Datorren apiriletik aurrera -garai horretan berritu edo birnegoziatzen dira hipoteka kontratu asko eta asko- hipotekak oraindik gehiago garestituko dira, oinarrizko erreferentzia indizea, hau da, Euribor-a, ziztu bizian gorantz doalako lehengo urtearen bukaeraz geroztik. Itxuraz, gainera, datozen bi urteetan ere norabide berean jarraituko du. Etxebizitzen prezioari dagokionez, nabarmendu beharra dago 2005ean gehiago garestitu zela etxebizitza babestuen prezioa etxebizitza libreena baino.

Oro har 35 urtetik beherako gazteak dira etxebizitza eskuratzeko premia handiena eta bitarteko urrienak dituzten bezeroak. Gure arteko gazte asko lanik gabe daude eta beste askok kontratu ezegonkorrak dituzte. Egoera horretan, ez dute familiaren etxea utzi nahi, gaur egun etxebizitza erostea edo alokairuan hartzea oso garestia delako. Finantza etxeek, errealitate horretaz ohartuta, hainbat hipoteka kreditu mota eskaintzen dituzte. Orain arte hogeita hamar urtekoa zen hipoteka amortizatzeko gehieneko epea. Alabaina, oraindik orain Bilbao Bizkaia Kutxa BBK izan da 50 urtera arteko hipoteka kredituak eskaini dituen lehenengo finantza etxea.

Hipoteka horren bidez, etxebizitzaren tasazioaren %100 finantza daiteke -beste finantza etxeek %80 arteko finantziazioa eskaintzen dute-, finantza merkatuan orain arte inoiz jarritako eperik luzeenean. Hipoteka mailegua amortizatzeko epea 50 urtera arte luzatu da lehenengo aldiz, eta horri esker kuotak malguagoak izan daitezke eta 30 urtetan ordaintzeko maileguetan eskatzen zen kapitala baino %27 gehiago eska daiteke orain. Berrogeita hamar urtetan ordaintzeko mailegu berri horrek, gainera, bost urteko geldialdia eskaintzen du eta aldi horretan interesak bakarrik ordaindu behar dira -orain arte bi urtekoa zen aldi hori; beste euskal finantza etxe batzuek oraindik ere eskaintzen dute-. Esate baterako, 6.000 euroko 17,50 euro ordaindu beharko dira hilean geldialdiko lehenengo urtean, %3,46ko urteko tasa baliokidearekin (UTB).

BBK-k bere eskaintza berria kaleratu duenetik, Euskadiko Kutxak eta Kutxak ere hipoteka kredituen baldintzak hobetu dituzte, baina kutxa bizkaitarraren mailara iritsi gabe. Etxebizitzaren esparruan jadanik badago oinordekoetara pasatuko diren hipoteka kredituak, «hipoteka bukaezin»tzat jotzen direnak, berehala eskaintzearen aldeko apustua egiten duenik. Erraz ikus daitekeen moduan, benetan bizitza osoa hipotekatzen duten kredituak ditugu. Are gehiago, ordainketa baldintza berriak azaltzen badira, eta badirudi eskainiko dituztela, ziur asko oinordekoen bizitzaren zati bat ere hipotekatuta geldituko da kreditu horiekin.

Funtsean, interes tasak finkoak eta aldakorrak izaten dira. Maileguaren tasa finkoa berdina da mailegua hasten denetik bukatzen denera arte; merkatuko gorabeherek ez dute eraginik tasa horretan. Interes tasa aldakorrerako erreferentzia, aldiz, indize aldakor bat izaten da (normalean Euribor-a), eta merkatuaren egoerara egokitzen da ordaindu beharreko kuota. Interes tasa aldakorra izaten da etxebizitza finantzatzeko hipoteka kreditu gehienetan aukeratzen dena. Erreferentziazko indizea, Euribor-a, azken hilabeteetan gorantz joan da poliki-poliki, eta 2005. urtearen bukaeran %2,85era iritsi zen. Aurtengo lehenengo hilabeteetan Euriborrak %2,85etik gora igotzen jarraitu duenez, apiriletik aurrera horrelako hipoteken «biktimek» hilean 60, 70 edo 80 euro garestiagoak izango diren kuotak ordaindu beharko dituzte hilero.

Euriborraren goranzko joera baieztatuz gero -poliki-poliki gorantz jarraituko duela aurreikusi dute, 2006ko abendurako %3,2ra iritsi arte-, hileko letraren zenbatekoa nabarmen igoko da aurtengo bigarren hiruhilekotik aurrera, apiriletik aurrera, alegia. Zergatik? Hipoteka aldakorra daukatenek -hipoteka kredituak dituztenen %97- urtero berrikusten dute dagokien interes tasa. 2005eko apirilean %2,265ean zegoen Euriborra -ekainean maileguak birnegoziatzeko erreferentzia den indizea-. Aurtengo apirilean indize hori %3an jartzen bada, 25 urtean ordaindu beharreko kreditu bateko 10.000 euroko ia lau euro gehiago ordaindu beharko dira. Horrek esan nahi du 150.000 euro inguruko hipoteka arruntetan hileko kuota 58,6 euro garestiagoa izango dela. Aurreikuspenen arabera, hipoteka 2005ean, ekaineko Euriborra erreferentzia hartuz (%2,103) birnegoziatu zutenak izango dira kuotetan gehikuntza handiena izango dutenak: 10.000 euroko bost eurotik gora gehiago ordaindu beharko dute; bestela esanda, 80 euro inguru 150.000 euroko kreditua baldin badute.

Aurreikusitako kuoten igoerari epe motzean konponbidea emateko, hipoteken epeak luzatu egin behar direla diote adituek. Dagoeneko kreditua dutenentzako eta laster izango dutenentzako irtenbidea litzateke hori. %3,5era -2005eko abenduko Euriborra gehi finantza etxeek aplikatzen duten 0,75 puntuko batez besteko diferentziala- emandako mailegu batean, 10.000 euroko 50,06 euro ordaintzen dira hilean, hipotekaren epea 25 urtekoa bada; zenbatekoa 44,9 eurora jaisten da hipoteka 30 urtekoa bada; eta 38,74 eta 35,32 eurotan kokatzen da, hurrenez hurren, hipoteka 40 eta 50 urtera luzatuz gero. Goiko koadroan ikus daitezke Euriborraren eta kredituaren epearen arabera hilean ordaindu beharreko kuota desberdinak.

Hipoteka kredituen prezioen etengabeko gorakada nabarmena izan arren, Espainiako Estatuan 2005ean ere ziztu bizian joan zen gora merkatu hori. Eskuragarri dauden zenbateko ofizialen arabera, 2005eko urtarriletik urrira bitartean finantza etxeek 122.852 milioi euro bildu zituzten hipoteka berrien bidez; bestela esanda, 2004. urte osoan (114.566 milioi) baino gehiago. Lehengo urteko urrian, Espainiako Estatuan kudeatutako hipoteka kredituaren saldoa guztira 705.287 milioi eurokoa izan zen, hau da, hamabi hilabete lehenago baino 144.601 milioi euro gehiagokoa. BBKk adibidez, 2005ean 199 milioi euroko irabazi garbia izan zuen, eta aitortu du hipoteka maileguak izan zirela bere hazkundearen motor nagusia, izan ere %21,6 hazi baitziren mailegutan izan zituen irabaziak.