Bakegintzaz eta normalizazioaz asko hitz egiten ari gara azken hilabete hauetan. Aktore politikoen artean jarrera zuhur baina baikorra nagusitzen ari da. Oinarrizko azterketa bat egiteko informazio gehiegirik ez dugun arren herritarrok esperantzaz ikusten dugu erabateko bakera eta normalizazio politikora gertura gaitzakeen prozesu posiblea. Komunikabideen espazioan sortzen ari denak, salbuespen jakinak alde batera utzita, esperantza hori indartzeko ahalegina erakusten du. Esperantza hori ez da sortu soilik ETAk azken denboran heriotzarik eragin ez duelako; esperantza hori sortzeko aktore politikoek beren agerraldi eta adierazpenen bidez eraiki dituzten gizarte ideia eta irudiak erabakiorrak gertatzen ari dira. Esperantza hori, momentuz, aktore politikoen eraikuntza bat da nagusiki.

Baina, bizi dugun prozesua bakea eta normalizazio politikoa eskuratzeko ekimenaz gain lehia politiko bat ere bada eta aktore politiko bakoitzak Iritzi Publikoa prozesura bildu eta bere mesedetan kudeatzen ahalegintzen da. Zergatik? Bakoitzak bere "bake" eredua nagusitzea nahi duelako. Beraz, herritarrok etorkizunari buruz dugun "espektatiba" dagoeneko prozesuaren eta lehia politikoaren parte da. Zenbaiten ustean aktore politiko bakoitzak bere "publikoa" prozesurako prestatzea behar- beharrezkoa du. Baina, aktore politikoen artean Iritzi Publikoa nork bereganatu lehia alde batera utzi eta isileko lan eraginkorra burutzen bada prozesuan aurrera egitea errazagoa izango da. Aldiz, aktore politiko bakoitzak Iritzi Publikoa bere proiektuaren mesedetan kudeatzeri ekiten baldin badio eta lehia hori elkarrizketa eta negoziazioaren eragile bilakatzen badu denok espero dugun etorkizuna atzeratu egingo da.

Jose Luis Rodríguez Zapaterok "amaieraren hasiera" eta "esperantza lantzea" kontzeptuak Iritzi Publikoan kokatu ditu eta ekimen politikoa hartu du. Zapaterok errealitate politiko berri bat sortu du komunikazio politiko eredu berri batez baliatuz. Agerian PP kontrolatzeko zailtasunak dituen arren, Raxoiren alderdia atzetik doa; PPk Katalunian galdu egin du, Euskadin PP alderdi anakroniko bat bezala geratzen ari da eta Espainian denbora politikoak Zapateroren alde egingo du. Zapaterok, errealitate politikoaren eraldaketa, gizarte irudi berrien sorrerara zuzendutako kudeaketan oinarritu du. Errealitate berria sortu du komunikazio publikoaren indarraren bidez. Kudeaketa modu honetan Iritzi Publikoaren kontrolak bere biziko garrantzia du aurkari politikoa kontrolpean edukitzeko. Komunikazio politikoaren bidez burutzen den kudeaketa politiko eredu honek Ezker Abertzalea prozesu horretara bildu egin du. Zapaterok ez du inoiz Espainiako egitura politikoan oinarrizko eraldaketarik bultzatuko baina eduki politikorik gabeko komunikazio politikoaren bidez eszenatoki berriak sortzen ari da. Dagoeneko bizi dugun errealitate politikoa eszenifikazio berri baten ondorio da. Garai berri baten aurrean gaudela esan ohi da. Zergatik? Oinarriko egitura aldatu delako? Aldatu daitekeelako? Nire ustez garai berri baten aurrean gaude errealitatearen irudia aldatu dugulako. Eszenifikazio horrek errealitate berri bat sortu du eta "gizartearen bake espektatiba" eta "komunikabideetako gizarte errealitatearen irudiak" prozesuaren eragile garbi bilakatu dira. Errealitate politikoa aldatzen ari da errealitate hori sortzen duten irudien kudeaketaren eraginez. Nor ausartzen da "espektatiba" hori apurtzera? Nork du komunikazio publikoaren bidez sortu den gizarte irudi horren kontra aritzeko indarra? Inork ez. Oraindik ere errealitate politikoaren aldaketa gizarteko egitura politikoaren aldaketarekin identifikatzen dugu. Baina, komunikazioaren eta informazioaren gizartean errealitatearen eraldaketa politikoa hein handi batean komunikazio politikoaren bidez burutzen da. Zapateroren gobernuaren ekimen politikoak komunikazio politikoan du bere oinarria eta komunikazio politikoaren bidez sortzen den errealitateak izugarrizko indarra du eta etorkizuneko baldintza eragile bilakatu daiteke.

Zapateroren helburua ETAren desagertzea da eta bestaldetik euskal abertzaletasuna Espainiako Konstituzio sisteman barneratzea. Baina euskal herritarron gehiengo zabalarentzat normalizazio politikoa ezin daiteke horretara mugatu; demokratikoki herri bezala dagozkigun eskubideak praktikara eraman nahi ditugulako: gure etorkizuna erabaki nahi dugulako. Helburu hau lortzeko biolentziarik gabeko eszenatoki baten aldeko apustua egiteaz gain ezinbestekoa izango da herri honen erabakitzeko eskubidea gauzatzearen alde gaudenon arteko adostasunak landu eta lanean hastea maila guztietan -ez bakarrik maila politikoan-. Urtetako lana izango da eta asko kostako dena.