Makina bat kontu

Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Balea adarbakarraren misterioa argitua

Balea adarbakarraren edo narbalaren adarraren zergatia argitu du Harvard-eko Hortz Medikuntza Eskolan biomaterialen ikerlari den Martin Nweeia-k.

Narbalak bi metro eta erdiko adarra du. Adar hau goiko matraila hezurretik ateratzen den betagina da; zulagailuen barauts gisa hazten da eta ar gehienek eta zenbait emek dute.

Narbalak lau metro eta erdiko luzera du eta tona bateko pisua eta adarra akats genetikoaren ondorio dela pentsatu izan da.

Nweeia ikerlariak aurkitu du, narbalaren hortzak sentsore hidrodinamikoaren ahalmena duela. Betaginaren erdiko nerbiotik gainazalera hamar milioi nerbio-konexio doaz, eta zurrun eta gogor itxura badu ere, oso mintz sentikorra da: uraren tenperatura, presio, gatz maila eta partikula jangarrien kopurua detektatzeko gai da.

Adarraren konposizioa eta erabilgarritasuna aurkitu ondoren, ikerlariek ezin izan dute beste galdera honen erantzunik aurkitu: zergatik itxura berezi hori?

Berehala ikusi dira aurkikuntzak dituen aplikazio praktikoak. Kontuan hartuz betagina 30 zentimetro higi daitekeela edozein norabidetan eta apurtu gabe, badirudi oso material aproposa dela hortzen berreskuraketa alorrean.


Langosta multzo handiak

Duela 3 eta 5 milioi urte artean, Afrikako mendebaldetik milioika langosta abiatu ziren itsasoan zehar eta horietako batzuk Amerikara ailegatu ziren. Langostek ez dute bidaia luzeetarako behar den gantza metatzerik; nola bada, Afrikatik Amerikarako jauzia? Toronto, Arizona, Maryland eta Cornell-eko unibertsitateko eta AEBetako Nekazaritza Departamentuko ikerlariek aspaldiko galdera honi erantzuna eman diote.

Bi arrazoi azaldu dituzte: batetik, kontuan hartuz milioika langosta abiatu zirela, horietako asko hil egin ziren, baina hil ahala multzotan elkartu egiten ziren aire-alfonbrak osatuz eta multzo hauetan langosta indartsuenek atseden hartu eta hilotzak jaten zituzten; bestetik, ez da saihesten langosta oso indartsu batzuek haizearen laguntzaz eta ezagutzen ez diren beste bitarteko batzuen eraginez bidaia osoa egin ahal izatea.

Altuera handietan dagoen haizeen eragina ezinbestekoa da langostak ain urrun iristeko, eta horren froga 1998. urtean Afrikatik Karibera joandako langosten bidaiaren datuak ditugu.


Azkenak
Zestoako Gaztetxearen desalojoa geratzea lortu dute

Uztailaren 19an, 8:00etan zegoen gaztetxea husteko agindua emanda. Momentuz, lortu dute desalojoa atzera botatzea. Zestoako Gazte Asanbladak Bilboko Aresti Zentro Sozialistaren desaloa jasan zutenei elkartasun osoa adierazi die.


Yael Braun-Pivet izango da berriz Frantziako Asanbleako lehendakaria

Frantziako Asanbleak Yael Brau-Pivet hautatu du legebiltzarreko presidente. Lehia aurreikusten zen FHB eta Macronisten artean, eta azkenean, gutxigatik bada ere, lehendakariaren alderdikoak gailendu dira.


Margolan figuratibo zaharrena

Sulawesi (Indonesia) uhartearen hegoaldean, Leang Karampuang kobazuloan hiru irudi antropomorfoz eta basurde batez osatutako margolana aurkitu dute Griffith eta Southern Cross unibertsitateetako eta Indonesiako Agentzia Nazionaleko arkeologoek. Nature aldizkarian argitaratutako... [+]


Leonard Peltierren ihes ukatua

Lompoc (Kalifornia, AEB), 1979ko uztailaren 20a. Leonard Peltier ekintzaile indigenak eta beste bi presok espetxe federaletik ihes egin zuten. Iheskideetako bat kartzelaren kanpoaldean bertan tirokatuta hil zuten; bestea ordu eta erdi geroago atzeman zuten handik milia batera... [+]


Adin txikiko neska baten erasotzaileari jarritako epaia salatu du Gasteziko Mugimendu Feministak

Gasteizko adin txikiko neska bati sexu erasoa egin zion adin txikiko mutil batek, 2023ko ekainean. Gasteizko Mugimendu Feministak ez ditu bidezkoak ikusten epaileak erasotzaileari ezarri dizkion neurriak. Uste du erasoa jasan duenaren birbiktimizazioa bultzatzen dutela... [+]


Donostiako udaltzainek Parte Zaharreko hainbat gazte “jipoitu eta zauritu” dituztela salatu dute

Alde Zaharreko Gazte Asanbladak (AZGA) salatu du Donostiako Udaltzaingoak auzoko hainbat gazteren aurka astelehen gauean egindakoa: “Auzoko hainbat gazte futbolean jokatzen ari ziren Trinitate enparantzan, Udaltzaingoa hurbildu eta mehatxuka guztiak identifikatzeko agindua... [+]


Ursula von der Leyen Europako Batzordeko presidente izendatu dute

401 aldeko boto eta 284 kontrako jaso ditu, baina gehiengoa lortu du 41 botogatik. Hurrengo bost urteetan berriro ere presidente izango da, popularren, sozialdemokraten, liberalen eta berdeen babesa jasota. EH Bilduk kontra bozkatu du, eta EAJk alde.


Hamabost urte beharko dira Gazako genozidioan Israelek sortutako 40 milioi tona hondakin jasotzeko

NBEren ikerketa baten arabera, lehertu gabeko artilleria, substantzia kaltegarriak eta palestinarren gorpuak daude hondakin artean. 50.000 bonba baino gehiago bota ditu Israelek urritik, eta 40 milioi tona hondakin sortu dituzte.


1.200 soldadu israeldarrek baino gehiagok egin dute beren buruaz beste azken 50 urteetan

Genozidioarekin lotutako suizidio ugari identifikatu dira, armada sionistak datuak ezkutatzen baditu ere.


Eguneraketa berriak daude