Antso Handia, erakusketa handia
Eskulturatan ere berriztapenik izan da; Tuterako Ama Zuria aurpegia garbituta ipini dute Baluarten, Iratxeko eta Katalaingo andra mariak lagun dituela.
Zaharberritua izan da, halaber, Olivako monasterioko Antso Azkarraren (1194-1234) ustezko hilobia -monasterioaren maketa ere ikus daiteke erakusketan-.
Helburu artistikorik gabe egindako objektuak ere, denboraren poderioz, pieza baliotsu bihurtuta iritsi dira erakusketara. Radako apezpikuaren ostilamendua, hots, hileta-objektuak, Navas de Tolosako guduan (1212) erabilitako armak edo hainbat ehun arabiar dira horren adibide.
Kalkula ezina da Baluarten bildutako piezen balio historiko eta artistikoa, baina aseguruak kontratatzeko orduan ezinbestekoa da berauek dirutan tasatzea. Orotara, 185 milioi euroko aseguru polizak kontratatu dituzte. Erakusketa 2,6 milioi euro kostako da. Bisitariak, berriz, 4 euroren truke ikus ditzake altxor erromaniko hauek.
Estilo artistikoan zentratzen da ondoren erakusketa eta gela oso bat erromanikoaren iruditeria azaltzeko erabili dute. Gurutzeak, kapitelak, bolizko piezak... bildu dituzte bertan -erreportaje honen hasierako argazkian ikusten den moduan-.
Bada, azkenik, Donejakue bideari eskainitako eremua. Bertan, azpimarragarriena kodizeak dira berriro ere: kasu honetan, Godesalco eta La Preciosa izenekoak nabarmendu behar dira.
Antso Handiaren garaiari erakusketa handia zegokion, eta La edad de un reyno honen handitasuna ez dugu zalantzan jarriko: bilduma ikusgarria osatu dute. Diario de Noticias egunkarian Ana Oliveirak erakusketaren analisian esan bezala «balantzea egin behar duenak kantitatea eta kalitatea izan ditzala kontuan».
2004an 1.000 urte bete ziren Antso Handiak (1004-1035) Nafarroako koroa jantzi zuenetik. Nafarroako Erresumaren loraldia gogorarazteko hainbat ekitaldi burutu ziren urte hartan Euskal Herri osoan. UPNren Gobernuak erregearen errebindikazio «abertzaletzat» jo zituen orduan ekitaldiok eta Antso III «rex hispaniorum» gisa errebindikatzeko kontraerasoa iragarri zuen.
Baluarteko erakusketa litzateke kontraeraso honen elementu nagusiena. Nafarroako Gobernuko presidente Miguel Sanzek, erakusketaren inaugurazioan esan zuen Antso Handiaren agintean «Espainia Europara itzuli» zela. Fernando Sebastian artzapezpikuak, aldiz, erakusketak jasotzen duen garaia «Espainiarentzat erabakiorra» izan zela esan zuen.
Eta, gero, erakusketa bisitatzerakoan, ikusleak hari historiko garbi baten falta sumatzen du. Pieza baliotsuak ez daude testuinguru historikoan kokatuak. Erakusketaren amaierako ikus-entzunezkoak hitz hauekin justifikatzen du gabezia hau: «Batzuetan, kondairaren edertasuna garrantzitsuagoa da herri baten sentimenduarentzat, egia historikoa baino». Egia historiko hori saihestea ote da UPNren Gobernuaren kontraerasoa? Isidro Bango erakusketaren komisarioak dio obrak eurak garaiaz mintzo daitezen nahi izan dutela. Hots, edertasunean eta balio estetikoan oinarritutako diskurtsoa aukeratu dute, kontakizun historikoan oinarritutakoa baino. Katedradunaren intentzioa ona izanik, bisitariari azalpen historikoen bidez laguntza handiagoa ematea eskertzekoa litzateke. Hau guztia, arte erromanikoa maite dutenentzat erakusketa gozamen hutsa dela onartuta, ahaleginaren balio estetiko eta artistikoa ukatu gabe.
Baina, beste behin ere, eraso zuzenena hizkuntzaren alorrean jo du Nafarroako Gobernuak erresuma zaharraren hiriburuan. La edad de un reyno erakusketa osoan errotulo bat bera ere ez dago euskaraz.
Hau guzti hau, Nafarroako Gobernua Xabierko Frantziskoren jaiotzaren 5. mendeurrenaren ospakizunetan buru-belarri sartua dagoenean. Eta hor ere iragarrita zegoen UPNk «interpretazio abertzaleak» bere «egia»rekin erasoko dituela.
Prostituzioan aritzera behartuta zeuden lau emakume askatu dituzte Donostian eta Gasteizen, eta giza salerosketa leporatu diete operazioan atxilotutako bi emakume eta gizon bati. Biktimen salaketari esker hasi zuen ikerketa Ertzaintzak. Atxilotuak Ertzain-etxera eraman dituzte... [+]
Aixeindar enpresak haizea neurtzeko 82,5 metroko dorre meteorologikoa instalatua du 2023tik Analamendin. Dorrearen egonkortasuna eta segurtasuna bermatzeko, lurrera altzairuzko hainbat kablerekin ainguratu zuen enpresak. Arabako Mendiak Aske elkarteak salatu du hegaztiek... [+]
Zeurea ez dela –eta ez duela izan behar– deritzozun herrialde bateko gertakari historikoa izan al daiteke nonbaiteko festa nazionalaren sorburua? Bai, horixe. Gertatu ere gertatzen da Taiwanen: “Hamar Bikoitzean”, alegia, urriaren 10ean ospatzen da... [+]
"Duintasuna urratzerainoko gertakariak" sarri errepikatzen direla seinalatu dute egoitza horretako senideek Arabako Foru Aldundiari bidalitako gutunean. Aldundiak dio egoera ez dela "hain larria".
Euskal Herriko hainbat zentro teknologikotako ordezkariek parte hartuko dute euskarazko ahots teknologiaren egoera eta etorkizuna aztertuko dituen mahai-inguruan, Jon Torner ARGIAko kazetariak gidatuta. Topaketa urriaren 17an izango da, Donostiako San Telmo museoan egingo den... [+]
Urri hasieran kaleratutako EHUko irakaslearen inguruko txosten bat egiteko eskatu dio Fiskaltzak Ertzaintzari. Kasuaren nondik norakoak sakonki ikertzeko eta gorroto deliturik egon den ala ez aztertzeko helburua du, salaketa jartzea erabaki aurretik.
Gazteei PFEZa murriztea edota zenbait kasutan deuseztatzea proposatu du Portugalgo Gobernuak, baina momentuz hizpidea baino ez du ipini, ez baitago argi aurrekontuak onartu ahalko dituen, gobernua osatzen duten alderdiek ez baitute-eta gehiengo parlamentariorik. Espainiako... [+]
Catering-enpresarik gabe jardun nahi duten eskolentzat bestelako eredu bat arautzea adostu zuen Eusko Legebiltzarrak 2019an. Horren ordez, catering-enpresen bidezko zerbitzua ematera derrigortzen ditu ikastetxeak Eusko Jaurlaritzak berriki argitaratu duen aginduak. Bitartean,... [+]
Urriaren 14an 91 urte bete dira bilbotar idazlea jaio zenetik. Errota gorria poema eta idazleak dedikaturiko argazki bat Jon Kortazar EHUko katedradunaren esku utzi ditu Zubiri Moragues familiak. Orain arte ezezaguna zen olerkia laster argitaratuko dutela ziurtatu du... [+]
Hondakinak tratatzeko Artaxoako plantara Zubietako erraustegitik milaka tona lixibiatu modu ilegalean eraman izanaz galdetu dio EH Bilduko parlamentari Mikel Oterok, Eusko Jaurlaritzako Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasun sailburu Mikel Jauregiri. Iragan... [+]
Herritarrengandik sortu eta hiru hamarkadaz eraikitako harremanaren ondotik, Hego Lapurdi eta Goierriko bi herri hauen arteko senidetze edo birazkatze ofiziala egin dute igandean Urruñako plazan. 30 urteko mugarri, egun «historikotzat» jo dute Filipe Aramendi... [+]
Stellantis multinazionalak Mecaner lantokia itxi eta 148 behargin kalean utzi ditu Urdulizen (Bizkaia); horren aurrean, "Mecaner Herriarentzat" alternatiba ekosoziala sortu dute hainbat eragilek. LAB sindikatuko Iraide Juaristik eta Jauzi Ekosozialeko Aitor Gallastegik... [+]
1944an, Stauffenberg-en agindupean, Hitler bonba batekin hiltzen saiatu ziren, soldadu eta herritar alemaniar batzuen artean prestatutako ekintza baten. Hurrengo hilabeteetan naziek 90 pertsona exekutatu zituzten ekintza haren ondorioz.
Ezagutza eta erabilerak, biek, egin dute atzera Galiziako Estatistika Institutuak jakinarazitako azken datuetan. Galera handiagoa da adin tarte gazteenetan. 5 eta 14 urte artekoen herenak adierazi du galiziera gutxi edo batere ez dakiela.