Makina bat kontu


Klimaren historiari buruzko datu gehiago

Europarrek eta japoniarrek, bakoitzak bere aldetik, Hego Poloko izotz-geruzatik bi izotz-lagin aztertu berri dituzte, Lurraren atmosfera eta klimaren historiari buruz zerbait gehiago ezagutu nahian. EPICA deituriko proiektu europarrean Alfred Wegener Institutuko Heinrich Miller-ek zuzendutako ekipoak 2.772 metroko sakonera duen zuloa egin eta bertako izotza aztertu du. Zulaketa 2001ean hasi zen eta aurtengo urtarrilaren 17an amaitu.

Ateratako izotz-puskak 900.000 urte izango dituela uste da eta beraz, orain 780.000 urte gertatu bide zen polo magnetikoen alderanzketari buruzko aztarnak lortzea espero da.

Japoniarrek 3.000 metrotik beherako izotz-puskak lortu dituztela iragarri dute, beraz, hauek ere datu interesgarriak lortu ditzakete.

Orain arte egindako zulaketen eraginez, azken 650.000 urtean gertatutako fenomeno atmosferiko garrantzitsuenen aztarnak topatu dira eta beraz, aipatu epeko historia klimatikoa aski ezaguna da. Ea bada zenbat egiten dugun atzera orain.


Edalontzi motaren eragina

Likore bat zerbitzatzen denean, pertsona gehienek, zerbitzari profesionalek barne, %20-%30 artean likore gehiago botatzen dute edalontzi zabal eta baxuetan edalontzi altu eta estuetan baino, Cornell-eko unibertsitateko Brian Wansink eta Georgiako Institutuko Koert van Ittersum ikerlariek egindako azterketaren arabera. Gainera, hezkuntzak edota esperientziak ez dute joera hau erabat zuzentzen.

Ikerlarien arabera, horren arrazoia gizakiok dugun ilusio optikoa da; ilusio horren arabera lerro bertikalak tamaina bereko lerro horizontalak baino luzeago ikusten ditugunez, nahiz eta bi edalontzi-motak bolumen bera izan, edalontzi altuetan likido gehiago sartzen dela pentsatzen dugu. Beraz, beste era batera esanda, gure zentzuak garrantzi handiagoa ematen dio altuerari zabalerari baino.

Froga desberdinak egin zituzten: batean 198 unibertsitateko ikasleri eta bestean 86 zerbitzari profesionali likore kantitate zehatz bat bi edalontzitan -altua eta estua zein baxua eta zabala- zerbitzatzea eskatu zieten eta emaitzak hauexek izan ziren: ikasleek behar baino %30 gehiago zerbitzatu zuten edalontzi baxuetan eta zerbitzariek %20 gehiago.

Beste froga batean, froga erreala egin aurretik hamar aldiz entrenatzeko eskatu zieten ikasleei eta hala ere froga errealean %26 gehiago bete zuten edalontzi baxua. Zerbitzariei ere behar zuten denbora hartzeko eskatu zietenean, hauek ere %10 gehiago bete zituzten edalontzi baxuak.

Ikerketa honek uste baino garrantzi handiagoa du medikuntzan -alkoholismoaren inguruan- eta ostalaritzan -kostuak murrizteko-.


Azkenak
Ernairen ekitaldia zelatatuko du Auzitegi Nazionalak

UPNk jarritako salaketa bati erantzunez hartu du erabakia auzitegiak. Apirilaren 17an gazte topagunearen baitan Berriozarren antolatutako "Kurdistan eta Euskal Herriko preso politikoen" aldeko ekitaldia da UPNk bertan behera utzi nahi izan duena "terrorismoaren... [+]


Europar Batasuna eta Errusia
‘Ostpolitik’, oihartzun fin hura

Gerra Hotza bultzatu zuten politiken alboan egon ziren ere bakearen aldeko ildoak. Ez zuten Ekialdea eta Mendebaldea batzeko moduko berregituraketa politiko berririk ekarri, baina errealitate berriak josi zituzten Europako Mendebaldea eta Ekialdearen artean. Horietako... [+]


Sarkozy eta Le Pen eskandalizatuta, zuzenbide estatuak hitz egin duelako

Bere burua 2027ko Frantziako Estatuko presidentzialetako garaile gisa irudikatzen duena –Marine Le Pen– gogorki zigortu du Parisko Auzitegi Korrekzionalak, lau urteko kartzela-zigorra, 100.000 euroko isuna eta batez ere, bost urtez aurkezteko debekua bideratuta. Tonu... [+]


Gorputz hotsak
“Niretzat klabea izan da familiak eta inguruak ez tratatzea gaixo moduan”

Indartsua, irribarretsua eta oso langilea. Helburu pila bat ditu esku artean, eta ideia bat okurritzen zaionean buru-belarri aritzen da horretan. Horiek dira Ainhoa Jungitu (Urduña, Bizkaia, 1998) deskribatzen duten zenbait ezaugarri. 2023an esklerosi anizkoitza... [+]


Eugene Pottier
‘Kanta iraultzaileak’: inoiz galduko ez den kantuaren gauza

Ereserkiek, kanta-modalitate zehatz, eder eta arriskutsu horiek, komunitate bati zuzentzea izan ohi dute helburu. “Ene aberri eta sasoiko lagunok”, hasten da Sarrionandiaren poema ezaguna. Ereserki bat da, jakina: horra nori zuzentzen zaion tonu solemnean, handitxo... [+]


Saturazioa

Bekatu bat aitortu behar dut hemen. Duela lau urte, ohitura berri bat sarrarazi nuen nire bizian: igande gauetan, kaka kanoi baten antzera "informazio" jarraikia hedatzen duen CNews telebista kate ultraeskuindarra begiratzen hasi nintzen. Hasieran ordu erdi bat astero... [+]


Itziar

Kointzidentzia harrigarriak daude bizitzan. Izan ere, zenbat ikusle elkartu litezke Arriaga antzokian? Zenbat komun ote daude solairu bakoitzean? Zein probabilitate dago Gipuzkoako emakume bik sartu-irtenean leku eta istant berean kointziditzeko, 35 urtean elkar ikusi barik egon... [+]


2025-04-09 | Hiruki Larroxa
Zer dugu bisexualitatearekin?

Transfeminismoak argia eta konplexutasuna ekarri ditu gorputz, genero eta desirei buruzko eztabaidetara. Hala ere, itzalak ere sortu ditu. Ustezko koherentzia politiko erradikal baten izenean –askotan hegemonia oso zehatz bati lotua–, diskurtso transfeminista batzuek... [+]


2.361

Garai kuriosoak bizi ditugu eta bizi gaituzte, zinez. Hezkuntza krisian dela dioten garaiak dira eta, gutxien-gutxienean, aliritzira, ba aizue, 2.361 urte ditu gaurgero boladatxoak.

Ez zen ba debalde joan Aristoteles bere maisu maite Platonen akademiatik lizeo bat muntatzeko... [+]


Ukrainako gerraren beste irakurketa bat

Ukrainako gerrar hasierako zergatiak ez dira azaldu zizkigutenak bakarrik, beste arrazoi batzuk ere badaudelako. Errusiak zioen Ukrainako errusiar hiztunen defentsarako urrats bat eman behar zuela; Ukrainako Gobernuak, aldiz, Errusiaren armadari aurre egin behar zitzaiola,... [+]


Errusiarekiko gerra hauspotzen

Ukrainaren ondoren Polonia?
Europar Batasunak Ukrainako gerra hauspotu du Kiev armaz hornituta, eta menia oraindik airean delarik, gerraren zikloan murgilduta dago bete-betean. Hori bai, bere diskurtsoa modulatzen ari da, eta gero eta gehiago hitz egiten du balizko su-etenaz... [+]


Ukrainako gerra bukatzear
“Europarrok, gerrarako prest!”

Orain Errusiak inbaditu behar ei du Europa eta horren aurrean berrarmatze basatia bultzatu behar dute Europar Batasuneko herrialdeek. Lehen Sobietar Batasunak egin behar zion eraso, eta Gerra Hotzak ia mundua irentsi zuen. Gezurra zen ordukoa, eta gezurra da gaur egungoa, baina... [+]


Eguneraketa berriak daude