Ihesi: Otxate, misterio zaharrak eta madarikazio berriak
Kilometro erdi eskasera iritsi naiz Imiruriko etxe zahar eta kale estu bihurrietara. Herriaren amaieran aurrera segiz gero Otxateko bidea hartuko nuke, baina ezkerrekoa hartu dut Konterriko Harribitxiaren bila. Hala esaten diote San Vicentejoko Sortzez Garbiaren baselizari. XII. mendeko eraikinak hainbat eguzki erloju ditu bueltan eta arretaz begiratuta harrobi marka ugari topa daitezke blokeetan. San Vicentejo bisitatu eta atzera Imirurirako bidea hartu dut bidegurutze batera iritsi arte. Imirurira doan eskuineko bidea baztertu eta aurrera egin dut lur eta harrizko pistan, oraingoan bai, Otxatera iritsi asmoz. Etxalde batera iritsi naiz; alferrenek, bertan utz dezakete autoa, etxaldeko traktoreei-eta bidea garbi utziz. Inguruan ikusitako zaborrak adierazten du bisitari zikinenek oinez ahalik eta bide laburrena egiteko joera dutela.
Berehala ganaduarentzako ataka pasa beharko dut. Gogoan izan, atea zabalduta topatuz gero, zabalduta utzi behar dela eta itxita baldin badago, berdin. Izan ere, paraje hauetara hurbiltzen diren mamu-ehiztarien utzikeriak hainbat eragozpen eta haserre sortu du inguruko abeltzainen artean -hainbat behi hil dira dagoeneko bisitarien erruz-.
Beste hamar minuturen buruan iritsi naiz Otxatera (702 m).
Ahotsak entzun ditut bat-batean. Baina 2.000 metroko lasterketan errekor guztiak hautsi baino lehen, ahots horiek bizidunen mundutik datozela konturatu naiz. Berehala agertu dira bidean gora bi gizonezko eta lehen eraikinaren parera iritsi direnean esaten dutena ulertzen hasi naiz. «Etxe honetako teilatua berriki bota dugu, horregatik daude teilak oraindik lurrean. Bisitari asko dator hona eta arriskutsua zen». Inguru hauetakoak ote dira? Pentsatu eta galdetu:
-Nongoak zarete?
-Ni gasteiztarra, eta hemen Diego, nire koinatua, Madrildik etorria. Baina paraje hau ederki ezagutzen dut. Azken urtean 40-50 aldiz izan naiz hemen.
-Nolatan?
-Ez dakit entzungo zenuen, baina Amigos de Ochate elkarteko kidea naiz. Julio Corral dut izena.
-Bai, Interneten topatu dut elkartearen berri eta foroan behin eta berriz azaltzen da zure izena.
Aurpegia ere ezaguna egin zait; Iker Jimenezek zuzentzen duen telebistako Cuarto Milenio saioan ikusia nuen. Elkartea iaz sortu zen, printzipioz, zaborrez betetako inguruok txukun mantentzeko asmoz. «Dorrean eta inguruan 300 kilo hondakin bildu genituen; dorre barruan ia gerriraino iristen zen zaborra».
Itzultzeko ordua iritsi da, baina beherakoan, Otxate pasa berritan IX. mendeko hilerria non dagoen erakutsi didate. Hilobien estalkiak falta dira eta hezurrik ere ez da ageri, baina gorpuentzako hobiak argi ikusten dira. Horietako batzuetan lurra mugituta dago. «Jendeak bere kabuz industen ditu eta badira interneten harro harro hemengo hezur zatiak etxean dituztela esaten dizutenak». Otxate bi hankako otsoen herri bihurtzen ari dela pentsatuz egin dut Uzkianorako bidea.
Sarriguren, Tafalla, Noain, Buztintxuri eta Gares herrietako D-PAI ereduko ikastetxeetako familiak kalera aterako dira Hezkuntza Departamentuak foru lege bidez ingeleseko orduak handitu nahi dituela salatzera. Euskarazko murgiltze ereduaren kontrako erabakia dela iruditzen zaie... [+]
Nafarroako funtzio publikoan 30.000 langile zeuden grebara deituta asteazken honetan. Deialdiak jarraipen desberdina izan du sektorearen arabera, eta sindikatuek salatu dute foru gobernuak "abusuzko" gutxieneko zerbitzuak ezarri dituela nahita.
Iazko abuztuan, Irundik gertu, ertzainek atxilotzean izan zuen bihotzekoa gizon batek. Eneko Valdésen heriotzaren ikerketan, Polizia errugabetu zuten.
Bekat’uros LGBTQIA+ euskal besta hirugarren urtekoz iraganen da Atharratzen. Apirilaren 12an egun osoko egitaraua antolatu du Prefosta elkarteak, usaiako karrika inguruarekin, kontzertuekin eta ikusgarriekin.
Bi langileek Microsoften 50. urteurreneko ekitaldia moztu zuten ostiralean, eta enpresako buruei Gazako genozidioan duten papera leporatu zieten. Adimen artifizialarekin eginiko armak saltzen dizkio multinazionalak Israelgo armadari.
Poloniar bat, bi irlandar eta estatubatuar batek jaso dute Alemania apirilaren 21a aitzin uzteko manua. Hori gertatu ezean, kanporatuko dituztela argitu die Berlineko Migrazio Bulegoak. Salaketa jarri dute kanporaketa prozedura geldiarazteko xedez.
UPNk jarritako salaketa bati erantzunez hartu du erabakia auzitegiak. Apirilaren 17an gazte topagunearen baitan Berriozarren antolatutako "Kurdistan eta Euskal Herriko preso politikoen" aldeko ekitaldia da UPNk bertan behera utzi nahi izan duena "terrorismoaren... [+]
Gerra Hotza bultzatu zuten politiken alboan egon ziren ere bakearen aldeko ildoak. Ez zuten Ekialdea eta Mendebaldea batzeko moduko berregituraketa politiko berririk ekarri, baina errealitate berriak josi zituzten Europako Mendebaldea eta Ekialdearen artean. Horietako... [+]
Bere burua 2027ko Frantziako Estatuko presidentzialetako garaile gisa irudikatzen duena –Marine Le Pen– gogorki zigortu du Parisko Auzitegi Korrekzionalak, lau urteko kartzela-zigorra, 100.000 euroko isuna eta batez ere, bost urtez aurkezteko debekua bideratuta. Tonu... [+]
Indartsua, irribarretsua eta oso langilea. Helburu pila bat ditu esku artean, eta ideia bat okurritzen zaionean buru-belarri aritzen da horretan. Horiek dira Ainhoa Jungitu (Urduña, Bizkaia, 1998) deskribatzen duten zenbait ezaugarri. 2023an esklerosi anizkoitza... [+]
Bekatu bat aitortu behar dut hemen. Duela lau urte, ohitura berri bat sarrarazi nuen nire bizian: igande gauetan, kaka kanoi baten antzera "informazio" jarraikia hedatzen duen CNews telebista kate ultraeskuindarra begiratzen hasi nintzen. Hasieran ordu erdi bat astero... [+]
Kointzidentzia harrigarriak daude bizitzan. Izan ere, zenbat ikusle elkartu litezke Arriaga antzokian? Zenbat komun ote daude solairu bakoitzean? Zein probabilitate dago Gipuzkoako emakume bik sartu-irtenean leku eta istant berean kointziditzeko, 35 urtean elkar ikusi barik egon... [+]
Transfeminismoak argia eta konplexutasuna ekarri ditu gorputz, genero eta desirei buruzko eztabaidetara. Hala ere, itzalak ere sortu ditu. Ustezko koherentzia politiko erradikal baten izenean –askotan hegemonia oso zehatz bati lotua–, diskurtso transfeminista batzuek... [+]
Garai kuriosoak bizi ditugu eta bizi gaituzte, zinez. Hezkuntza krisian dela dioten garaiak dira eta, gutxien-gutxienean, aliritzira, ba aizue, 2.361 urte ditu gaurgero boladatxoak.
Ez zen ba debalde joan Aristoteles bere maisu maite Platonen akademiatik lizeo bat muntatzeko... [+]