Ikasliburuen maileguak argitaletxeak akaba ditzake?
PSEren iraileko ekimenak zori hobea izan du 2000. urteko hark baino. Hirukoak aintzat hartu zuen sozialisten proposamena, eta Hezkuntza Sailari eskatu zion gaiaren inguruko azterketa egiteko, martxoan behin-betiko proposamena aurkezte aldera. Bidean ezer okertzen ez bada, neurriok 2006-07 ikasturtean jarriko dira indarrean. Edozein direla ere.
Horren aurrean, euskal argitaletxeen erreakzioa erabatekoa izan da. "Guk ez dugu ezer testuliburuen doakotasunaren aurka", argitu du Jorge Gimenez Euskal Editoreen Elkarteko presidenteak, "baina bai mailegutzaren aurka, sekulako kaltea egingo liokeelako gure kultur industria txiki honi". PSEk, hain zuzen, mailegua proposatu du doakotasuna lortzeko bitartekotzat, eta Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak hortixe abiatu du azterketa, Juanjo Agirrezabala Jaurlaritzako Ikastetxeetako Zuzendariak onartu duenez. Hala ere, Agirrezabalak argitu du oraingoz ez dagoela esaterik zer-nolako formula proposatuko duten, gaiaz zer esanik daukaten guztiekin hitz egin behar dutelako besteak beste. Oro har, zuhurtzia da nagusi Jaurlaritzaren adierazpenetan.
"Mailegutza ez da sistema egokia", iritzi dio Olatz Osak; "batetik, ezarri den lekuetan, Frantzian esaterako, berdintasunik ez dela bermatzen ikusi delako. Dirua dutenek liburu berriak erosten dituzte, eta ez dutenek maileguan utzitakoak erabiltzen dituzte, desberdintasunak agerian utziz gela barruan". Argitaletxeen kezka nagusia besterik da, hala ere. "Kontuan izan behar da testuliburugintzan gabiltzan argitaletxeon fakturazioaren %70 inguru hortik datorrela hain zuzen", dio Olatz Osak, "eta gure enpresetan dabiltzan editore, diseinugile, maketatzaile eta zuzentzaile gehienak ikasliburugintzan ari direla lanean, eta baita kolaboratzaile diren marrazkilari, diseinatzaile, egile eta beste profesional asko eta asko ere". Bestalde, liburu salmenta urritzeak ondorio larriak ekarriko lizkieke bai beraiei bai beste sektore batzuei, liburu dendei esaterako. "Andaluzian mailegutza ezarri zuten eta urte baten buruan 37 liburu denda itxi ziren", gogoratu du Osak.
Gimenezen ustez, argitaletxe askoren biziraupena bera da oraintxe kolokan dagoena. Eta ondorioz, euskal kulturak jipoi latza har lezake, argitaratzaileen iritziz. Bide batez, euskal curriculuma sortzeko prozesua ere etenda gera liteke. "Hemengo argitaletxerik ezean, nola islatuko dira bertako curriculumean zehazten diren edukiak, kontzeptuak...?", galdetu du Olatz Osak.
Doakotasuna bai, baina beste era batez, diote argitaletxeek. Hain justu, laguntza zuzena ezartzea proposatzen dute alternatiba moduan. Frantziako Estatuan, berbarako, bide hura hartu behar izan zuten hamarkada batez mailegutzari eutsi ondoren, Olatz Osak adierazi digunez. Formula horrekin, familiek txeke bat jasoko lukete ikasturtero liburuak erosteko, edo errenta aitorpena egitean aurkeztu ahal izango lukete erositako liburuen faktura. Hirugarren aukera ere badago: gaur egungo beka sistema zabaltzea. Bidea hiru horietatik edozein dela ere, argitaratzaileek onartu egingo lukete.
Alonso ez dator bat gaur egungo beka sistemarekin, "ez baitzaigu egokia iruditzen eskolan -eskola publikoan behinik behin- inor pobre sentitzea". Gehitu duenez, mailegutza sistema egokia da, eta hala frogatu da indarrean jarri duten hainbat ikastetxetan. "Hala ere, ez diogu mailegutza hezkuntza sistema osora zabaldu behar denik. Aztertu beharko litzateke zein mailatan, zein ikasgaitan, zein libururekin egin... Esate baterako: Lehen Hezkuntzan, sarritan, teoria liburuak daude batetik eta ariketa liburuak bestetik. Zergatik behartzen dituzte umeak teoria liburuaren gainean idazten? Horiek maileguan utz litezke, eta ariketa liburua baino ez genuke urtero-urtero erosi behar". Mailegutzaren aurka daudenen beste argudio bat, hain zuzen, liburuetan ezin ezer idaztea da, horrek ikasketa prozesuari traba egiten diolakoan.
Alonsok dagoeneko horretan ari diren zenbait adibide gogoratu du. Espainiako Estatuan, esaterako, ikastetxe batzuetako geletan erabateko sarbidea izan du informatikak, eta ikasle nahiz irakasleek erabat barneratuta dute lan egiteko modu hori. Itxura batean behintzat, nahikoa garesti ematen du ikastetxe bateko gelak konputagailuz betetzeak, baina Alonsok bestelako bide batzuk ere badaudela aipatu du. Alegia, ikasleen ordenagailuek ez lukete zertan edozein bulego edo etxetan topa daitezkeenak bezain osoak izan.'"AEBetan, konpainia batek eskolako lanak egiteko ordenagailu berezia sortu du, eta 120 euro inguruan dago salgai. Ez litzateke sekulako tresnarik behar, ez eta software pakete izugarria ere".
Diotenez, testuliburuen edukiak ez dira aise aldatzen. Eta aldaketa handiak, normalean, lege berrien eskutik etorri ohi dira. Hala, Hego Euskal Herrian ez da aparteko iraultzarik egon edukiei dagokienez LOGSE indarrean jarri zenetik, 90eko hamarkada hasieran. Orain, berriz, argitaratzaileak LOE berriaren zain daude, ea hark zer berrikuntza ekarriko curriculumari.
Horrek ez du esan nahi liburu berririk argitaratzen ez denik. Egin egiten dira, aldaketak azalekoak izanik ere. Berrargitalpenak kaleratzeko gaitasuna, hala ere, argitaletxearen indarraren menpe dago. "Guk Espainiako Estatuko hiru argitaletxe handiren liburuak aztertu ditugu", azaldu digu Begoña Bilbaok, "eta 1995etik hona seina liburu berri inguru plazaratu dute, gai eta maila bererako". Euskal Herriko argitaletxe indartsuenetako bik, berriz, bat eta bi sortu dituzte epe berean, hurrenez hurren.
Argi dago giza ezagupideak ez direla horren erritmo azkarrean handitzen, edo ez behintzat ikasleen buruetan sartu beharrekoak. Aldaketak, hortaz, txikiak dira ezinbestean. "Berrikuntzak diseinu aldetik dira gehiago", dio Karmele Pérezek, "hamar urtean aurrerakuntza handia egon da arlo horretan, eta hori baliatu egin dute argitaletxeek. Dozena bat orrialde aldatzen dute, irudi batzuk… Hain gutxi aldatzen denez, txorizo legez argitara ditzakete liburuok". Pérez espainiar argitaletxe handiez ari da noski, "hemengoek ezin dute-eta horrelakorik egin".
Bestela ere, edukietan egon daitezkeen aldaketak ez omen dira hain erraz liburuetara igarotzen. Herrialde berrien agerpenak mapan sorrarazten duen itxura berria, esaterako, ez da berehala islatzen testuliburuetan. Hezkuntza sistema geldo samarra da horrelakoen aurrean, hiru irakasleek esan digutenez. Hala ere, azken hamar urteetan sumatu duten aldaketa bat nabarmendu nahi izan dute -gaitzetsi ere bai, bide batez-: "1993-94 urteetan ohikoa zen Euskal Herri osoko mapa agertzea liburuetan, orain berriz, EAEkoa eta Nafarroakoa gailendu dira gehienbat, erkidego bakoitzak berea". Diotenez, ikasle euskaldunek darabiltzaten liburu asko, euskarazkoak izanagatik, Espainiako argitaletxeetan sortuak dira, eta hori igarri egiten da. Itzulpena, gehienetan, hizkuntza hutsezkoa izaten da, beste inolako egokitzapenik gabe.
Ia 24 milioi euroko ordainsaria jaso zuen Jesús María Herrerak, CIE Automotiveko zuzendari exekutiboak, 2023an. 2022an 20 milioi euroko aparteko prima jaso, eta sei bider handitu zuen urteko soldata. Iberdrolak ere lekua hartu du podiumean, eta 2023an, energia... [+]
“Ikertzaileen esperientziak komunikabideekin eta sare sozialekin duten harremanean” izeneko txostena argitaratu du FECYTeko Science Media Centre Españak (SMC), EHUko Gureiker ikerketa-taldearekin lankidetzan egindako inkesta batean oinarrituta. Emaitzen... [+]
EHBaik Autonomia estatutu baterako proposamena prestatu du, gure nazioaren burujabetza osorako bidean etapa gisa.
ELB sindikatuak ardien mihi urdinaren eritasuna pairatu dutenendako elkartasunera deitzen du. Abendu hastapenean,departamenduko 650 ardi etxalde hunkiak izan dira. Kasu zenbaitetan, hamarka ardi galdu dituzte hazleek, bereziki marroak. Etxalde batzuek erraterako marroen %80... [+]
Oso gertu daude, praktikan, “gaur egun ezin da ezer esan” dioen koinatua eta “aske naiz nahi dudana egiteko” esaten duen ustezko progrea. Ustezko askatasuna. Ustezko ustezkoa. Demokraziak parekatu behar zituen gizakiak, eta sare sozialek, komunikazioak... [+]
Osoko bilkura egiten ari zelarik ganbera barrura indarrez sartzen saiatu ziren nekazariak. Akordioa lortu dute fiskaltzarekin instituzioen kontrako eraso delitua saihesteko.
Plastiko kutsadurari konponbide bat adosteko goi-bilera zikloa bukatu berri dute, Hego Koreako Busan hirian iragandako bosgarren gailurrean ere porrot eginda: hitzarmenik adostea ez dute lortu, nagusiki plastiko esportatzaile handiek negoziaketak oztopatu dituztelako. Bitartean,... [+]
.jpg)
Blanca Ester Díaz Pulido epaileak Osakidetzako 2018ko oposizioen filtrazioen inguruko ikerketari amaiera eman dio, sei urte eta erdi igaro ondoren. Akusatu guztiak absolbitu dituzte, 22 guztira, nahiz eta bi kasu behin-behingoz artxibatu dituzten.
Arratsaldeko lehen orduetan, 14:30ak aldera, Nafarroako ikastetxe publikoetako 30en bat langile sartu dira Iruñeko Nafarroako Hezkuntza Departamentuaren egoitzan eta sarreran eserialdia egin dute. Lehen ekintza gisa planteatu dute eta, adierazi dutenez, honen bidez... [+]
Ikusle euskaldun gehien biltzen dituen katea da ETB2, datuen arabera. Aldatu Gidoia mugimenduak agerraldia egin du Bizkarsororen kontraprogramatzearen harira. Salatu dute askotan ETB1 lehian sartzen dela ETB2rekin, eta "herritar guztiak eta publiko bakarra helburu izango... [+]
New York, 1960. Nazio Batuen Erakundeko bilkura batean Nigeriako kanpo ministro eta NBEko enbaxadore Jaja Wachukuk lo hartu zuen. Nigeriak independentzia lortu berri zuen urriaren lehenean. Beraz, Wachuku NBEko Nigeriako lehen ordezkaria zen eta kargua hartu berri... [+]
Ribabellosan 300 megawatioko gaitasuna duen eskala handiko datu zentroa eraikitzen ari da Merlin Propertiers enpresa madrildarra. Milaka milioi euro ari da gastatzen Iberiar Penintsula osoan, ustez puntako teknologia “jasangarria” duten baina elektro-intentsiboak... [+]
Hamabi haur eskola publiko daude Iruñean, eta horretatik bakarrean dago euskarazko eredua. Protesta egin dute dozena bat eragilek, eta euskal hiztunen “egoera berezia” aintzat har dezan galdegin diote udalari.
Bilboko Zirika! herri gunean eginen dute banaketa, ostiralean 19:00etan. Fanzine bidez eta sare sozialetan zabalduko dituzte partehartzaileen testuak, eta irabazlearena argitaratuko du ARGIAk.