Txillardegi: «Nik ezagutu ditudan ETAko asko kezka handiko jendea da»


2021eko uztailaren 12an
Zaila izan al zaizu hamazazpi urtez preso egondako baten sentipenak asmatzea?
Beno, luzaroan ez, baina neroni ere egon naiz hiru aldiz barruan. Ez dira neuk ezagutu ditudan euskal preso askoren egonaldi luzeak izan, ezta hurrik eman ere, baina ezagutu, ezagutu dut espetxea, eta horrenbestez, ez zait Ihartzegarairen gorabeherak sumatzea guztiz zail gertatu. Urteen zifren atzean, berriz, beharbada Torre Altonaga mungiarra egon daiteke. Hamazazpi bat urte egin zituen hark, eta nik harreman handia izan nuen berarekin, tesi bat egiten saiatu zelako kartzelan, eta ni hara joaten nintzelako. Baina beste asko ere ezagutu ditut. Izan ere, nork ez du ezagutzen gure herrian kartzelan luze egon den pertsonarik?

Zure pertsonaiak bizitzaren aurreko jarrera nahiko etsia du...
Giza patuari dagokion zerbait da. Nik ez dut uste hor gauza arraro bat asmatu dudanik. Unamunoren kezka metafisiko nagusia horixe da: bizi nahi dut, baina adimenak erakusten dit hilkorra naizela. Baina Egipto zaharreko faraoiek ere kezka berbera zeukaten, eh! Eta, bestalde, nik ezagutu ditudan ETAn ibilitako asko eta asko kezka handiko jendea da.

Nola osatu zenuen preso ohiaren kontrabiografia?
Hautatu nituen gertakari batzuk, norberaren bizian halako zedarriak izan daitezkeenak: hor agertzen dira bi maitasun -sinbolikoak dira, bi fase bezala: harreman sexuala ezagutu ez zuen garaikoa, eta ezagutu ondokoa-; eta agertzen dira ere umetan izandako gertakari funtsezkoenak.


Azkenak
2025-01-29 | Julene Flamarique
Marokok “inolako azalpenik eman gabe” El Aaiunen sartzea eragotzi die Eusko Legebiltzarreko ordezkariei

Mendebaldeko Saharako giza-eskubideen egoeraren azterketa egiteko bidaia egin dute Euskal Fondoko eta Eusko Legebiltzarreko kide batzuek. Hegazkinetik ezin izan dute jaitsi ere egin. Legebiltzarkideek Marokoren jarrera “lotsagarria eta onartezina” dela adierazi dute.


2025-01-29 | Leire Ibar
Urriaren 7ra atzeratu dute Korrikan migratzaileei muga zeharkatzen laguntzea egotzi zietenen epaiketa

Astearte honetan Baionan egitekoa zen zazpi herritarren aurkako epaiketa zortzi hilabetez atzeratu dute. Iazko Korrikan, Irun eta Hendaia arteko Santiago zubia zeharkatuz, 36 migratzaileri Ipar Euskal Herrian sartzen lagundu izana egotzi die Frantziako Justiziak. Defentsak... [+]


2025-01-29 | Aramaixo Bizirik
“Itsaraz” zentral eolikoaren kontrako ingurumen txostenaren balorazioa

Urtarrilaren 16an, Madrilgo administrazioko Trantsizio Energetikorako Ministerioak irrikaz eta kezkaz itxaroten genuen “Itsaraz” proiektuaren gaineko ingurumen-inpaktu adierazpena argitaratu zuen. Ebazpenak makroproiektu honen aurkako erabaki irmoa bezain argia... [+]


Teknologia
Estetikoa

Asteburu honetan 'estetikoa' hitzaren inguruan pentsatzen aritu naiz, lagun batek esandako esaldi baten harira: “Lan hau estetikoa da”. Estetikoa hitzaren etimologia aztertu dut, badirudi jatorrian zentzumenen bidez hautematea zela bere esanahia, eta gerora... [+]


2025-01-29 | Leire Artola Arin
Isela González eta Amada Chavez
Elkar babestuz borrokatzen duten emakume ekintzaileak

Mexikoko bi emakume hauen bizitzak indarkeriak eta desplazamenduak zeharkatzen ditu. Haien familiako edo komunitateko kideak hiltzen ikusi dituzte, eta krimen antolatuak zabaltzen duen terrorea azalean sentitu dute; mehatxuak, jazarpena... ohiko dituzte. Baina horrek guztiak... [+]


Nortasuna

Aurreko egunean, Bilbon, lagun batekin elkartu nintzen Bira tabernan. Tar-tarrean ari ginen oso gustura eta esan nion: “Noski, Giputxia zarenez, kar-kar-kar”. Eta berak nabarmendu zuen ez zela gipuzkoarra. Nik ongi ulertu gabe, jarraitu nuen esaten, “A! ez?... [+]


Gurasotasun baimena

Zalantza asko izan ditut, meloia ireki ala ez. Ausartuko naiz, zer demontre! Aspaldian buruan dudan gogoeta jarri nahi dut mahai gainean: ez da justua erditu den emakumearen eta beste gurasoaren baimen-iraupena bera izatea. Hobeto esanda, baimen-denbora bera izanda ere, ez... [+]


2025-01-29 | Andrea Bartolo
Gerra inperialistari gerra

Mundu mailako erasoaldi inperialista betean gaude, mendebaldeko burgesiak gidatuta. Ofentsiba inperialistak hartu duen forma gerrarena da, aldaera guztiekin: gerra ekonomikoa, gerra kognitibo eta kulturala, lawfarea; eta, noski, gerra militarra. Mendebaldeko inperialismoak... [+]


Industria politikak: noren erreminta?

Azken urteotan, industria politikaren kontzeptua hainbat mailatan indarrez berragertu da. Neoliberalismoaren mailua izandako erakundeak, Nazioarteko Diru Funtsak, gaur egun zera azpimarratzen du: merkatuek baliabideak modu eraginkorrean esleitzeko eta arazo horiek konpontzeko... [+]


Furoshiki, arte jasangarria

Japonia, VIII. mendea. Nara Aro betean furoshiki terminoa erabiltzen hasi ziren, baina Edo Arora arte (XVII-XIX. mendeak) ez zen hedatu. Furoshiki objektuak ohialetan biltzeko artea da, baina bere etimologiak garbi uzten du bere jatorria: furo hitzak bainua esan nahi du eta... [+]


Eguneraketa berriak daude