Curriculuma eta LOE aurrez aurre udaberrian
"Euskal" hitzaren esanahia bide horretatik bilatu zuten curriculum egileek. Ordurako, Sortzen-Ikasbatuaz eta Udalbiltza egitasmo barruan zeuden. Beraiek ere ekarpen batzuk egin zizkioten ikastolek burutu zuten marko teorikoari, eskola publikoei egokitzeko besteak beste. Hurrengo urratsa curriculumaren nolakotasuna definitzea izan zen. "Galdera bat hartu genuen ardatz: zer da Euskal Herrian bizi den pertsona kulturadun batek Euskal Herriaz eta munduaz ezagutu behar duena eta egiten jakin behar duena, eta zer nolako baloreak eduki behar ditu?".
Horri erantzuteko, giza-ezagutza 50 arlotan banatu eta beste hainbeste aditu edo aditu-talderi eskatu zitzaion laguntza. Emaitza 2004ko ekainean aurkeztutako lan mardula izan zen: Euskal curriculuma: kultur ibilbidea. Adituen ekarpena. Liburuaren aurkezpenean, lehenbiziko aldiz, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Saila curriculum egitasmoaren zuzendaritza-taldearekin batera agertu zen.
‘Liburu laranjak’ derrigorrezko eskolaldirako euskal curriculumaren planteamendu osoa agertu zuen; ez, ordea, arloz arlokoa. Izan ere, oraintsu hasi dira hori zehazten, Iñaki Etxezarreta Ikastolen Konfederazioko zuzendariak dioskunez: "Orain eskolek dute hitza. Txosten bat egin dugu, bi zati dituena. Batean etorkizuneko curriculumaz hitz egiten da; zer gaitasun landu beharko dituzten ikasleek XXI. mendean. Eskolek eman behar diote txostenaren lehen zati horri erantzuna".
Bigarren zatia irakasleentzako eginda dago batik bat, eta ikas-arlo bakoitzean landu beharreko edukiez, jarrerez, baloreez... mintzo da. "Irakasleek esango digute, ikastetxe guztietara bidaliko den inkestaren bidez, derrigorrezko hezkuntza bukatzen duen ikasle batek zer nolako gaitasun, trebetasun, jakintza... eduki beharko lituzkeen gutxienez". Erantzunak apirilean jaso nahi dituzte, eta horien arabera proposamen berria idatzi. Behin-betiko txostena, curriculum egileen asmoak betez gero, udazkenean aurkeztuko da.
"Orduan jakingo da -jarraitu du Etxezarretak- zein den ikastolek daukaten euskal curriculuma, eta aldi berean zer den curriculum horren barruan kristau eskolekin eta eskola publikoekin partekatzen dutena; beste horrenbeste esan dezakegu gainerako zentroez". Hau da, ikastetxe guztien curriculumetan gutxieneko eduki batzuk jasoko dira, denentzat berdinak, eta horrez gain ikastetxe-talde bakoitzak berea osatuko du.
UGT eta CCOO sindikatuek antzeko erreakzioa izan zuten, euskal curriculum egitasmoa bertan behera gera zedin eskatuz. Ildo beretik jo zuen PPk, prozesu guztia sekretupean egin izana salatuz gainera. Salaketa harrigarria inondik ere, euskal curriculumaren bidea agerpen publikoz josita egon baita. Tamalez, ez dugu ‘popularren’ iritzia jasotzerik izan, ez baitiete gure deiei erantzun.
"Ez dugu curriculumaren edukia ezagutzen", dio PSEk, "aurreko sailburuak azaldu zituen ildo orokor batzuez landa. Orduan esan zuenez, euskal curriculumak arreta handia emango zion euskal kulturari. Nortasunarenganako obsesioa sumatzen diogu honi guztiari. Euskal nazionalismoaren ikurrekin zerikusia daukan nortasuna, bestalde".
Galdera ezinbestekoa da: Egitasmoa aspalditik ezaguna bada, zergatik orain erreakzioa? PSEkoek esan digutenez, "guk aurreko legegintzaldi amaieran izan genuen honen berri lehenengoz. Gure erreakzioa, berriz, Ikastolen Konfederazioa eta beste talde batzuk gai hauei buruzko eztabaida egiten ari zirela jakitean etorri da. Curriculuma nahi dugu, baina Euskadiko irakaskuntza-sistema osoa ordezkatzen duena, eta ez gure ustez gutxiengoa den batzuen onerakoa".
Baina gauzak ez dira beti diruditen bezalakoak. Euskal curriculuma osatzeko prozesuan parte hartu duten zenbait aditurekin solastu gara -Euskal curriculuma: kultur ibilbidea. Adituen ekarpena lanean parte hartutakoekin gehienbat-, eta zientziaren unibertsaltasun ustez trinkoan pitzadura franko badela adierazi digute. Ezin da ukatu Newtonen legeak berdinak direla hemen eta Txinan, baina legeok irakasteko modua asko alda daiteke leku batetik bestera. Joxe Ramon Etxebarria fisikariaren ustez, "ikasleei ematen zaizkien azalpenek testuinguru bat edukitzen dute, eta lurralde jakin batean kokatzen dira. Testuak, beraz, kutsatuta daude alde horretatik".
Etxebarriak fisikari buruzko hainbat testu-liburu idatzi ditu euskaraz. Baita gaztelaniazkoak euskaratu ere, espainiar argitaletxeen eskariz. "Lan horietan, erreferentziak Euskal Herrikoak izan zitezen ahalegindu naiz, eta gaztelaniatik itzuli ditudanetan aldaketak egin ditut, Teruel edo Huescako batez besteko tenperaturen ordez Iruñea edo Baionakoak aipatuz esaterako".
Azkenik, herrialde bakoitzean zientziak historia desberdina daukala gogorarazi digu Joxe Ramon Etxebarriak. Hortaz, garrantzitsua dateke Euskal Herriko ikasleek Elhuyar anaien berri izatea, Galileorena ez ezik. Hori ere euskal kultura baita, izan.
Euskal curriculuma garatzen ari diren taldeek derrigorrezko eskolaldirako proposamena osatzen dabiltza batez ere. Hau da, hamasei urte artekoa. Hortik aurrerakoa, berriz, oraindik gehiegi landu gabeko eremua da. "Hamazortzi urtera arte luzatzeko eskatu zitzaigun -diosku Xabier Garagorrik-, baina konturatu ginen hori oso zaila dela, hezkuntzaren eginbeharra oso desberdina delako hamasei urte arte eta hamasei urtetik aurrera. Derrigorrezko hezkuntza bizitzarako oinarrizko prestakuntza da, eta horren ostean bide profesionala hasten da".
Zerbait egin da, edonola ere. Konpetentzia orokorrak adin-taldeka sailkatu dira, derrigorrezko irakaskuntzatik harago: "Baditugu zehaztuta hamabi, hamasei eta hamazortzi urte arte. Izan ere, orain beste egiteko bat daukagu hor: hamasei urte arteko curriculuma proposatu dugu, baina orain urtez urteko proposamena gauzatu behar da alde batetik, eta hamazortzi urte arte luzatzen saiatu bestetik".
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]
Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]
Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.
Gobernuak aurkeztu... [+]
Azaroaren 26an eta 27an, Langune Euskal Herriko Hizkuntza Industrien Elkarteak eta FUEN Federal Union of European Nationalities erakundeak antolatuta, ‘Hizkuntzen irabazia. Benefits of language industry in the economy’ kongresua egingo da Donostiako Kursaalean. Han... [+]
Azaroaren 23an egingo dute tokiko arbola, fruitondo eta landare ekoizleen azoka. Horrez gain, egitarau oso indartsua prestatu dute 22 arratsaldetik hasita 23 iluntzera arte: bioaniztasunari buruzko mahai-ingurua, sagarrari buruzko mintzaldia, "Nor dabil basoan?"... [+]
Lup izeneko gailuak testuak ahots bihurtzen ditu adimen artifizialari esker. Hainbat hizkuntza bihurtzeko gaitasuna dauka. Teknologia gutxiko gailua da, hain zuzen aurrerapen teknologikoetatik urrun dagoen jendeari balio diezaion. Ikusmen arazoak dituztenentzat sortu eta... [+]
Udan izandako indarkeria kasuen gorakada batetik, eta hainbat gizonezkok mugimendu feministak antolaturiko ekitaldiak boikotatu dituztela bestetik, Bortziriak, Xareta, Azkain, Bertizarana, Malerreka eta Baztango mugimendu feministek, erakunde publikoen konpromiso irmoa exijitu... [+]
Espainiako Defentsa Ministerioaren 6 milioi euroko esleipen publikoak jaso ditu aurten enpresak. Margarita Robles ministroaren arabera, urriaren 7tik ez diote "armarik saldu edo erosi Israelgo Estatuari", baina indarrean zeuden kontratuei eutsi diete. Elbit Systemsek... [+]
Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]
Duela 40 urte sortu zen Geronimo Uztariz Institutua, Nafarroako Historia beste era batera ikertzeko eta zabaltzeko helburuarekin. Jende anitza bildu du lau hamarkada hauetan, eta gai ugari ikertu ditu denbora horretan. Historialari gazteak ere batu zaizkie. Zahar eta berriaren... [+]
Aspaldi ezagutu genuen gaur gaurkoz Añube taldeko abeslari den Aitor Bedia Hans. Garai berean adiskidetu ginen egun Añube taldeko gitarra jotzaile ohia den Beñat Gonzalezekin. Unibertsitateko garaian izan zen, Debagoienako bi gazteak musika zainetan... [+]