Begoña Bilbaok, Gurutze Ezkurdiak eta Karmele Pérezek EHUk Bilbon daukan Irakasle Eskolan irakasten dute. Gaur egun ingurumenaren ezagutza deritzon arloa curriculumean nola lantzen den aztertu nahirik, gai horretaz diharduten euskarazko testuliburuen azterketa egin dute; baita XX. mende osoko liburuak aztertu ere. Nolanahi, guk azken hamarkadakoez baino ez diegu galdetu.

Diotenez, testuliburuen edukiak ez dira aise aldatzen. Eta aldaketa handiak, normalean, lege berrien eskutik etorri ohi dira. Hala, Hego Euskal Herrian ez da aparteko iraultzarik egon edukiei dagokienez LOGSE indarrean jarri zenetik, 90eko hamarkada hasieran. Orain, berriz, argitaratzaileak LOE berriaren zain daude, ea hark zer berrikuntza ekarriko curriculumari.

Horrek ez du esan nahi liburu berririk argitaratzen ez denik. Egin egiten dira, aldaketak azalekoak izanik ere. Berrargitalpenak kaleratzeko gaitasuna, hala ere, argitaletxearen indarraren menpe dago. "Guk Espainiako Estatuko hiru argitaletxe handiren liburuak aztertu ditugu", azaldu digu Begoña Bilbaok, "eta 1995etik hona seina liburu berri inguru plazaratu dute, gai eta maila bererako". Euskal Herriko argitaletxe indartsuenetako bik, berriz, bat eta bi sortu dituzte epe berean, hurrenez hurren.

Argi dago giza ezagupideak ez direla horren erritmo azkarrean handitzen, edo ez behintzat ikasleen buruetan sartu beharrekoak. Aldaketak, hortaz, txikiak dira ezinbestean. "Berrikuntzak diseinu aldetik dira gehiago", dio Karmele Pérezek, "hamar urtean aurrerakuntza handia egon da arlo horretan, eta hori baliatu egin dute argitaletxeek. Dozena bat orrialde aldatzen dute, irudi batzuk… Hain gutxi aldatzen denez, txorizo legez argitara ditzakete liburuok". Pérez espainiar argitaletxe handiez ari da noski, "hemengoek ezin dute-eta horrelakorik egin".

Bestela ere, edukietan egon daitezkeen aldaketak ez omen dira hain erraz liburuetara igarotzen. Herrialde berrien agerpenak mapan sorrarazten duen itxura berria, esaterako, ez da berehala islatzen testuliburuetan. Hezkuntza sistema geldo samarra da horrelakoen aurrean, hiru irakasleek esan digutenez. Hala ere, azken hamar urteetan sumatu duten aldaketa bat nabarmendu nahi izan dute -gaitzetsi ere bai, bide batez-: "1993-94 urteetan ohikoa zen Euskal Herri osoko mapa agertzea liburuetan, orain berriz, EAEkoa eta Nafarroakoa gailendu dira gehienbat, erkidego bakoitzak berea". Diotenez, ikasle euskaldunek darabiltzaten liburu asko, euskarazkoak izanagatik, Espainiako argitaletxeetan sortuak dira, eta hori igarri egiten da. Itzulpena, gehienetan, hizkuntza hutsezkoa izaten da, beste inolako egokitzapenik gabe.