Makina bat kontu


Bidaia baten lehen 100 egunak

Gutxienez hamabost urte iraungo du joan den urtarrilaren 19an NASAk espazioratutako New Horizons zundaren bidaiak. Plutonen berri eman behar duen zunda honen bidaiaren lehen egunek anekdota huts dirudite bidaia osoaren iraupenarekin alderatuz, baina era horretako bidaietan lehen egunetan gertatzen denak izugarrizko garrantzia izaten du arrakasta neurtzeko orduan. Zergatik?

Arrazoia etxeko elektrogailuekin gertatzen denaren antzekoa da. Hauek bermea duten lehen urtean matxurarik izaten ez badute, oro har urte askotako iraupena ziurta daiteke, aldiz, hasieratik arrastaka hasten badira, edo ongi konpontzen dugu, edo aldatu egiten dugu edo txarrena dena partxeak jartzen hasten gara eta beti matxuraren beldur geratzen gara.

Otsailaren amaieran Martitzeko orbita igaro ondoren New Horizons-eko tresneria probatzen hasi ziren zientzialariak. Honela, martxoan eta apirilean softwarea eguneratzeaz gain, besteak beste SWAP deituriko eguzki-haizeen detektagailua probatu zuten eta maiatzean bi espektrometro eta Pluton kartografiatzeko RALPH deituriko tresneria probatuko dituzte.

Tresneria horien bidez hartutako lehen datuekin aparatuak doitu egingo dira, orain arte ez baita matxura larriegirik detektatu.

Zundak igaro beharko duen hurrengo etapa garrantzitsua 2007ko otsailean izango da, Jupiterretik hurbil samar igaroko baita. Jupiterren grabitazio indarraz baliatuko da azelerazio handiagoa lortzeko bere bidean. Halaber, orduan ere tresnak probatuko ditu.

Une honetan 112.000 kilometro orduko abiaduran doa eta 2015eko uztailean Plutonera eta bere ilargietara helduko da. Ondoren bidea segituko du Plutonetik haratago Kuiper-en gerrikoan zehar 2020 arte gutxienez.

Hortik aurrera ez dakigu zer gertatuko den, zientzialariek ez baitigute horren berririk eman.


Poloetako hartzak eta hipopotamoak arriskuan

16.000 animalia-espezie daude une honetan desagertzeko arriskuan eta azken bi urteotan 784 espezie erabat desagertu diren bitartean, 65 gatibu bizi dira. Datu hauek lehorrean zein itsasoan errepikatzen dira eta azken esanguratsuenak hartzenak eta hipopotamoenak izan dira. Lehenengoen kopurua %30 jaitsi daiteke datozen 45 urteetan izotzen urtzearen eraginez eta bigarrengoen populazioa Kongon, adibidez, %95 jaitsi da azken urteotan gerra zibilaren eta ehiza ilegalaren eraginez.


Azkenak
Azokaroa: sei ekintza kultural Ziburuko 6. azokaren atarian

Apirilaren 30etik aurrera Azokaroa-ren lehen printzak sumatuko dira Ipar Euskal Herriko zenbait txokotan. Uxue Alberdi egongo da Hetero liburua aurkezten, Maddalen Lujanbiok errezetaldia eskainiko du eta Maddi Sarasuak bere liburuaren aurkezpen musikatua egingo du senideekin,... [+]


2025-04-22 | Gedar
Munduko gastu militarra hirukoiztu egin da Gerra Hotzetik

Hainbat ikerketak erakusten dute inbertsio militarraren gorakadak osasuna edo hezkuntza bezalako sektoreen suntsipena dakartela herrialde batzuetan.


2025-04-22 | Aiaraldea
Jai euskaldunak erdiesteko urrats berriak emango ditu Aiaraldeko Euskalgintzaren Kontseiluak

Gora Aiaraldeko Jai Euskaldunak dinamika jarri du martxan aurten ere Aiaraldeko Euskalgintzaren Kontseiluak, Udal eta elkarteekin elkarlanean. Jaien testuinguruan euskararen presentzia eta erabilera sustatzea dute helburu. Iaz abiatutako bidetik jarraitu nahi dute aurten ere,... [+]


2025-04-22 | Euskal Irratiak
Brebetaren zientzietako froga euskaraz egiten ahalko da, sare pribatu zein publikoan

Antton Kurutxarri, Euskararen Erakunde Publikoko presidente ordearen hitzetan, Jean Marc Huart Bordeleko Akademiako errektore berriak euskararen gaia "ondo menderatzen du"


Larunbatean egingo dute Frantzisko aita santuaren hileta, eta maiatzean berria hautatzeko konklabea

88 urterekin hil da Frantzisko aita santua astelehen goizean, iktus baten ondorioz. Azken boladan osasun arazoak izan zituen. Miñan liburua gomendatu zuen publikoki, migratzaileen egoera kontatzen delako.


2025-04-22 | ARGIA
Israelek hildako 15 langile humanitarioen ikerketa-txostena gezurrez josita dagoela salatu dute

Hamabost langile humanitario hil zituen Israelgo armadak martxoaren 23an, terroristak zirela eta ez zutela euren burua identifikatu argudiatuta. Bideo batek bertsio hori gezurtatu ostean, gertatutakoaren barne-txostena egin dute Israelgo Defentsa Indarrek, baina bertan esaten... [+]


Euskal Herria nazioa dela aldarrikatu dute eragile ugarik Aberri Egunean

Eragile nahiz alderdi politiko ugarik plazaratu dituzte euren aldarriak aurtengo Aberri Egunean. Azken urteetan egin bezala, Bilboko eta Iruñeko kaleak hartu dituzte EAJk eta EH Bilduk, hurrenez hurren. Bagira-k, Ipar Euskal Herriko Mugimendu Abertzaleak, abertzaleen... [+]


Berwick eta gu

Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]


Zerbitzu publikoak: motozerrari bidea erraztu ala basoa garbitu?

Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]


2025-04-16 | Haritz Arabaolaza
Hizkuntza

Garrantzitsua al da hizkuntza bat zuzen erabiltzea? Zer puntutaraino da hain beharrezkoa gramatika menderatzea edo hiztegi zabal bat edukitzea? Betidanik entzun izan ohi dut hizkuntzaren garrantzia, baina pentsatzen jarri ostean, ondorio batera iritsi naiz. Pentsatzeak askotan... [+]


Leku ‘kuttunak’

Aspaldian bisitatzen ez nuen eta hainbertze gustatzen zitzaidan leku batera joan nintzen aurrekoan. Bertan nengoela, gustura sentitu nintzen eta zera pentsatu nuen: hau da nire leku kuttuna. Kuttuna, kuttuna, kuttuna; hitza jira eta biraka etxerako bidean. Kuriositateak jota... [+]


Eguneraketa berriak daude