Urtarrila berezia


2021eko uztailaren 28an

Botikari izateko ikasten ari da Manu. Botika ugari landareetatik eratorria denez, hauen berri izatea nahi eta nahiezkoa du. Neronek ere herriko botikariarengandik landare hau eta hartaz zenbat eta zenbat ikasi dudan ez dut sekula ahaztuko...

Jendeaz zerbait jakin nahi duenak bezala, landareetaz jantzi nahi-eta beren arteko genealogian murgil egin beste aukerarik ez du Manuk: amonak, amak, alabak, lehengusinak, lehengusina txikiak, bestengusinak… azken batean familiak eta generoak ezagutuz begiratu batean identifikatu eta bakoitzaren erabilera orokorrak behintzat di-da batean lotuko ditu. Honetarako herbarioak egin arazten dizkiete unibertsitatean. Landare bilduma da herbarioa; bertan landare bakoitzaren zati esanguratsuenak (lore, fruitu, hosto, zurtoin…) ondo lehortu ondoren funtsezko hiru datu zehaztuz jasotzen dira: landarearen izen zientifikoa eta zein tokitan eta zein datatan jasoak izan diren.

Urteak dira ez dudala antzeko lanik hartu, eta loreak emateko neguaren beltzena hautatzen duen landare aukera handirik ez dela jakinagatik, Manuri lagundu asmoz loretan harrapatzen ditugun espezieak biltzeari ekin diogu.

Geu bezala, landare bakoitza bezala, urte bakoitzaren klima berezia da. Itsasoaren eragina nabarmena den Beterriko lur hauetan urtearen hasierarekin bat hori usaintsuz jantzi ohi da mimosa, urte osoan amaierarik ez duen lore-kateari ekinez. Aurten, ordea, mimosa ez da gaurdaino -urtarrilaren azken eguna- loratu. Hotzak atzeratuko zuen. Epelxeagotik jo duen dozena erdi bat egunen ondoren, berriz, landare batek baino gehiagok hartu diote aurrea aitzindaria izatera ohituriko mimosari, Lakoizketak Ige beratxa eta Althabek beonika deitzen duten Veronica persica, adibidez. Gaurkoan, hala ere, inoizko urtarrilean harro irekirik ikusi gabeko loretxoa topatu dut: udaberri-lore goiztiarra -Primula vulgaris- kristauentzako San Jose lorea. Kristau hauen esaera batek honela dio: "Kandelari bero, negua gero. Kandelari hotz negua motz". Etzi da kandelari eguna, udaberri-lorearentzat bero izango da eta mimosarentzat oraindik hotz…


Azkenak
2024-10-18 | ARGIA
Langile bat hil da Lizarran, biltegi batek eztanda egin ondoren

56 urteko langile bat hil da Lizarran, Agralco (Agrupacion Alcoholera de Bodegas Cooperativas) biltegian lanean ari zela. 10:00ak aldera gertatu da ezbeharra, Lizarran la alcoholera moduan ezagutzen den nekazaritza hondakinen biltegian.


Beldurra espazio komun gisa

Herritarren segurtasunik ezaren kezka gero eta handiagoa da gure auzo eta hirietako elkarrizketetan, batez ere kalean bizirik dirauten Magrebeko gazteek eragindako lapurreten eta gatazken inguruan. Badirudi egoera horiek areagotu egin direla azken hilabeteetan, eta alarma eta... [+]


Puig Antich, Estatuak ez du inoiz barkamena eskatzen

Espainiako Gobernuak dokumentu bat helarazi die Salvador Puig Antichen arrebei, Oroimen Demokratikorako ministro Ángel Víctor Torresen eskutik. Frankismoak anarkista katalanari jarritako heriotza kondenaren “baliogabetasun akta” dela diote. Harrigarria... [+]


Sinwarren hilketaren ondoren, gerrak bere horretan jarraitzen du

Yahya Sinwar Hamaseko burua hil ondoren, Ekialde Erdiko gerrak nola jarraituko duen aurrera mintzagai da hilketaren biharamunean. AEBek, Joe Bidenen ahotik, berehala iragarri dute orain su-etenak bidea libre izan dezakeela. Bide beretik jo dute Mendebaldeko hainbat buruzagik... [+]


2024-10-18 | Ahotsa.info
Azken hiru urteetan altueratik erorita Nafarroan 10 langile hil direla salatu dute

LAB, CGT, Steilas, ESK, EHNE eta Hiru sindikatuek salatu dituzte Nafarroan altueratik erorita hil diren hamar langileen kasuak.


Marcos Maceira, A Mesa pola Normalización Lingüísticaren presidentea
“Oso zaila izango da galiziera leheneratzea PPren hizkuntza politika ez bada zuzentzen”

Galiziako Estatistika Institutuak galizieraren egoeraren inguruko inkestaren azken datuak ezagutarazi ditu. Ezagutza eta erabilerak, biek, egin dute atzera. Galera handiagoa da adin tarte gazteenetan. 5 eta 14 urte artekoen herenak adierazi du galiziera gutxi edo batere ez... [+]


Zergatik daude Renfeko trenak inoiz baino grafiti gehiagorekin margotuta?

Garraio publikoaren zerbitzuaren gainbeheraren barruan, alde estetiko hutsa bada ere, ohikoa bilakatu da trenak margoturik ikustea eta, behingoagatik bada ere, ez da arrazoi ekonomiko hutsengatik, langileek azaldu dutenez.


2024-10-18 | Hala Bedi
Makroproiektuen aurkako manifestaziora deitu du Gasteizen Araba Bizirik!-ek, urriaren 26rako

“Araba ez dago salgai” eta “Makroproiekturik ez” lelopean egin dute deialdia. Urriaren 26an elkartuko dira 18:00etan “etekin pribatuak bermatzera” bideratuta dagoen eredu energetikoa eta “instituzioek jokatzen duten papera”... [+]


2024-10-18 | Urumeako Kronika
‘Hariak’ zinemaldia erresistentzia istorioen lekuko, azaroaren 7tik 17ra Hernanin

Aurtengoa hirugarren edizioa izango da, eta memoriaren gaia hartuko da ardatz, Kulturarteko Plaza Feministan.


2024-10-18 | Uriola.eus
Bazter Fest ospatuko dute Bilbon azaroaren 9an, protagonistak emakumeak diren hip-hop jaialdia

Azaroaren 9an, emakumeak protagonista diren hip-hop jaialdia ospatuko dute, 17:30etatik aurrera. Jaialdiak urtez urte hip-hop eta rap estiloetan ibilbide ezaguna duten emakume artistak bildu izan ditu.


Xamarrek ‘Orhipean, Gure Herria ezagutzen’ liburuaren edizio berria aurkeztu du

Gaur Donostian Orhipean, Gure Herria ezagutzen liburuaren edizio berria aurkeztu dute. Bertan Izan da egilea Xamar eta berarekin batera Antton Luku, Isabel Isazelaia eta Lander Majuelo.


Eguneraketa berriak daude