Etxeko ukuilua pabilioi bihurtu zaigu
Dezenteko inbertsioa egina zuten Aitorren gurasoek eta eskatua zioten horretan jarraitzeko, bakarrik ezingo zutela aurrera egin. Gainera gustuko zuen etxean txikitatik egiten zuen lana. Batxilerra bukatzean hartu zuen erabakia: esne behi produkziora jarriko zen erabat. Fraisoron abeltzaintzari buruzko ikastaroa egin zuen, eta geroztik beste ikastaro txiki batzuk ere bai; intseminazio artifiziala, hatzazal txukunketa, informatika... 1982 hartan baserriko ukuiluaren ordez, etxe kontran pabiloi bat altxa zuten, ordura arteko 12-15 buruak 20-25 izan zitezen. Gaur egun pabiloi handiago bat dute egina, eta 85-90 behi jezten dituzte egunero, eta beste hainbeste zekor eta biga hazten. Etxean produkzioa biderkatzen ikusi duen Usandizagak derrigorra ikusten du gero eta jakintza zehatzagoa izatea: «Orain behia askoz gehiago estutzen da. Lehen belar eta pentsu pixka batekin behiek ondo irauten zuten. Gaur dena xuxen-xuxen eraman behar da, ondo elikatu... Maneiu hori ikasi egin behar da ikastarotan, albaitariekin... Marjina ona ateratzeko gauzak oso ondo eraman behar dira, bestela oso erraza da zuloa egitea».
- 7:00. Jaiki eta aitak behiak jezten ditu. Makinekin 2 ordu eta laurden pasatzen du. Aitorrek behiei jeztera eragin, behien oheak txukundu eta jana ematen die. Ama zekor txikiez arduratzen da: esnea eta pentsuak eman...
- 10:30. Kanpoko lanak egiten dituzte: udan belarretara joan, neguan behien hatzazalak txukundu, noiznahi itxiturak konpondu, bazterrak garbitu, makinak konpondu...
- 13:30. Bazkaldu eta lo kuluxka.
- 15:00. Ukuilura joan dena ondo dagoen ikustera. Kanpoko lanekin jarraitzen dute, eta batik bat ama arduratzen da baratzeaz, eta etxeko lanez.
- 18:00. Ukuiluko lanak egiten dituzte berriz: janlekuak txukundu...
- 19:00 Behiak jetzi.
- 21:15-21:30. Bukatzen da lan eguna.
Beti ordu beretan egin behar dira lan hauek, «behiak aspertuta egoteko dira eta»: edozein aldaketak esne kalitatea jaisten du. Esaterako, orain aste batzuetako ordu aldaketa bi txandatan egin zuten, goizez ordu erdi eta arratsaldean beste ordu erdi aurreratuz, behiek gehiegi nabaritu ez zezaten. Igande arratsaldetan egiten du jai Usandizagak: «Betidanik izan dut, parrandara joanda ere, goizean 7:00-7:30etarako etxera etorri beharra». Baina gurasoen belaunaldiarekiko pentsamolde aldaketa nabari du: «Ohartzen gara dena ez dela lana eta lana, eta gutxiago irabazi baina erritmoa jaisten saiatzen gara». Urtean behin astebeteko oporraldia egiten du, anaiak txanda hartutakoan.
Cruz del Fierron (Araba Errioxa) herri inguru denak dira gari, patata, erremolatxa eta azenarioa. Lur horietako batzuk Juanjo Ociok lantzen ditu bere aitak erretiroa hartu berri duenetik. Hala ere aita beti du ondoan, bizitza osoa nekazaritzan arituta ez baita sekula guztiz erretiratuko. Arkauteko nekazal eskolan egin zuen Nekazaritzako ustiategi estentsiboak modulua, etxetik zekarren praktika teoriarekin osatzeko. Oraindik ere noizean behin ikastaroren bat egiten du, aldizkariak eta liburuak irakurri, apunteak begiratu...
Juanjo Cruz del Fierron jaio zen, eta egun 20 minutura dagoen Gasteizen bizi bada ere, egunero joaten da bertara lanera: «Nahiago dut kanpoan bizi, lana burutik kentzen laguntzen duelako ‘joango naiz bihar’ pentsatzen duzu eta kito». Baina hirian bizi izanagatik, sarri bizimoduak bateratzea konplexua dela azaldu digu: «nekazaritzan astelehenetik igandera lan egiten dugu garai jakinetan eta ingurukoek asteburua libre izaten dute. Bikotekideak abuztuan oporrak egiten baditu, zuk ez duzu berarekin kanpora ateratzerik». Hala ere, berak ere lanean hiru hilabeteko etenak izaten dituela aitortu du, euria egin duelako eta abar. Kanpaina irailean hasten da: Lurra lantzen dute, urrian ongarritu eta garia ereiteko. Abenduan garagarra ereiten dute. Ondoren patata ereiteko prestatzen dute lurra eta martxoan ereiten dituzte patata eta erremolatxa ere. Garai honetan zerealei tratamendu kimikoa ematea tokatzen da, eta Aste Santu oste-maiatz hasieran azenarioa ereiten da. Ekain-uztailean hasten da uzta, eta garai gogorra da nekazarientzat. Eta maiatzetik irailera etengabe ureztatzen dute: «Erregadioko giltza ireki eta ixtea besterik ez da kontua, baina hor egon behar da». Lanegunak zeharo desberdinak dira aro bakoitzean: «Lurra prestatzeko astebete pasa dezakezu 5:00etan jaikiz eta gaueko 23:00-00:00etan oheratuz. iritsiko dira urtaro lasaiagoak».
Etorkizuna zail dagoela, eta handienek eta elkartzen direnek iraungo dutela uste du Ociok: «Gure herrian 5 nekazari gaude eta bakoitzak 2 traktore ditu. Egokiena litzateke kooperatiban elkartu eta denontzat 3 traktore izatea».
Prostituzioan aritzera behartuta zeuden lau emakume askatu dituzte Donostian eta Gasteizen, eta giza salerosketa leporatu diete operazioan atxilotutako bi emakume eta gizon bati. Biktimen salaketari esker hasi zuen ikerketa Ertzaintzak. Atxilotuak Ertzain-etxera eraman dituzte... [+]
Aixeindar enpresak haizea neurtzeko 82,5 metroko dorre meteorologikoa instalatua du 2023tik Analamendin. Dorrearen egonkortasuna eta segurtasuna bermatzeko, lurrera altzairuzko hainbat kablerekin ainguratu zuen enpresak. Arabako Mendiak Aske elkarteak salatu du hegaztiek... [+]
Zeurea ez dela –eta ez duela izan behar– deritzozun herrialde bateko gertakari historikoa izan al daiteke nonbaiteko festa nazionalaren sorburua? Bai, horixe. Gertatu ere gertatzen da Taiwanen: “Hamar Bikoitzean”, alegia, urriaren 10ean ospatzen da... [+]
"Duintasuna urratzerainoko gertakariak" sarri errepikatzen direla seinalatu dute egoitza horretako senideek Arabako Foru Aldundiari bidalitako gutunean. Aldundiak dio egoera ez dela "hain larria".
Euskal Herriko hainbat zentro teknologikotako ordezkariek parte hartuko dute euskarazko ahots teknologiaren egoera eta etorkizuna aztertuko dituen mahai-inguruan, Jon Torner ARGIAko kazetariak gidatuta. Topaketa urriaren 17an izango da, Donostiako San Telmo museoan egingo den... [+]
Urri hasieran kaleratutako EHUko irakaslearen inguruko txosten bat egiteko eskatu dio Fiskaltzak Ertzaintzari. Kasuaren nondik norakoak sakonki ikertzeko eta gorroto deliturik egon den ala ez aztertzeko helburua du, salaketa jartzea erabaki aurretik.
Gazteei PFEZa murriztea edota zenbait kasutan deuseztatzea proposatu du Portugalgo Gobernuak, baina momentuz hizpidea baino ez du ipini, ez baitago argi aurrekontuak onartu ahalko dituen, gobernua osatzen duten alderdiek ez baitute-eta gehiengo parlamentariorik. Espainiako... [+]
Catering-enpresarik gabe jardun nahi duten eskolentzat bestelako eredu bat arautzea adostu zuen Eusko Legebiltzarrak 2019an. Horren ordez, catering-enpresen bidezko zerbitzua ematera derrigortzen ditu ikastetxeak Eusko Jaurlaritzak berriki argitaratu duen aginduak. Bitartean,... [+]
Urriaren 14an 91 urte bete dira bilbotar idazlea jaio zenetik. Errota gorria poema eta idazleak dedikaturiko argazki bat Jon Kortazar EHUko katedradunaren esku utzi ditu Zubiri Moragues familiak. Orain arte ezezaguna zen olerkia laster argitaratuko dutela ziurtatu du... [+]
Hondakinak tratatzeko Artaxoako plantara Zubietako erraustegitik milaka tona lixibiatu modu ilegalean eraman izanaz galdetu dio EH Bilduko parlamentari Mikel Oterok, Eusko Jaurlaritzako Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasun sailburu Mikel Jauregiri. Iragan... [+]
Herritarrengandik sortu eta hiru hamarkadaz eraikitako harremanaren ondotik, Hego Lapurdi eta Goierriko bi herri hauen arteko senidetze edo birazkatze ofiziala egin dute igandean Urruñako plazan. 30 urteko mugarri, egun «historikotzat» jo dute Filipe Aramendi... [+]
Stellantis multinazionalak Mecaner lantokia itxi eta 148 behargin kalean utzi ditu Urdulizen (Bizkaia); horren aurrean, "Mecaner Herriarentzat" alternatiba ekosoziala sortu dute hainbat eragilek. LAB sindikatuko Iraide Juaristik eta Jauzi Ekosozialeko Aitor Gallastegik... [+]
1944an, Stauffenberg-en agindupean, Hitler bonba batekin hiltzen saiatu ziren, soldadu eta herritar alemaniar batzuen artean prestatutako ekintza baten. Hurrengo hilabeteetan naziek 90 pertsona exekutatu zituzten ekintza haren ondorioz.
Gasteizko Izaskun Arrue Kulturguneak (IAK) eta UEUk elkarlanean Euskaldunentzako Jabetze Eskola martxan jarriko dute, euskaldunok ahaldundu, eta ondorioz, jendartea eraldatzeko asmoz. Aurkezpen hitzaldia urriaren 30ean egingo du Garikoitz Goikoetxeak. "Hizkuntzaren... [+]
Ezagutza eta erabilerak, biek, egin dute atzera Galiziako Estatistika Institutuak jakinarazitako azken datuetan. Galera handiagoa da adin tarte gazteenetan. 5 eta 14 urte artekoen herenak adierazi du galiziera gutxi edo batere ez dakiela.