Makina bat kontu


Otien ihesa

Zerk eragite die oti mormoiei leku batetik bestera ihes egitea milioika aleko multzotan? Maiz samar gertatzen da hau Afrikan eta mendebaldeko AEBetan. Sydneyko Unibertsitateko Stephen Simpson-ek ikerketa hasi zuenean ia seguru zegoen gosea izango zela migrazio erraldoi horien bultzatzaile nagusia eta neurri batean hori baieztatu da ikerketa amaitu ondoren; baina ezusteko faktore bat ere azaldu da, hots, kanibalismoa.

Migrazioetan hildako gorpuzkinak aztertu ondoren, oti mormoiek proteinetan eta gatzean aberatsa diren dietak hobesten dituztela ikusi da. Hori dela eta zerealak, loreak eta ugaztunen hainbat hondakinekin batera, beren espezie bereko hondakinak azaldu dira eta hau izan da kasu askotan proteinak lortzeko erabili duten bide nagusia.

Kanibalismoa gertatzen da oti mormoien artean eta horrek kideen artean beldurra eragiten duenez, eroen gisa mugitzen dira inork harrapatu ez ditzan.


Galaxia espiral baten argazkia

Hubble teleskopioak 10 urtean ateratako argazkiei esker Messier 101 izeneko galaxia espiralaren argazkia ateratzerik izan da. Hartz Txikiaren konstelazioan dago eta 170.000 argi-urteko zabalera du. Lurretik 25 milioi argi-urtera dago eta bilioi bat izar dituela kalkulatzen da, horietatik 100 mila milioi gure eguzkiaren neurrikoak.

Argazkia osatzeko Hubblek 1994, 1999, 2002 eta 2003 urteetan ateratako 51 argazki erabili ziren eta gainera Lurretik ateratako beste hainbeste argazki.


Espezieen galera polinizazioaren oztopo

Calgaryko Unibertsitateko Jana Vamosi eta Kaliforniako Unibertsitateko Susan Mazer biologoek argitara emandako artikuluaren arabera, espezie ugari dituzten ekosistemak oso sentikorrak dira txori, erle edo beste polinizatzaileen populazioaren aldaketarekiko. Europan, Ipar Amerikan edo Australian dagoen biodibertsitatea Asian edo Hego Amerikan dagoena baino txikiagoa da eta hemen polinizatzaileen populazioaren aldaketak ez du hainbeste eraginik loreetan.

Antza denez, espezie ugari dauden ekosistemetan landareei eboluzio azkarra exijitzen zaie zeren eta espezien arteko konpetentziak polinizazio-sistemak aldatzea ekartzen baitu eta hainbat landarek ezin du hain eboluzio edo egokitzapen azkarra izan.

Ikerketaren jatorria ekosistema aberatsetan azken urteotan gertatutako polinizazio-maila txikia izan da eta oraindik zaila da emaitza ziurrik ematea; dena den, espezieen arteko orekak zerikusia duela dirudi.


Azkenak
Bonus track: non dago saria?

Jan-edanean zeuden denak, itxuraz alai, baina baten bat urduri zebilen aperitibo eta aperitifa artean. Bigarrenez jasoko zuen saria, baina eskuetan edukiko zuen lehenbizikoa izango zen. Eta urduri zegoen, oroigarriak bulegora heldu beharra zeukalako, joder. ARGIA Sariak ez dira,... [+]


Argia Sarien kronika
Galga azkartasunari

Gauzak bizi eta azkar aldatzen badira ere, zenbait kontu ez dira aldatzen: Argia Sarien ekitaldia da horietako bat. Horixe esan dio kronikagile honi beharrera etorri den kanpoko kazetari batek, ARGIA asko aldatu dela esatearekin batera, sari-banaketa hasi aurretik. Onerako ari... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Ikus-entzunezko Argia Saria: EITB Kultura

EITB Kultura telebista saioak jaso du Argia Saria euskal kulturgileen lana bistaratzeagatik, Euskal Herriko txoko guztietako proiektuak telebista publikora ekartzeagatik, eta egiten duten kalitatezko ikus-entzunezkoagatik. Saria Leire Ikaranek eta Kerman Diazek jaso dute, Berde... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Prentsako Argia Saria: Irutxuloko Hitza

Prentsako Argia Saria Irutxuloko Hitza-rentzat izan da, eskuin muturraren igoerari egindako jarraipenagatik eta talde erreakzionarioen benetako aurpegia erakusteko kalean hor egoteagatik. Aurten 20 urte beteko ditu Donostiako hedabideak. Aizpea Aizpurua, Andrea Bosch,... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Entzunezko Argia Saria: BaDA!bil podcasta

Entzunezko Argia Saria BaDA!bil podcastak jaso du, Hiru Damatxo ekoiztetxeak ekoitzitakoa, eta Gerediaga elkarteak eta EITBk finantzatutakoa. Podcastak kulturgintzan dabiltzan lau mahaikidez osaturiko bost mahai inguru jaso ditu Durangoko Azokaren bueltan. Saria jaso dute Amets... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Merezimenduzko Argia Saria: Ene Kantak

Hamabost urteotan gazteenen artean euskara sustatzeko egindako lanagatik eta lortutako arrakastagatik,  Merezimenduzko Argia Saria Ene Kantak proiektuarentzat izan da. Saria Nerea Urbizu, Fermin Sarasa eta Jesus Irujok jaso dute.


2025-01-31 | ARGIA
Urteko kanpaina onenaren Argia Saria: Altxa Burua

Seme-alabek lehen mugikorra izateko adina atzeratzeko eskolaz eskola egindako lanagatik eta lortutako emaitzengatik, ikastetxeak mugikorrik gabeko arnasgune izateko borrokagatik, kanpaina onenaren Argia Saria guraso elkarteek osaturiko Altxa Burua ekimenarentzat izan da... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Interneteko Argia Saria: Oroibidea

Galtzaileen herri ondarea sarean jartzeko erakunde publiko batetik egindako ahaleginagatik, ahots gabeen ahotsa entzuteko aukera emateagatik, eta batez ere, Nafarroak aitzindari izaten segi dezan oroimen historikoa berreskuratzeko bidean, Interneteko Argia Saria Nafarroako... [+]


2025-01-31 | ARGIA
ARGIAko lantaldearen mezua: Mundu ilunean, ARGIA gehiago

Onintza Irureta Azkunek egin du hitzartzea ARGIAko lantaldearen izenean:

"ARGIAko komunitatea osatzen duten milaka lagunetako batek berriki adierazi digu batzuetan ARGIA iluna dela, barruak mugiarazten dizkion albiste gogorrak daudela. Lan ona egiten dugula, baina... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Banatu ditugu euskarazko komunikazioaren 2025eko Argia Sariak

Sei sari banatu ditugu aurten: ikus-entzunezko saria EITB Kultura telebista saioari eman zaio, prentsako saria Irutxuloko Hitza Donostiako hedabideari, entzunezko saria BaDa!bil podcastari, interneteko saria Oroibidea bilatzaileari eta komunikazio kanpaina onenaren saria Altxa... [+]


Calexit, Kaliforniaren independentzia bilatzen duen ekimena

Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.


Estatuaren biktimek Chivite lehendakariari eskatu diote egon dadila euren aitortza ekitaldian otsailaren 13an

Estatuaren biolentziaren biktima gisa onartzeko 125 eskaera egin zaizkio Nafarroako Gobernuari 2023an eta 2024an. Horietatik 41 onartu dira. Egiari Zor eta Torturatuen Elkarteak ongi baloratu dute egiten ari den bidea.


'Arizona' antzezlana
Muturrekoa, muturreraino eramanda

Arizona
Aktoreak: Aitziber Garmendia eta Jon Plazaola..
NOIZ: urtarrilaren 26an.
NON: Berrizko Kultur Etxean. plazan.

-------------------------------------------

Arizona eta Mexiko banatzen dituen muga zaintzera abiatu da Idahotik Margaret (Aitziber Garmendia) eta George (Jon... [+]


Eguneraketa berriak daude