Nola eduki gatza kontrolpean
AHipertentsioa zeri esaten zaio? Odola arterietan zehar zirkulatzen ari denean, abiadura handian doalako edota bere bidean trabak aurkitzen dituelako, aurrera egiteko dituen zailtasunei esaten zaio tentsio arterial altua edo hipertentsioa. Pertsonaren adinaren aurreneko zenbakiari 1 erantsi aurretik, eta horrek tentsio altua edo sistolikoa emango digu. Adibidez, 44 urte badituzu 14 izango da zuretzat zifra sistolikoa; 62 badituzu, berriz, 16 izango da tentsio altuaren zifra. Eta tentsio baxua edo diastolikoa kalkulatzeko, altuaren erdia gehi bat egin behar da. Beraz, aurreko kasuetan (7+1 = 8) edo (8+1 = 9) izango lirateke zifra horiek.
Hipertentsioa oso gaitz traidorea da, ez baitu apenas sintomarik ematen -mareoak edo buruko minak, batzuetan-, baina bere ondorioak oso larriak izan daitezke. Eta inoiz ez dira ahaztu behar gaixotasunarekin lotutako arrisku-faktoreak, hala nola familian gaitza agertzeko dagoen joera, jarduera fisiko eskasa, tabakoa, pisu handiegia eta gehiegizko alkohol eta gatz kontsumoa.
Aspalditik aski frogatua dago zuzeneko harremana dagoela hipertentsioaren eta gatz kontsumo gehiegizkoaren artean. Horrela, Osasunaren Munduko Erakundeak (OMEk) emandako gomendioen arabera, ez litzateke egunean 6 gramo gatz baino gehiago ahoratu behar. Baina maila hori baino askoz beherago ibiltzeak baditu bere arriskuak ere: gatzak digestio egokia errazten du, gorputzak behar dituen likidoen maila bere neurrian mantentzen du, eta eguneroko mineralen kopurua ere ziurtatzen du.
Nola lortu, bada, eguneko gatz-kopuru egoki hori? Hona hemen zaindu beharreko aholku edo neurri batzuk:
- Produktu gazien kontsumoa mugatu -poltsako patata frijituak, sobreko zopak, olibak, ozpinetako pepinoak edo tomate saltsa, esaterako-.
- Aurrekozinatutako eta latako produktuen kontsumoa gutxitu.
- Irakurri ondo jakien etiketak, zenbat sodio duten ikusteko.
- Janariak gatz gutxirekin prestatu, edo batere gatzik gabe, ahal izanez gero. Eta behar izanez gero, erabili gatza mahaian, baina hor ere neurriz.
Uztailaren 19an, 8:00etan zegoen gaztetxea husteko agindua emanda. Momentuz, lortu dute desalojoa atzera botatzea. Zestoako Gazte Asanbladak Bilboko Aresti Zentro Sozialistaren desaloa jasan zutenei elkartasun osoa adierazi die.
Frantziako Asanbleak Yael Brau-Pivet hautatu du legebiltzarreko presidente. Lehia aurreikusten zen FHB eta Macronisten artean, eta azkenean, gutxigatik bada ere, lehendakariaren alderdikoak gailendu dira.
Sulawesi (Indonesia) uhartearen hegoaldean, Leang Karampuang kobazuloan hiru irudi antropomorfoz eta basurde batez osatutako margolana aurkitu dute Griffith eta Southern Cross unibertsitateetako eta Indonesiako Agentzia Nazionaleko arkeologoek. Nature aldizkarian argitaratutako... [+]
Lompoc (Kalifornia, AEB), 1979ko uztailaren 20a. Leonard Peltier ekintzaile indigenak eta beste bi presok espetxe federaletik ihes egin zuten. Iheskideetako bat kartzelaren kanpoaldean bertan tirokatuta hil zuten; bestea ordu eta erdi geroago atzeman zuten handik milia batera... [+]
Gasteizko adin txikiko neska bati sexu erasoa egin zion adin txikiko mutil batek, 2023ko ekainean. Gasteizko Mugimendu Feministak ez ditu bidezkoak ikusten epaileak erasotzaileari ezarri dizkion neurriak. Uste du erasoa jasan duenaren birbiktimizazioa bultzatzen dutela... [+]
Alde Zaharreko Gazte Asanbladak (AZGA) salatu du Donostiako Udaltzaingoak auzoko hainbat gazteren aurka astelehen gauean egindakoa: “Auzoko hainbat gazte futbolean jokatzen ari ziren Trinitate enparantzan, Udaltzaingoa hurbildu eta mehatxuka guztiak identifikatzeko agindua... [+]
401 aldeko boto eta 284 kontrako jaso ditu, baina gehiengoa lortu du 41 botogatik. Hurrengo bost urteetan berriro ere presidente izango da, popularren, sozialdemokraten, liberalen eta berdeen babesa jasota. EH Bilduk kontra bozkatu du, eta EAJk alde.
NBEren ikerketa baten arabera, lehertu gabeko artilleria, substantzia kaltegarriak eta palestinarren gorpuak daude hondakin artean. 50.000 bonba baino gehiago bota ditu Israelek urritik, eta 40 milioi tona hondakin sortu dituzte.
Genozidioarekin lotutako suizidio ugari identifikatu dira, armada sionistak datuak ezkutatzen baditu ere.