Joxemari Iturralde: «Ohiko nobela historikoei egindako mihi ateratze bat da hauxe»


2021eko uztailaren 19an
Nola deskribatuko zenuke Nafarroako Artizarra?
Ondo pentsaturiko liburua da. Nobela historikoen gainean egindako hausnarketa literario bat, ez teorikoa, fikziozkoa baizik. Liburu postmoderno bat da, horrelakorik euskaraz ez zegoenean idatzia, euskaraz ere dibertimentua eta jolas intelektuala elkartu zitezkeela erakusteko. Historiari egindako burla bat da, ostikada txiki bat, ohiko nobela historikoei mihi ateratze bat.

Zergatik egin diozu burla?
Izan ere, eta dagoeneko garbi aski dakite honetaz idazle, aditu eta kritiko literario askok, ez da «nobela historiko» deitu daitekeen horrelakorik, ezta hurrik eman ere. Liburu bat nobela da (fikzioa) edo bestela historia da.

Baina zure nobela honetan datu historiko ugari agertzen da...
Bai. Erdi Aroko urte askotan, urte luzeetan, Lizarra, Tutera eta antzeko hiriak eredugarri izan ziren kultura eta bizikidetasunean, eta horren urraketa, amaieraren hasiera kontatzen dut nik, denbora eta espazioarekin jokatuz ia gaur egun arte protagonistetako bat ekarriz. Alde historikoa eta alde ludikoa uztartu egiten ditut, eta horretarako bertan aurki daitezkeen anakronismoak apropos daude jarrita. Bi pertsonaia nagusi diferente ditu. Bi aukera, bi egoera ezberdin, gertaera historiko zehatz batetik hasiz bitan adarkatzen joango direnak. Nobelaren zati bat serioski har daiteke; bestean, ordea, alde ludikoan, zerbait harrigarri, dibertigarri, histrioniko dago nagusiki.


Azkenak
2024-12-19 | Leire Ibar
Ia urtebete daramate soldatarik gabe Bilboko ikastetxe bateko langileek, funts putre batek eraikina erosi ondoren

Scientia funts pribatuak Bilboko San Pedro Apostol eskola erosi, eta langileen eskubideak eta hezkuntzaren kalitatea hondatu dituela salatu dute. Bederatzi hilabete daramate langileek soldatarik gabe, eta Eusko Jaurlaritzaren esku-hartze eza kritikatu dute.


2024-12-19 | Gedar
Europan, pentsiodunen %13k jarraitu behar dute lanean

Erretiroa hartu berri dutenen %4,9k uztartu behar dituzte pentsioa eta lanen bat Espainiako Estatuan. Estonian %55 dira.


2024-12-19 | Axier Lopez
Palestinaren askatasunaren aldeko 10 orduko elkarretaratzea egingo dute Lekeition

Israel entitate sionista Palestinan egiten ari den "genozidio eta sarraski terrorista" salatzeko Lekeitioko hainbat eragilek txandakako hamar orduko elkarretaratzea egingo dute abenduaren 28an.


Ernairen kontrako 290.500 euroko isunak indargabetu ala nabarmen apaltzea onartu dute epaileek

Isunak baliogabetzeko helegitea jarri zuten Ernaiko gazteek eta arrazoi eman die epaileak. Naiz-ek eman du epaiaren berri eta ostegun honetan 10:30ean eginen du prentsaurrekoa Ernaik, zehaztapen guztiak plazaratzeko.


2024-12-19 | Julene Flamarique
TikToken karbono-aztarna Greziako urteko emisioa baino handiagoa da, ikerketa baten arabera

Sare sozialik opakoena da TikTok: ez du bere isurketei buruzko daturik argitaratzen. Gainontzeko sare sozialek baino gehiago kutsatzen du. 2030erako "karbono neutral" bilakatzeko konpromisoa hartu duela esana du.


Denboraren harrizko gurpila Iruñeko katedralean

"Pictura est laicorum literatura", utzi zuen Umberto Ecok idatzita, Il nome della rosa eleberrian. Irudien bidez mintzatzen da herria, hitzez baino maizago. Artearen funtzio narratiboa nabarmena da Erdi Aroko irudietan, egungo begiekin zail gerta daitekeen arren haiek... [+]


Sare sozialak
X utzita, nora joko dugu orain?

“eXodoa” gertatzen ari da egunotan sare sozialetan. Erabiltzaile ugarik X plataforma uztea erabaki –Elon Musk enpresariaren eskutik izandako eboluzio “toxikoaz” kokoteraino– eta Mastodon edota Bluesky-ra egin dute jauzi. Proiektu horiei begira... [+]


Ertzaintzaren euskarazko arreta bermatzeko eskatu dio Arartekoak Jaurlaritzari

Ertzain patruila batek hizkuntz tratu desegokia eman diela salatu dute Donostiako bi herritarrek. Isuna jaso zuten, behin eta berriz euskaraz artatuak izateko eskatu ondoren. Arartekoak kargu hartu dio Ertzaintzari.


Kilometro zero

Berriki Pierre Carles dokumental egile engaiatuaren azken lana ikusteko aukera izan dut. Guérilla des FARC, l'avenir a une histoire (FARC gerrilla, etorkizunak historia du) du izena eta Kolonbian mende erdi baino gehiago iraun duen gatazka armatuaren kontakizun... [+]


Alerta laranjak

Valentziako tanta hotzaren kudeaketa txarrak aldaketa ekarri du muturreko eguraldiagatik izan daitezkeen alerten inguruan, “neguko” lehenengo denboraldian agerian geratu den bezala. Hego Euskal Herrian ibaiek gainezka egingo zutelako mehatxuaren aurrean, hainbat... [+]


Eguneraketa berriak daude