Makina bat kontu



Bizileku beroak baino, kiskalgarriak

Paralvinella sulfincola deituriko harra lekurik arrotzenetakoan bizi da, itsas hondoan dauden iturri hidrotermalen ondoan hain zuzen ere. Har hauen portaera eta fisiologia aztertzeko Harvard eta Washingtoneko Unibertsitateko ikerlari-talde batek aquarium batean kokatu ditu aipatu harrak naturalki jasaten duten tenperatura eta presio altuak simulatuz.

Aquarium berezi horretako baldintza fisikoak aktibatu zirenean harrak 45 eta 50 gradu arteko lekuetan kokatu ziren eta hor iraun zuten zazpi ordu baino gehiago. Zientzialarien arabera harrek gorputza tenperatura horiek jasateko prest baldin badute ere, beste arrazoi bat ere badela uste dute: elikadura. Baldintza gogor horietan bizi diren bakterioak jaki goxoa dira Paralvinella sulfincola harrarentzat. Hala ere 60tik gorako tenperaturetatik ihes egiten dute harrek, nahiz eta hainbat bakterio 100 graduko tenperaturetan bizi den.

Itsas azpiko bero hidrotermalen fisika orain 30 urte ezagutzen da eta bertako tenperaturak milaka gradutakoak izaten dira. Materiala sedimentatzen joaten den neurrian tximiniak sortzen dira eta tximinia horien ertzetan tenperatura txikitzen joaten da tximinia handitu ahala. Hain zuzen ere tenperatura 50 gradura hurbiltzen den lekuetan azaltzen dira aipatutako harrak.


Txolarreen populazioa behera

Parisko historia naturalaren museo nazionalak azaldu berri duenez, azken urteotan txolarreen populazioa behera etorri omen da Mendebaldeko Europa osoan. Ornitologoak oso kezkaturik daude, txolarrea gizakiaren bizilekuekin oso loturik baitago.

Arazoa larriena Erresuma Batuan da, bertan txolarrearen populazioa %90 inguru jaitsi baita azken hamabost urteetan eta ondorioz Passer domesticus txoria desagertzeko arriskua duten espezie-zerrendan kokatu da.

Hala ere, arestian esan bezala Mendebaldeko Europa osoko arazoa da txolarreen populazioaren txikitzea. Beste espezie batzuen konpetentzia gogorra? Poluzioak? Gaixotasunak? Uhin elektromagnetikoak (telefono higikorrak)? Ideia hauek guztiak daude zientzialarien buruetan, baina orain arte ez da hipotesi zientifiko fidagarririk aurkeztu.

Hau dela eta, Frantziako zientzialariak mobilizatu egin dira eta Parisen bertan hamar behaketa-estazio prestatu dira txolarreen populazioaren eboluzioa neurtu ahal izateko.
Beraz, datozen hilabeteetan gai honek berri ugari emango dizkigu.


Azkenak
2024-09-06 | ARGIA
Udaltzain guztiek euskaraz jakitea eskatu du Kontseiluak, EAEko Auzitegi Nagusiaren sententziari erantzunez

2021ean EAEko udaltzain laguntzaileentzako lan-poltsa bateratua osatu zuten. EAEko Auzitegi Nagusiak atzera bota du orduan ezarritako hizkuntza eskakizuna, B2 maila, alegia. Hizkuntza eskakizuna “neurrigabea” dela argudiatu du. Kontseiluak adierazi du EAEko udaltzain... [+]


2024-09-06 | ARGIA
Nafarroako IX. Azoka Ekologikoa egingo da Noainen irailaren 13tik 15era

Hitzordua Noaingo Zentzumenen Parkean izango da. Herritarrak eta ekoizleak elikagai ekologikoen inguruan biltzeko Nafarroako topagune handiena da azoka. Bederatzigarren edizioa da aurtengoa eta laugarren urtez jarraian Noaingo Zentzumenen Parkean egingo da.


2024-09-06 | ARGIA
84 urteko gizon bat atxilotu du Ertzaintzak Gasteizen, bere emaztea hiltzen saiatzeagatik

76 urteko emazteak zauri larriak ditu. Eusko Jaurlaritzako Segurtasun Sailak adierazi duenez, ostiral goizaldean egin dio eraso eta Ertzaintzak senarra atxilotu du emaztea hiltzen saiatzeagatik.


PiztuPower Nafarroako afrikar jatorriko emakume gazteak aktibismoan trebatzeko proiektua

Munduko Medikuak PiztuPower proiektu "eraldatzailea" abiarazi du, Nafarroako emakume afro-ondorengo gazteei laguntzeko eta aktibismoan trebatzeko etengabeko formakuntzaren bitartez.


Partaideek balorazio ona egin dute Osakidetzako mahaiaren lehen bilkuraz

Imanol Pradales lehendakariak eta Alberto Martínez sailburuak gidatuta ostegun honetan bildu zen Bilbon osasun publikoari buruzko mahaia. Bertan izan ziren, halaber, osasunaren sektoreko eta euskal gizarteko eragile ugari.


2024-09-06 | dantzan.eus
Irailaren 8an dantzan: Otsagabian, Eltziegon eta non gehiago?

Ausartuko gara esaten Otsagabiko (Nafarroa) eta Eltziegoko (Araba) dantzak direla irailak 8 bueltako dantzarik ezagunenak. Ibilbide eta historia luzea dute eta azken hamarkadetan Euskal Herriko dantza talde askoren errepertorioetan jasoak izan dira.


2024-09-06 | Ahotsa.info
Jose Mari Esparza, herrigintzari eskainitako bizi oso bat

Hamaika TBk estreinatutako Esker Onez saioa dedikatu diote Tafallako editore eta Ezker Abertzaleko militante historikoari.


Joana Jutsikoa, sorginkeriagatik erre zuten lehenengoa?

Sorgin ehizari buruzko historia ezagunenak XVI. eta XVII. mendekoak dira Euskal Herrian: Erronkarin, Zugarramurdin eta Lapurdin, inkisidore eta torturatzaileen amorrua jasan zuten herritar ugarik. Hain justu 1525ean, duela ia 500 urte Pirinioetan lehen prozesu orokorra hasi... [+]


2024-09-05 | ARGIA
Macronek Michel Barnier kontserbadorea izendatu du lehen ministro

Michel Barnier kontserbadorea ministro ohia da, Europako Batasuneko komisario ohia ere bai eta Brexiteko negoziatzailea izan zen.


2024-09-05 | Estitxu Eizagirre
Trekutz eguna egingo dute irailaren 7an Antzuolan

Meaka-Irimo herri plataformak antolatu du egun hau, Capital Energy multinazionalaren Trekutz proiektuaren aurka mobilizatzeko. Ekitaldiaren ondoren toka txapelketa, herri bazkaria, bertso saioa eta erromeria gozatuko dute Irimo eta Trekutzera igotzen direnek.


2024-09-05 | ARGIA
Igandeko errausketaren aurkako giza katean Donostiako Udalaren hondakinen kudeaketa salatuko dute

Errausketaren Aurkako Mugimenduak Errausketaren aurkako giza katea egingo du datorren hilaren 8an Donostian. 11:00etan abiatuko da Alderdi Ederretik.


Jaurlaritza prest dago Ekondakin zigortzeaz hitz egiteko, Artaxoako hondakin ilegalengatik

Zubietako erraustegitik Artaxoara eramaten zituzten lixibiatuengatik, Ekondakini zigor espedientea irekitzeko eskatu zion ekainean Nafarroako Gobernuak Eusko Jaurlaritzari.


Eguneraketa berriak daude