Argitalpenak


2021eko uztailaren 20an
Los médicos de Bilbao
Juan Gondra
Medikuntza eta Zientzien Historiaren Euskal Museoa
312 orrialde

Bilbok izandako sendagileak

Bilboko Udalaren babesaz Medikuntza eta Zientzia Historiaren Euskal Museoak plazaratu duen Juan Gondraren lan honen izenburu zehatza Los médicos de Bilbao. Siglos XV al XIX da. Hain zuzen ere, mende horietan zehar Bizkaiko hiriburuak izandako sendagileen zereginak zeintzuk izan ziren azaltzen ditu bertan. Garai haietan Udalak arautzen zituen zeregin horiek eta sendagileen soldatak ordaindu ere bai. Juan Gondraren lanak ez ditu bakarrik Bilbok izan dituen mediku ospetsuenak gogoratzen, ordea, bere hiritarren beharrei erantzuteko mende horietan zehar hiriak izan dituen ia laurehun sendagileak baizik. Eta osasunari dagokionez Bilbok izan dituen arazorik aipagarrienak eta haiei aurre egiteko eman diren urratsak ere eskaintzen ditu.

Kontsumitzaileen
eskubideak. Aurrerapausoak, arriskuak eta konponbideak
Patxi Juaristi Larrinaga
Deustuko Unibertsitatea
62 orrialde

Kontsumitzaileon bizi kalitatea hobetzeko bideak

Deustuko Unibertsitatearen Giza Eskubideen Institutuak kaleratu duen Patxi Juaristi Larrinagaren lan honek kontsumitzaileon eskubideekin zer gertatzen den hainbat ikuspuntutatik aztertzea du helburu, gai honen inguruan eztabaida bultzatzeko. Horretarako, batetik, kontsumitzailearen eskubideen bilakaeraren historia laburtua azaltzen du, Espainiari eta Hego Euskal Herriari dagokienez. Gero, XXI. mendeko kontsumitzaileak dauzkan zazpi eskubideen berri ematen du, gaur egungo kontsumitzaileak babes juridiko egokia duela gogoratzeaz batera. Jarraian, ordea, Nola urratzen dira kontsumitzaillen eskubideak? kapitulua osatu du, eta azkenik hori gerta ez dadin jarraitu beharreko hainbat proposamen eskaini.

Txan magoa. Dedi mago ospetsua
Juan Kruz Igerabide, Julen Tokera
Elkar
38 or. / 6,75 euro

Txan magoak Egipton bizitakoa

Juan Kruz Igerabideren irudimenak sortu eta Julen Tokeroren marrazkiek apaindutako istorioa da Txan magoaren abentura berri hau, Dedi mago ospetsua. Txan magoak Egipto ezagutzeko aukera izan zuenekoa kontatzen du. Behin batean badoa Txan magoa Donostiako Alde Zaharreko Konstituzio plazara, eta hara nondik ordura arte sekula ikusi gabeko denda zahar bat aurkitzen duen. Aitona zahar batek eta neska gazte eder batek zaintzen dute denda hori. Era guztietako traste zaharrak ditu barruan eta, Txan magoari traste zaharrak asko gustatzen zaizkionez, haiek ikusteko baimena eskatzen die besteei. Txalupa bat ikusi, eta bertan esertzen da gure magoa. Baina bat-batean txalupa kulunka hasten zaio, eta nola ez dakiela Egipton azalduko da gure Txan magoa.

Contraluz
Batzuen artean
Agrupación Fotográfica y Cinematográfica de Navarra
56 orrialde

AFCNkoen urrezko ezteiak

Nafarroako argazkilari eta zinegileen elkartea bere 50. urtemugara iritsia den honetan, hainbat partaidek AFCNren historiaz idatzitakoa eskaintzeaz batera, urte guzti horietan zehar elkarteak bildu ahal izan dituen argazki esanguratsuenen lagin zoragarria eskaintzen du Contraluz aldizkariak zenbaki honetan. Horrez gain, José Ortiz Echagüek Nafarroan ateratako argazkirik biribilenak ere agertu nahi izan dituzte, hala nola artzain nafarrei 1940an ateratakoa; Orreagako basoari eginiko zenbait; Cruceros de Roncesvalles izenburua duena; Garralda, Otsagabia eta Erronkariko neska gazteei zein herri horietako alkateei berrogeigarren hamarkadan ateratakoak; Tuterako Kolegiataren klaustroari eginikoa; Goizueta eta Otsagabiako etxeak agertzen dituztenak; eta 1931n datatua dagoen Remero vasco titulua duen erretratua.

Euskerazaintza
Batzuen artean
Euskeraren Erri Akademia
194 orrialde Borondatea

Euskerazaintza inoiz baino mardulago

Euskeraren Erri Akademiak plazaratzen duen Euskerazaintza aldizkaria inoiz baino mardulago datorkigu oraingoan. Eta jakina, gai ugari azaltzen da bertan. Besteak beste, Donostian burutu zuten batzarrari eskainitako tartea, betirako joan zaien Latiegi ta Eraso’tar Bixente lagunari egin dioten agurra, filosofiaren historiaz Olazar’tar Martinek osatutako errepasoa, filosofo euskaldunei eskainitako gehigarria, euskara sustatzearren Nafarroako Foru Erkidegoko administrazioaren eta haren erakunde autonomoen plantilla organikoa osatzeko deia (euskara batuan idatzitako lana); olerkiak; Euskal izenorde zarrak Lazarraga'n (euskaraz eta gaztelaniaz), eta Euzkera Naparroa'n.

Mario eta txori zuriak
Garbiñe Salaberria
Gero
134 or. /14 euro

Mario udan elurra egiten duen lurraldean

Gau batean etxetik alde egitea erabakitzen duen mutiko baten istorioa azaltzen du Garbiñe Salaberriak irakurle gaztetxoentzako apropos idatzitako Mario eta txori zuriak kontakizunean. Ibili eta ibili, Karinan-era iristen da Mario. Han lagun onak aurkitzen ditu, baina bertan dela oso gauza arraroak gertatzen hasten dira herrian. Izan ere, uda gorenean elurra ari du, eta ezinezkoa da kalean hitz egitea, hitzak, ahotik irten ahala, neurri ezberdinetako izotz zati bihurtzen direlako. Zer egin horien aurrean?

Euskal idazleen belaunaldiez
Paulo Iztueta Armendariz
Utriusque Vasconiae
198 orrialde 16 euro

Euskal literaturaren gaineko periodizazioez

Paulo Iztueta Armendarizek plazaratutako azken lana dugu Euskal idazleen belaunaldiez. Euskal kultura eta literaturari buruzko periodizazioak zein irizpideren arabera eraikiak izan diren aztertzen duen saioa da. Belaunaldien kontzeptua tradizio soziologikoan zein eratara erabilia izan den agertzen du lehenik, eskola positibistak, historiko-erromanikoak, soziohistorikoak eta etnologiko-antropologikoak kontzeptu hori nola landu duten alegia. Ondoren, euskal kulturaren bilakaera historikoa eta periodizazioa euskal literaturaren historian nola izan diren azaltzen du eta jarraian belaunaldiez hitz egiten du: hamalau bat idazlek osatutako 1800-1850eko belaunaldia, 1876-1936 urte artekoa, 1930eko bezala aurkeztua izan den Aitzolen gizaldia, Joan Mari Torrealdaik aldarrikatutako 1936ko belaunaldia, gerra ostean erbestean zein barruan kulturgintzan zihardutenek osatutako 1950eko belaunaldia, euskal kulturarentzat «urte mugarritzat» jo izan den 1956ko belaunaldia, 1960koa, 1964koa, Burgosekoa ere deitua izan den 1970eko belaunaldia, Atxagarena ere deitu izan zaion 1976koa, azkenaldiotan «tropelekoa» deitutako 1984koa eta, azkenik, 1993koa.



Azkenak
2025-04-10 | Cira Crespo
Carli Pup
“Gure herriak besteak bezalakoak dira, eta ez dugu museo batean egon nahi”

Carli Pup (Udine -friuleraz Udin-, 1973) Friuli [friuleraz, Friûl] herriaren ekintzaile kultural garrantzitsuenetako bat da. Bere hizkuntza gutxituaren idazle, hizkuntzalari eta bere herriaren historialari bihurtu da.
Gaur egun, Informazione Friulana kooperatibako... [+]


Negoziazioa: negarrerako zioa

Hezkuntza publikoko irakasleok  hamabost urtetan berriztu gabeko lan-hitzarmena eguneratzeko eta hobetzeko beharra eta eskubidea dugu. Horretarako, benetako negoziazio batean murgilduta egon beharko genuke, baina errealitatea negargarria da. Negoziazio batean, alde oro ados... [+]


2025-04-10 | ARGIA
Bizi Baratzea Orria jende asko batzen ari da komunitatera

Martxoaren 27an aurkeztu zuen ARGIAk Bizi Baratzea Orria, lurrari begiratzen dion urtarokako aldizkari berria. Martxoaren hasieran zabaldu zen kide egin eta formatu oso berezia duen orri handia etxean jasotzeko aukera. Erantzun oso beroa izan du. Kide hauen profila ezagutu nahi?


Muga zergak 90 egunez %10era jaitsi dituzte AEBek, baina Txinari %125era igo dizkiote

Jaitsiera AEBen muga zergen igoerari erantzun ez dieten eta negoziatzeko prest azaldu diren herrialdeei aplikatu diela argudiatu du Donald Trumpek, Europar Batasuna barne. Txina eta AEBen arteko lehia komertzialak gora egiten jarraitzen du.


2025-04-10 | ARGIA
Maiatzean beste bost greba egun egingo dituzte EAEko hezkuntza publikoko irakasleek

Hirugarren greba zikloa iragarri dute Steilas, ELA, LAB eta CCOO sindikatuek maiatzaren 12tik 16ra bitartean, hezkuntza publikoa indartzearen alde. Azaldu dute Hezkuntza Sailak helarazitako azken proposamenak ez diela euren aldarrikapenei erantzun egokirik ematen.


Ingeles ordu gehiagorik ez dute nahi

Sarriguren, Tafalla, Noain, Buztintxuri eta Gares herrietako D-PAI ereduko ikastetxeetako familiak kalera aterako dira Hezkuntza Departamentuak foru lege bidez ingeleseko orduak handitu nahi dituela salatzera. Euskarazko murgiltze ereduaren kontrako erabakia dela iruditzen... [+]


2025-04-10 | ARGIA
Negoziazioak “boikoteatzea” egotzi diote sindikatuek Nafarroako Gobernuari, funtzio publikoko greban

Nafarroako funtzio publikoan 30.000 langile zeuden grebara deituta asteazken honetan. Deialdiak jarraipen desberdina izan du sektorearen arabera, eta sindikatuek salatu dute foru gobernuak "abusuzko" gutxieneko zerbitzuak ezarri dituela nahita.


2025-04-10 | Gedar
Ertzaintzaren interbentzio batean hil zen pertsona baten kasua ikertzen ari dira

Iazko abuztuan, Irundik gertu, ertzainek atxilotzean izan zuen bihotzekoa gizon batek. Eneko Valdésen heriotzaren ikerketan, Polizia errugabetu zuten.


2025-04-10 | Euskal Irratiak
Maider Hoki eta Ilora Capot
“Libertatearen beharra denek dugu, eta Bekat'uros bestak hori eskaintzen du”

Bekat’uros LGBTQIA+ euskal besta hirugarren urtekoz iraganen da Atharratzen. Apirilaren 12an egun osoko egitaraua antolatu du Prefosta elkarteak, usaiako karrika inguruarekin, kontzertuekin eta ikusgarriekin.


Microsoftek bi langile kaleratu ditu multinazionalak Israelekin dituen harremanak salatzeagatik

Bi langileek Microsoften 50. urteurreneko ekitaldia moztu zuten ostiralean, eta enpresako buruei Gazako genozidioan duten papera leporatu zieten. Adimen artifizialarekin eginiko armak saltzen dizkio multinazionalak Israelgo armadari.


Palestinaren alde egiteagatik lau herritar kanporatu nahi ditu Alemaniak

Poloniar bat, bi irlandar eta estatubatuar batek jaso dute Alemania apirilaren 21a aitzin uzteko manua. Hori gertatu ezean, kanporatuko dituztela argitu die Berlineko Migrazio Bulegoak. Salaketa jarri dute kanporaketa prozedura geldiarazteko xedez.


Ernairen ekitaldia zelatatuko du Auzitegi Nazionalak

UPNk jarritako salaketa bati erantzunez hartu du erabakia auzitegiak. Apirilaren 17an gazte topagunearen baitan Berriozarren antolatutako "Kurdistan eta Euskal Herriko preso politikoen" aldeko ekitaldia da UPNk bertan behera utzi nahi izan duena "terrorismoaren... [+]


Europar Batasuna eta Errusia
‘Ostpolitik’, oihartzun fin hura

Gerra Hotza bultzatu zuten politiken alboan egon ziren ere bakearen aldeko ildoak. Ez zuten Ekialdea eta Mendebaldea batzeko moduko berregituraketa politiko berririk ekarri, baina errealitate berriak josi zituzten Europako Mendebaldea eta Ekialdearen artean. Horietako... [+]


Sarkozy eta Le Pen eskandalizatuta, zuzenbide estatuak hitz egin duelako

Bere burua 2027ko Frantziako Estatuko presidentzialetako garaile gisa irudikatzen duena –Marine Le Pen– gogorki zigortu du Parisko Auzitegi Korrekzionalak, lau urteko kartzela-zigorra, 100.000 euroko isuna eta batez ere, bost urtez aurkezteko debekua bideratuta. Tonu... [+]


Gorputz hotsak
“Niretzat klabea izan da familiak eta inguruak ez tratatzea gaixo moduan”

Indartsua, irribarretsua eta oso langilea. Helburu pila bat ditu esku artean, eta ideia bat okurritzen zaionean buru-belarri aritzen da horretan. Horiek dira Ainhoa Jungitu (Urduña, Bizkaia, 1998) deskribatzen duten zenbait ezaugarri. 2023an esklerosi anizkoitza... [+]


Eguneraketa berriak daude