtu da. Zentzu honetan, azken urteetan badirudi bitarteko sindikalak direla maiatzaren 1ean kaletan zehar ibili direnak, langileek jai egin duten bitartean.

Garaiak izugarri aldatzen ari dira, eta aldaketa honetan ez da langile-klasea bakarrik aldatu, merkatuaren ekonomia ere gero eta gehiago liberalizatu da, "globalizazio","deslokalizazio" terminoak, gure eguneroko lengoaian arruntak bihurtzen ari dira, beraien benetako definizioek zer dioten garbi ez dugun bitartean. Azkenean, eta buruari astindua eman eta gero, uste dut hitz guzti horiekin egoera jakina definitzen saiatzen direla; orain enpresak ez baitira zirenak, langileak ere ez, eta batik bat, lan erlazioak aldatu dira hau da, etekin edo mozkina gero eta kontzentratuagoa dago, esku gutxiagoetan, eta azken hauek gero eta ikus ezinagoak dira. Zer esango luke gaur egun Adam Smith-ek!

Eta bitartean, Andoni Egañak BECen esan bezala, denak -eta denok esango nuke nik- Ikea-ra, ez aulki baten bila, aukeran dagoen zerbaiten bila baizik. A ze pagotxa! Bestetik, administrari politikoa, azal lodiko hori, hemen edo han finkatu nahian, enpresa bere aldera eramanez, diru-laguntzei begira, zergen bidezko etekinean pentsatzen duen bitartean, gu, langileok, askotan benetan garena izanez: kontsumitzaileak.

"Har ezazu dirua eta korri" dio Woody Allenen filma batek, eta nolabaiteko arrazoia bazuela eta duela iruditzen zait. Har ezazu dirua eta korri gastatzera, xahutzera, gozatzera. Solidaritatea? Ah, baina ez ezazu festa izorratu, gaur Opus Dei berak ere ez duela santutasuna lanarekin justifikatzen eta.

Eta horrela dihoakigu. Pixkanaka zerbitzuko gizarte batean bihurtzen ari gara, edo hobeto esanda, zerbitzatutakoak. Maiatzaren 1a? Sindikalistak mugitu daitezela, horretaz bizi dira eta. Berriz diot, horrela dihoakigu.

Batzuetan Berthol Brechten lerroak errezitatu beharrean sentitzen dut nire burua: "lehenik batzuk eliminatzera joan ziren, eta gero beste batzuengana" gogorazten zaigu. Baina talde horietako partaide ez ginenez, ez ginen arduratu guregana etorri ziren arte, eta orduan, ez zegoen norengana jo laguntza eske.

Psikiatra batek adierazi zuen bezala, erdi-esklabu bihurtzen ari gara kontsumitzen dugun horretan, gure behar edo ezbeharrei kontsumitu beharrez erantzunez. Azken hau lortzeko, gure lan indarra saltzera prest gaude eta saltzeko behartasunean aurkituko gara, gurpil zoro batean eroriz, ondorioz, Karl Marxek esaten zuen bezala, kapital bati on eginez, zeinek gogoz ikusten gaituen lan eta lan, ezinbestekoak ez diren gauzak eros eta erosi ahal izateko.

Azken finean, homo consumator horretantxe bihurtu gara. Horregatik maiatzaren 1a, 1968ko maiatza bezain arrotza eta urrun ikusten dugu. Gizarte konpromisoa edo lanean ardura, Biblian dagoen madarikazioan bihurtu dugu "Comerás con el sudor de tu frente" nahiz eta zenbaitzuek "Con el sudor del de enfrente" egiteko asmoa eta ahalegina izan.