Arbelako mosaikoa
Nafarroa Behereko Arbela eskualdean, Arberoa eta Laharana ibaien arteko Aborrote mendiaren magaletan ibiliak gara, putre artean. Ederki zuritutako Pirinio zorrotz handiak atzean, penditz zakarrik gabe erreka eta ibai arteko isuri gozoko mendixkak dira hemen.
Sail zelai hauetan garomen, soro, sagardi eta belardiak tartekatuz, nekazarien urtetako lanak mosaiko ikusgarria du emaitza. Erreka bazter eta etxe, borda eta ukuilu handien inguruetan harizti politak, lepatuak bezala gabeak, garai bateko basoen kondar. Belaze ugaritan, han hemenka ahate xuriak samalda zabaletan, artalde dotoreak eta haragitarako nahiz esnetarako behikundea nagusi. Tartean, urriago, behor jendea, mardulaskoa, ondoan dagoen Heletan egin ohi den behor-azoka sonatuan prezio ona egingo lukeen horietakoak.
Frantziako lorazaintza estiloaren eragin nabarmenez urrutira antzematen diren koniferoen hesi exotiko bakan batzuk, hesiak baino hamartaka metroko hormak, kopeta tente haizeari gotor. Konifero eskasiak Euskal Herriaren ekialdean gaudela dakarkigu gogora, mendebaleko pinu-putzu beltzetatik urruti.
Ehiztari, txakur eta azerien artean Agerria baserrira goaz, hau ere nabarmen: atari aurrean duen magnolia gutxitan ikusten den tamainakoa. Gazta aparta, egin aurretik saldua dutena. Artaldearen bazka ikusita ez naiz harritzen: bailarako soroetan lantzen dituzten tritikale gari berexia, artoa eta baba, hegoaldeko luzerna eta etxeko belazeetako ondua, lehen belarrarena soilik, bi- eta hiru-belarrarenik ez. Artzainaren kontaerak samurra egiten du merezi duen bisita.
Ilunabarrean ilunbistako ortzadarra ikustera goiko bordara igo eta hara! putrea tontorreko haritzean arrantzalearen emaztea talan gisan mosaikoari so. Mendi zorrotzen elurra gorritzen elkarrekin ikusi dugu, ni bere alorrean urduri, la putria!
"Jarrera proaktiboagoa" eskatu dio Eusko Jaurlaritzaren Justizia Sail berriari Sarek, abuztuaren 20an egindako prentsaurrekoan. Espetxeetako normalizazioa "oraindik urruti" dagoela salatu dute, ikusita 148 presoetatik "ehun preso baino gehiago" egon... [+]
"Irudia zuritzeko" estrategiak erabiltzen dituzte energia arloko enpresa nagusiek. Ekintza positiboak azpimarratu eta inpaktu negatiboa "estaltzen" dutela ondorioztatu du ikerketan parte hartu duen EHUko doktoregai Goizeder Blancok.
Udaltzaingoaren azken egunotako "gehiegikerien" aurrean, Bilboko Konpartsen Federazioak elkartasuna adierazi die manteroen kolektiboko lagunei, Areatzan egindako elkarretaratzean.
Maiatzaren 30ean Nafarroako Gobernuak zenbait biktimaren aitortza egin zuen eta senitartekoek Sekretu Ofizialen Legea bertan behera uzteko eskatu zuten. Horien artean, Mikel Zabalza eta Mikel Arregiren familiak. ‘Naparraren’ anaiak ere egina du eskaera hori. Eneko... [+]
Hamasek salatu du talde islamistak aurretik onartutako akordio proposamenetan Israelgo lehen ministro Netanyahuk baldintza berriak jarri dituela. Iran su-etenaren alde agertu da, baina Israel “zigortzeko eskubidea” aipatu dute, uztailaren 31n Hamaseko buruzagi Ismail... [+]
Ertzaina emakume bezala erregistratu zen Trans Legearen bitartez, baina inori ez zion aldaketaren berri eman. Fiskaltzak uste du indarkeria matxista leporatzetik libratzeko asmoarekin aldatu zuela sexuz.
Kongoko Errepublika Demokratikoa ari da gehien jasaten tximino baztanga edo mpox-en epidemia. Urtea hasi zenetik 16.700 kasu atzeman dituzte, eta ia 600 pertsona zendu dira herrialdean; gehien-gehienak, haurrak.
Tuteran 30 urteko gizon bati 23 urteko bikotekideari erasotzea leporatu diote, eta Ondarroan 31 urteko gizon bati lankide bati ukituak egitea, herriko osasun etxean. Bilboko jaietan bi sexu eraso salatu dituzte, eta Donostian 20 urteko gizon bat atxilotu dute, hiriaren... [+]
Hainbat kolektibok salatu du Gurutzetako ospitaleko Genero Identitatearen Unitatean arreta jasotzen duten transei lehen harrera psikiatrikoko profesionalek egiten dietela, horrek transak patologizatzen dituela eta harrera endokrinoak egin beharko lukeela. Harrera endokrinoak... [+]
Etxebizitzen %20 baino gehiago jadanik bigarren etxebizitzak dira Ipar Euskal Herrian. Larrialdi klimatikoaz sentsibilizatzeko lau hilabetez, Nantesetik abiatu Alternatiba txirrindula itzulia, kostaldean zen aste buruan.