Marxek manifestu komunista plazaratu eta handik mende eta erdira -Mamu batek ikaratzen du Europa, komunismoaren mamuak- langileak, oraindik, beldurra eragiten du. Baina oraingoan ez dator inongo banderarik astinduz, ez dakar iraultza desiorik batere eta ez dirudi jasan dituen injustizien mendekua hartu nahi duenik ere. Ikaragarria da, lana besterik ez du nahi. Egia esan, ez du gauza handirik eskatzen, eta horretan datza arazoa. Gutxiegi eskatzen du». Horrela idatzi du Maciej Zaremba kazetariak Suediako Dagens Nyheter egunkarian. Honen «Iturgin poloniarraren mitoaren atzekoa» eta beste zenbait artikulu itzuli, bildu eta plazaratu ditu Courrier International astekariak, «18-35 ans: Generation low cost» dosierra osatuz.

Izenburuan aipatzen duen iturgin poloniarrak badu bere esplikazioa: Frantziako eztabaida politikoan asko erabili zen irudi hori, Europak bere konstituzio berriarekin hartzen zuen martxa salatzeko. Iturgin poloniarra gutxiago kobratuz lana egiteko prest, bertako langileari postua kentzera zetorrela, alegia. Boslkestein legearen inguruan asko eztabaidatu da, eta Europara beharrera datozen inmigranteei buruz are gehiago eztabaidatuko da. Frantzian iturgin poloniar gutxi zeudela demostratu zen (irudia topiko bilakatu den arren) baina gure arteko lan merkeenak egitera datozenak uholdea dira jadanik.

Europa barruko mugimenduak uste baino ugariago eta konplexuagoak dira. Ba al zenekien milaka langile suediarrek (Suedia aberatsekoek, bai) zeharkatu dutela muga Norvegian soldata hobeak pagatzen dituztelako? Suediarrek ordu gehiagoz eta baldintza malguagoetan lan egiteko fama daukate Norvegian, eta hemengo sindikatuek haien ‘dumping’a salatzen dute. Kazetariak eraikuntza alorrean begiratu du estraina. Suediatik askok Norvegiara alde egin dutenez, etxegintzan beren lekua Poloniatik joandakoek hartu dute askotan, sorterrian irabazten dutenaren bi halako irabazten dutelako hemen.

Polonian eraikuntzan sekulako langile beharra omen dago -gure artean ere ez dira gutxi handik etorriak- eta bertara Ukrainako jendea etorri da. Hala aurkitu du lana Mikolah Kuzniecowk, Sobiet Batasuna desegin arte koljoz batean ari zen ingeniariak. Hango lanpostua galduta, Mendebalderako bidaiari ekin zion, tartean hamaika lan zikin eginez. Gaur Varsovian eraikuntza konpainia handi batean ekipoburua da eta hilean 320 euro irabazten ditu; Ukrainako unibertsitatean irakasle batek irabazten duenaren bi halako, baina bere lankide poloniarrek baino %10 gutxiago. «Zer egin behar dut ordea? Denbora kontua izango dela uste dut. Egunen batean soldatak harmonizatuko dituzte». Kazetariak galdetu dio bost urte barru non egongo den. «Suedian? Ez, Londresen. Hizkuntza ikasi nahi dut. Eta bitartean, beharbada neure negozioa sortuko dut».

Suediako ofizio askotan Letoniako jendeak ari dira. Janis Ozols gaur egun arotza da, baina lehenago denetik egin du, haurrak zaindu bezala baporeen kroskoak garbitu. «Baina zergatik ez dago ofizialik Suedian? Denek zinemako vedetteak izan nahi dute? Nire telefonoa etengabe ari da jo eta jo, nahiz eta orduko 10 euro kobratzen dudan». Hori bai, beltzean ari da.

Beste kazetari batek Irlandako marinelen kasua aipatu du. Rosita Bland-ek Dublingo Irish Timesen idatzi duenari «Mila esker zuen ordainez datozenak hezteagatik» ipini dio izenburua. Irlanda eta Gales itsasoz lotzen dituen Irish Ferries konpainiaren kasuak ondo argitzen du Europan lan merkatua norantz doan.

Joan den abenduan hiru asteko greba eta mobilizazioak egin zituzten Irish Ferriesko langileek. Azkenean, ituna onartu eta denetara konpainiak zeuzkan 543 beharginetatik 495ek onartu zuten borondatezko kanporatzea. Zortzi asteko soldata lan egindako urte bakoitzeko, hori da kalte-ordaina. Eta Dobsons agentzia txipretarrak ipini du eskifaia subkontrata moduan. Marinel berriak Polonia, Letonia, Lituania eta Estoniakoak dira dagoeneko.

Rosita Blandek Ulysses pakebote famatuan egin du Dublindik Galesko Holyhead-erako bidaia. Ferryan aurkitu ditu elkarrekin lehengo marineletatik 82 eta berrietatik 81. Lanpostua berriei uzteaz gain, zaharrek erakutsi egin behar diete nola egin beren lana oraingoei. Zaharretatik batzuek 27 urte daramatzate konpainian.

Ulyssesko komisario lana utziko duen Gerald McCarthy-k 32 urte egin ditu konpainian, eta berak ere despidoa onartu du. «Lehen norbaitek hemendik alde egiten zuenean, klubetik zihoala zirudien, baina klubak bizirik jarraitzen zuen. Orain kluba bera da desegingo dena». McCarthyk bezala lana galdu dutenetako bakoitzak dauzkate ezin konta ahala gertakizun eta pasadizo, mende laurden bateko historia sozialaren oroimena. Orain beren esperientzia guztia globalizazioaren uhinak eramango du.

Irish Ferrieseko ontzietan ariko diren marinel berriek Irlandako gutxieneko soldata irabaziko dute (orduko 7,65 euro). Azpikontratan ariko diren langileetako askorentzat, espero zutenaren bi halako izanen da dirutza hori. «Sos horiek nire kontuan sartu artean ezingo dut sinetsi», aitortu dio kazetariari 27 urte dituen Inese Kosevhjh letoniarrak. Beste batzuk ez dira hain optimistak. Adam Paczoska poloniarra konpainiaren logistika sailean ari da eta bere ustez soldata horiek ez dira hain handiak Polonian bizimodua nola dagoen ikusita. «Gure herrian langabezia handia dago, baina gaur egun dena da han oso garestia».

Ulysses ferryko tabernak Leopold Bloom du izena (James Joyce idazlearen obra eta pertsonaiek asko saltzen dute, antza) eta bere arduraduna Radslaw Bielewicz poloniar gaztea da. Gdansk hirian dauzka emaztea eta 5 urteko haurra. Hemengo soldata zerua iruditzen zaio, urte erdiz gurutzaldi-ontzi batean hilabetean 41 euro kobratuz aritu eta gero. Baina kasu eman zeru honetan: kafetegiko mahaiak garbitzen ari zen emakumeak «ezin dut zurekin hitz egin» esan dio kazetariari, prentsakoa dela entzundakoan.

Itzulita hasieran aipatu dugun egunkari suediarreko artikulura, harridura adierazi du kazetariak langile nomada horien bidean ikusi dituenak ikusita. Poloniatik, adibidez, milioi bat joan da atzerrira lanera, erdiak Alemaniara. Langabezia %20koa da Polonian, baina aldi berean gobernuak nolabait legeztatu nahi ditu turismo visarekin sartu eta bertan lanean geratu diren 500.000 ukrainarrak. «Urtetan poloniarrek eduki dute Mendebaldera lan bila joan ahal izateko zortea, eta eskubide bera eskaini nahi diete ukrainarrei Polonian. Badakite zein umiliagarria den beltzean lan egitea. Etorkizunean ere pentsatu nahi dute. Europa zahartzen ari da eta laster borrokan ariko dira denak Ukrainako medikuak berenganatzeko. Ukrainarekiko harremanak zaindu behar dira».

160 euro irabazten ditu Kieveko unibertsitateko irakasle batek. Haiek honantz datozenerako, hasi euskara planak eguneratzen. Denetarako dirurik baldin bada.

www.argia.eus/nethurbil helbidean, gai honi buruzko informazio gehiago eta Interneteko loturak.