Beti entzun dugu diruak ez dakiela patriotismoaz. Ziurtasuna nora dirua hara. Halaxe izan da diru mugimendu handien historia eta baita txikiena ere, gutariko bakoitzak inork baino hobeto baitaki zer egin duen bere aurrezkiekin. Burtsaren bitartez Telefonican egokituriko sos apurrak edota Costa del Soleko hainbeste metro karratu zementu eta adreilutan inbertiturikoak ideia nano baina zehatz bat ematen digu diruaren -eta gure- patriotismo ekonomikoaz. Horrela izan da betidanik eta ez dago bueltarik.

Hor ari gara gu denok hitz berri batekin ahoan: deslokalizazioa. Kasu askotan bezala, hitzaren erabilpenaren hedapena azkarragoa jazo da hitzaren beraren adierazpena ofizialki finkatzea baino, izan ere -eta Euskaltzaindiaren zein espainiar hizkuntzako hiztegiei nagokie- deslokalizazio ahotsa ez dago oraindik jasota. Baina, guztiok ezagutzen dugun moduan, berbaren esan gurak badu konnotazio txar bat eta funtsean diruaren beldurra agertzen da lehen lerroan. Errealitatea, ordea, gordina da: dirua, zapiaren antzera, eguzkiak seinalatutako bazter egokietara biltzen da, abiadura handiz.

Azken hilabeteotan -urte pare bat, agian?- patriotismo ekonomikoaz hitz egiten ari zaigu. Estatuek nolabaiteko blindajea ezarri nahi diete euren ekonomiaren sostenguko enpresarik enblematikoenei eta nork bere kalkuluak egin ditu, neurriak ekarriko dizkion kostu eta abantailei buruz. Eta igarotzen ari da globalizazioaren defentsa irekitik ekoizpenaren barne mekanismoen defentsa numantiarrera. Nola ulertzen da hori, ez bada egiten liberalismoaren leize zuloetatik? Europa bete-betean dago sartuta fenomeno berri honen zurrunbiloan eta aldeko haizeak betiko joan ez ote diren beldur dagoela esango nuke.

Patriotismo ekonomikoak indartsuek egin dezakete, noski. Eta patriotismoa aldarrikatzeko orduan estatubatuarrak dira aitzindariak, euren garroak mundu guztian zehar barreiatuta badituzte ere. Bushek aspaldi esan zuen: "Kontsumoak abertzaleagoak egiten gaitu". Jakina, AEBetako Nazio Produktu Gordinaren bi herena kontsumo pribatuan oinarritzen da. Baina, "Kontuz. Ni ez ukitu!" hotz baten bitartez edozein apetari aurre egiten diote Osaba Samen mendekoek, ez dakidan nongo legeari helduz.

Europak ere itzalak ikusi dizkio bere garapeneko modeloari eta aurreneko erreakzioak -gutxiago espero ezin zitekeen moduan- aberatsenetatik etorri da. Alemania, Frantzia, Italia... aztoratuta daude, mendebaldar zibilizazio kontsumo zalean erroturiko ekoizpen kateak hautsi egingo ote zaizkien izuak jota. Beldur diote -diogu- balio erantsiaren prozesuko erabakiak hartzeko gunea eskuetatik joango ote zaigun, urrutiratu, horrek adieraz lezakeen -dezakeen- inbertsio murrizketa eta enplegu galerarekin. Ondorioa, bistan da, pobrezia dugu. Edozein umek bere lehen jokoetatik dakiena deskubritzen ari bide gara orain heldu itsuok: lau jokalariren artean zazpi kanika badira eta batek bost baditu, gutxienez beste batek ez du kanikarik edukiko. Eta bost dituenak markatzen du, gehienetan, jokoaren erritmoa, beti bere aldera.

"Blinda ditzagun gure negozioak" esaten ari da Europan, euren interesak defendatzearren estatu desberdinek europarbatasunkidearen kontrako erasoak diseinatzen dituzten bitartean. Aspaldiko kontua da estatu pobreek aberatsengandik jasaten duten nekazal eta industria protekzionismoa. Galde diezaiotela Marokori! Edota Argentinari! Orain estatuak, autarkia erdoilduaren eredua oroitarazten digutelarik, euren negozioen inguruko pezoiak edo hesiak eraikitzen ari dira. Epe laburrean irabaziak ekarriko dizkiete politiko demagogoei -politikoak gizarte zibilak hautatzen dituela gogoratzea ez datorkigu gaizki- baina ertain zein epe luzean patriotismo ekonomikoak mundu pobre eta mundu aberatsaren arteko distantzia areagotuko du. Hori bai, aberatsek euren estatusari helduko diote, dagokien aberria zein den bost axola dielarik. Marxek zioenez, abertzale burgesek euren irabaziak aberriko parien bizkar pilatzen dituzte. Aberriaren mugak mundu osora hedatzen direnean, pariei zer datorkien asmatzea ez da ariketa zaila.