Lingua Arrarorum
ARGIArako laugarren postal hau idaztera noala, ilbeltza ate joka izaki eta mendiak zuritu zaizkigunez, neguko postala beltzagoa idaztea deliberatu dut. Oso litekeena da, azken pare bat hilabetean, kanpoan den norbaiti zerbait idatzi dion euskaldunak, Barakaldoko BEC erakustokian izandako Bertsolari Txapelketaren finala aipatzea. Euforia pittin bat eta harrotasun dexentea piztu duena, besteak beste. Arrakasta ukaezina izan du Bertsozale Elkarteak, bakoitzari berea.
Baina bestalde, 13.008 pizti arraro areto bakarrean biltzeak ez du esan nahi pizti horiek arraroak ez direnik. Esan nahi baita, gure herrian beste hamaika gertaera, une, bilkura, jai eta pasadizo izan direla aurreko asteetan, euskaltzale batentzat, gehien gehienak, BECekoa baino tristeagoak.
Piztu telebista. Retegi BI eta Arretxe II. elkarren aurka. Eskuz, buruz buru, nor baino nor. Nafar euskaldun peto, umetan elebakarrak aitak, erdaldun peto seme pamplonesak. Erdaldun peto diot, egia esan, informazioa kontrastatu gabe eta horrek dakartzan arriskuekin. Baina Bilboko kale kantoietan bederen hori entzuten da -ez erdara bakarrik, bi pilotariak erdaldunak direla baizik-.
Iker eta Julen, izen ezin baskoagoak biak. Alzugarai eta Nagore bigarren abizenetan. Grafia euskalduna, beharrik! Baina ETB1en elkarrizketa egingo baliete, zer? Pilotariak pertsonaia publikoak direlako aukeratu ditut bi izen horiek. Ez gara inoren epaile eta inori kontuak eskatzera ere ez nator. Eta Foru ortuan bada, badakit, fruitu lerden eta ederrik. Adibidez, Lakasta eta Sotes, jatorrizko labelaren kasta ote?
Baina Sanz eta Pegenaute hizkuntza genozidatzat jotzen ditugunok, ezin ditzakegu hizkuntza arakiria egin eta egiten dutenak ahantzi. Bilboko kantoiek diotena egia bada, ingelesezko izenak ponpoxoago omen diren garaiotan, Retegui Two vs Arreche The Second ikusteko prestatzea hobe dugu. Eta barka inork postal honetan hitz koktel molotoff bat ikusten badu. Egia esan, ez dakit zein telebistak eman zuen partida, ez partida nola amaitu zen, ez dakit elkarrizketatu zituzten ere eta, egin bazuten, ez dakit -baina badut errezeloa- zein hizkuntzatan elkarrizketatu zituzten.
Euskal talibana naizela pentsatuko du askok. Baina niri hizkuntza arakiriak pena ematen dit, zer egingo diogu. Hori bai, ez dut inor infernuko zulora horregatik kondenatuko. Are gutxiago pertsonaia publikoa baina jarduera pribatuan badabil. Lehendik ere badago nahikoa bortizkeria bazterretan. Iker eta Juleni barkamenak aldez aurretik hau ulertzeko gai badira eta zorionak, nola ez, euren esku eragatik. Pelota(n) egiteko, jakina.
Dena den, urte berria iritsi zaigunez eta antzinako bekatu guztiak garbitze aldera, aitor dezadan, aspaldi batean Ordizian aipatutako Kilometroak jai batean, ahozko granada hau jaurti niola orduko Donostiako alkateari: "Albistur Albizturrera, euskara ikastera". Bistan da, geure hitz bidezko ekintzek ez dute arrakastarik. Nola izango dute baina, lingua arrarorum horretan jarduten badugu ? Derradan nire alde orduan adinez txikia nintzela eta, akaso, ameslariagoa ere bai.
Denborak ez du ordea edozer sendatzen: epaile jaun txit goren batek "juglar sabelotodo" bat ikusi zuen tokian, geuk artista bat ikusi uste genuen, hitzaren maixu eta ironiaren katedratiko. Hizkuntza betaurrekoen ironiak zer diren. Desertuko ispilukeriak.
Gipuzkoako sorrera prozesuari buruzko bere doktore tesia aitzindaria izan zen, lurralde historikoen bilakaera ulertzeko. Deustuko Unibertsitateko irakaslea, historialari askorentzat eredu izan da bere lan egiteko eta irakasteko modua. Igande honetan hil da Elena Barrena Osoro... [+]
Gernikako "gazte langileen interes eta beharrei" erantzungo dien proiektu bat martxan jarriko duela adierazi du Egurre Gazte Asanbladak. Eraikina duela hamar urte itxi zuten, eta salatu dute Gernikako Udalak hiru legegintzaldi daramatzala esanez liburutegi bat jarriko... [+]
89 urterekin hil da, Liman, eta idazle perutarraren seme-alabek eman dute haren heriotzaren berri. Gaztelaniazko literaturaren egilerik ospetsuenetakoa izan zen, eta 1960ko eta 1970eko hamarkadetan Latinoamerikan literaturak izan zuen loraldian paper garrantzitsua jokatu zuen... [+]
Euskal Herriko Kontseilu Sozialistak (EHKS) antolatuta, egun osoko jardunaldia egin dute igandean, Bilboko Campos Eliseos antzokian. Hainbat hitzaldik osatu dute egitaraua, eta jardnualdia amaitzeko Bigarrenez Aresti etorkizunaren aurrean antzezlana estreinatu dute.
Bozen lehen itzulian pare-parean geratu ostean, inkesta gehienek aurreikusten zutena baino tarte handiagoa atera dio egungo presidenteak Luisa González hautagai correistari. Oposizioak "iruzurra" salatu eta botoak berriz zenbatzea eskatu du.
Gure amak beti esaten du: “Ez dut sekula ulertu zergatik gertatu zen Lehen Mundu Gerra”. Ez dio batere zentzurik harrapatzen. Ez du ulertzen zergatik inplikatu ziren Europako potentzia zaharrak halako basakeria batean eta ez zaio buruan sartzen nola konbentzitu... [+]
Adierazpen askatasuna aldarrikatzeko eta "eskuin erreakzionarioaren ofentsibari aurre egiteko" batuko dira. Egun horretarako Euskal Preso Politikoen alde antolatua zuten hitzaldia eta ekitaldia salatu du UPNk, eta hura zelatatzeko agindu du Espainiako Audientzia... [+]
Maki gerrillari antifrankistek Euskal Herrian ez zuten presentzia bereziki nabarmena izan, baina batzuk pasatu ziren, baita erregimenaren errepresio bortitza pairatu ere. Guardia Zibilak hiru hil zituen Ibaetan 1947an eta bat Zubietan 1948an, ahaztuta badaude ere.
Ekimenak bakea eta justizia soziala sustatzeko proiektuak finantzatzea du helburu. Sustatzaile diren gizarte mugimenduek mezu argi bat bidali diete gobernuei eta armagintza industriari: "Ez dugu gerraren konplize izan nahi".
"Eskatu txanda eta egingo dugu bat zurekin", esan dio estudioetatik ari den esatari prestu eta animatuak Bilboko kaleetan dabilen berriemaile gazteari. Aurkezlea entzuleei zuzendu zaie segituan. "Bien bitartean, Iruñera goaz...". Han zabaldu dute linea... [+]
Hainbat lorpen kolektiboan soilik egin daitezkeela esaten denean, lerro artean joan ohi da behin kolektiboan pentsatu, gogoetatu eta eztabaidatu ondotik heldu ohi direla, heltzekotan. Baina zerbait lortzeko, ezinbestekoa da pentsatzen jartzea. Ez baitira gauzak besterik gabe... [+]
Urtearen hasieran, Zedarriak taldeak "defentsaren" industriari buruzko "eztabaida irekitzearen" alde egin zuen publikoki (baita nuklearrari buruz ere), eta Eusko Jaurlaritzak berehala egin du bat horrekin. Lehenik, Mikel Torres lehendakariorde eta Ekonomia... [+]
Gaur aurkezten dugun intsektuaren izen zientifikoak, besteak beste, bi gauza azaltzen dizkigu: alde batetik, gorria dela (ez erabat) eta ez duela hegorik. Okerrak ez dira biak ala biak, baina gorria ez da bere kolorazio bakarra, eta hegoak ere izan baditu, baina beraien tamaina... [+]
Apirilak asaba zaharrengana garamatza. Apirila urte osoaren gakoa izango da. Lurrak antolatzea, ongarriketa osatzea, haziak plantatzea, pardak, makilak, sareak, lokarriak atontzea… Hamaikatxo lan bada, sasoi berrirako urratsik handiena, gero uda eta udazkena azkurriz eta... [+]