Ubela ere umotu. Martxoaren morea zimeltzen hasia. Egun bateko lora bailitzan, pasatu zaio purea. Zortzia zen gaur hemezortzi.

Eta ari edo egon. Esan edo eskatu. Bizi edo gogorarazi. Denetik izan zen Emakumearen Egunean: lasterketa, diskurtso, autobus-jira, afari-festa, kale-izen aldatze... Badabil mugimendua. Mugimendu kutsakor irekiak eta mugimendu -geldi- autokontsumokoak. Bietatik behar seguru aski, baina emaitza ondo desberdinekin. Ez baita berdin: jendea jende artera joan, gaia bere baitan hara-hona eramanez nornahiren aurrera, edo gaia oholtza gainean kokatu eta jendea oholtzara igo eta jendea oholtzatik jaitsi, ikuslego beti beraren aurrean.

Eta martxoko lora more edo berdin maiatzeko zein apirileko eta zernahi koloretako izan, elgarretaratze fisikoki geldiei usaina mintzen ari ote zaien... Ez du erakarpenik gelditasunak eta ez du jakinminik pizten. Egoki antolatua izan arren, oholtza ingurua mimoz egindako pankartaz josia... Baina hitz batzuek ezin dira ja irakurriak izan. Etengabeko errepikak oharkabeko bilakatu ditu. Begi-niniek hitzon formako zulo-moldeak eginak dituzte, euren soslaien pasabidetik sartzen dira hitzok begietara eta han pausatzen, haurtxoen jolas geometrikoetan hirukiak eta laukiak bakoitza bere zuloan bezala; nini-ertzik urratu gabe, tentsiorik sortu gabe, eraginik gabe, orbela bezain apal eta itzali.

Eta hala, oholtzaren aldamenetatik jendea pasaeran entzungor. Hitz batzuk ezin dira ja entzunak izan: etengabeko higadurak sor utzi duen frekuentzia batean esanak baitira. Ez dira geratzen. Eta hitz maiztuon azentuazioa aldatu arren, entzuleak sorpresarekin esanarazteko bezala, ez, ohitu gara horretara ere.

Ez da jendearen axolarik eza lanean fin ari denaren errua, noski. Bada jendearen axolarik eza lanean fin ari denaren arazoa. Nola egin... Pasaeran doan jendeak mesprezuz begiratzen du ia erabat emakumez osaturiko biltzar bat. Eurekin zerikusirik ez balu bezala -...balu bezala-. Gizonak tarteko balira, gizon dezente, orduan beste zilegitasun bat emango liokete bilkurari, legitimitatea. Eta beste lasaitasun bat begiratzen duenari, ez litzateke hain irudi inkomodo agresiboa. Baina hori... hori itsaso beronen beste sakonune bat da... Beste baterako.

Eta oholtzara axola handiz eta propio hurbildu direnentzat ere, zer? Diskurtso batzuek, hartzaileari mira handirik gabe, lauzpabost papereko sortan heltzen direnean, ertzetik grapa batez lotuak, jakinekoak eta geuk geuretzako esanak, ezin dute indarrik eman, ez pozik. Entzule militanteen pazientziari pilak janez elikatzen diren irakurketa mono-tonoak.

Eta alor anitzetako "jende ezaguna" espreski joana... Baina kontestu batzuetan ezin liteke adibidez bertso onik osatu. Bertso batzuekin ezin liteke barrurik hunkitu. Sortu berriak izan eta lehen ere entzunak iduri. Harria bezain astunak. Borobilegi zozoak. Eta begiak betazalekin bezala, geruza inpermeable batekin estaltzen dugu automatikoki bularra, bihotza -eboluzio kultural bat izan da; ez genetikoa-.

Eta esan modu batzuk ezin dira ja efektiboak izan. Aldarrikatzen ari bagina bezala aldarrikatzea. Oihua gehiagok entzuten dute baina gutxiagok aditu.

Bi hitzetako esloganek ezin dute ja hainbeste kabitu: hainbeste ñabardura, hainbeste jende, hainbeste urte... Zaharberritze bat behar. Eta esaldien inperatiboak ia uxatu egiten du erakarri baino -ez arrazoi faltagatik-.

Eta ez da erraza. Eta beste mila eta bi faktore... Baina estilo bat. Estilo bat, honezkero nekagarria.

Mugimendua; mugimendua bizigarri. Hobe isilik ari, oihuka egon baino. Ekinaldiak edo Ekitaldiak. Eginez esan, edo aldarrikatuz... aldarrikatu.