Lingua Arrarorum


2007ko otsailaren 21ean
Nire irudiko, postalak zuriegiak izan ohi dira gibeleko aldetik. Eta ez erosi berritan bakarrik; idatzi berritan ere, sarri, oso zuriak izan ohi dira. "Asko gogoratzen naiz zurekin, toki hau polita da oso, primeran gabiltza, laster gara elkarrekin, etorri egin behar zenuen..." eta enparauak.

ARGIArako laugarren postal hau idaztera noala, ilbeltza ate joka izaki eta mendiak zuritu zaizkigunez, neguko postala beltzagoa idaztea deliberatu dut. Oso litekeena da, azken pare bat hilabetean, kanpoan den norbaiti zerbait idatzi dion euskaldunak, Barakaldoko BEC erakustokian izandako Bertsolari Txapelketaren finala aipatzea. Euforia pittin bat eta harrotasun dexentea piztu duena, besteak beste. Arrakasta ukaezina izan du Bertsozale Elkarteak, bakoitzari berea.

Baina bestalde, 13.008 pizti arraro areto bakarrean biltzeak ez du esan nahi pizti horiek arraroak ez direnik. Esan nahi baita, gure herrian beste hamaika gertaera, une, bilkura, jai eta pasadizo izan direla aurreko asteetan, euskaltzale batentzat, gehien gehienak, BECekoa baino tristeagoak.

Piztu telebista. Retegi BI eta Arretxe II. elkarren aurka. Eskuz, buruz buru, nor baino nor. Nafar euskaldun peto, umetan elebakarrak aitak, erdaldun peto seme pamplonesak. Erdaldun peto diot, egia esan, informazioa kontrastatu gabe eta horrek dakartzan arriskuekin. Baina Bilboko kale kantoietan bederen hori entzuten da -ez erdara bakarrik, bi pilotariak erdaldunak direla baizik-.

Iker eta Julen, izen ezin baskoagoak biak. Alzugarai eta Nagore bigarren abizenetan. Grafia euskalduna, beharrik! Baina ETB1en elkarrizketa egingo baliete, zer? Pilotariak pertsonaia publikoak direlako aukeratu ditut bi izen horiek. Ez gara inoren epaile eta inori kontuak eskatzera ere ez nator. Eta Foru ortuan bada, badakit, fruitu lerden eta ederrik. Adibidez, Lakasta eta Sotes, jatorrizko labelaren kasta ote?

Baina Sanz eta Pegenaute hizkuntza genozidatzat jotzen ditugunok, ezin ditzakegu hizkuntza arakiria egin eta egiten dutenak ahantzi. Bilboko kantoiek diotena egia bada, ingelesezko izenak ponpoxoago omen diren garaiotan, Retegui Two vs Arreche The Second ikusteko prestatzea hobe dugu. Eta barka inork postal honetan hitz koktel molotoff bat ikusten badu. Egia esan, ez dakit zein telebistak eman zuen partida, ez partida nola amaitu zen, ez dakit elkarrizketatu zituzten ere eta, egin bazuten, ez dakit -baina badut errezeloa- zein hizkuntzatan elkarrizketatu zituzten.

Euskal talibana naizela pentsatuko du askok. Baina niri hizkuntza arakiriak pena ematen dit, zer egingo diogu. Hori bai, ez dut inor infernuko zulora horregatik kondenatuko. Are gutxiago pertsonaia publikoa baina jarduera pribatuan badabil. Lehendik ere badago nahikoa bortizkeria bazterretan. Iker eta Juleni barkamenak aldez aurretik hau ulertzeko gai badira eta zorionak, nola ez, euren esku eragatik. Pelota(n) egiteko, jakina.

Dena den, urte berria iritsi zaigunez eta antzinako bekatu guztiak garbitze aldera, aitor dezadan, aspaldi batean Ordizian aipatutako Kilometroak jai batean, ahozko granada hau jaurti niola orduko Donostiako alkateari: "Albistur Albizturrera, euskara ikastera". Bistan da, geure hitz bidezko ekintzek ez dute arrakastarik. Nola izango dute baina, lingua arrarorum horretan jarduten badugu ? Derradan nire alde orduan adinez txikia nintzela eta, akaso, ameslariagoa ere bai.

Denborak ez du ordea edozer sendatzen: epaile jaun txit goren batek "juglar sabelotodo" bat ikusi zuen tokian, geuk artista bat ikusi uste genuen, hitzaren maixu eta ironiaren katedratiko. Hizkuntza betaurrekoen ironiak zer diren. Desertuko ispilukeriak.


Azkenak
Denboraren harrizko gurpila Iruñeko katedralean

"Pictura est laicorum literatura", utzi zuen Umberto Ecok idatzita, Il nome della rosa eleberrian. Irudien bidez mintzatzen da herria, hitzez baino maizago. Artearen funtzio narratiboa nabarmena da Erdi Aroko irudietan, egungo begiekin zail gerta daitekeen arren haiek... [+]


Sare sozialak
X utzita, nora joko dugu orain?

“eXodoa” gertatzen ari da egunotan sare sozialetan. Erabiltzaile ugarik X plataforma uztea erabaki –Elon Musk enpresariaren eskutik izandako eboluzio “toxikoaz” kokoteraino– eta Mastodon edota Bluesky-ra egin dute jauzi. Proiektu horiei begira... [+]


Ertzaintzaren euskarazko arreta bermatzeko eskatu dio Arartekoak Jaurlaritzari

Ertzain patruila batek hizkuntz tratu desegokia eman diela salatu dute Donostiako bi herritarrek. Isuna jaso zuten, behin eta berriz euskaraz artatuak izateko eskatu ondoren. Arartekoak kargu hartu dio Ertzaintzari.


Teknologia
Oinak lurrean

Interneten Willow hitza bilatzerakoan oraindik txikitan ikusi nuen pelikula baten izenburua agertzen da. Fantasiaz beteriko pelikula hartan, Willow izeneko gizon txiki batek, protagonistak, mundua eraldatu zuen, erresuma zapaltzaile batetik herritarrak askatuta. Google-k Willow... [+]


Materialismo histerikoa
Zuentzat

Araiak esan dit zuei idazteko. Esan dit, utzi baino lehen (aurten egingo dut), nire testu bat eraman nahi dizuela, nik ez dizuedala inoiz eraman, eta merezi duzuela, harro sentituko zaretela nitaz. Ezin da horrelako aukera bat galtzen utzi. Ez dakit jada esan ez dizuedan zer... [+]


Kilometro zero

Berriki Pierre Carles dokumental egile engaiatuaren azken lana ikusteko aukera izan dut. Guérilla des FARC, l'avenir a une histoire (FARC gerrilla, etorkizunak historia du) du izena eta Kolonbian mende erdi baino gehiago iraun duen gatazka armatuaren kontakizun... [+]


Alerta laranjak

Valentziako tanta hotzaren kudeaketa txarrak aldaketa ekarri du muturreko eguraldiagatik izan daitezkeen alerten inguruan, “neguko” lehenengo denboraldian agerian geratu den bezala. Hego Euskal Herrian ibaiek gainezka egingo zutelako mehatxuaren aurrean, hainbat... [+]


Jendetasun zolatik, Kittof gogoan

Kaosean sartuak gara. Hori erran digute hedabide frantsesek, legebiltzarrak gobernua erorarazi duelarik abenduaren 4an. Kaos politiko, instituzional, sozial, ekonomikoaren zirimolak infernuko sarabandan bahituko gaituelako izua zainetara isurtzen hasia zaigu denoi. Zer komedian... [+]


2024-12-18 | Jesús Rodríguez
Borroka aro berria Herrialde Katalanetan

2011. urtean M-15eko mugimendu indartsua lehertu zen, Kataluniako Gobernua ataka estuan jarri zuena. Besteak beste, orduko hartan Polizia Bartzelonako Katalunia plazako kanpaldi suminduari oldartu zitzaion, eta parlamentua setiatu zuten ekintzaileek, Artur Mas presidentearen... [+]


Izar Mendiguren. Saltsa berrietan beti
“Ni euskaraz bizitzeak ez du esan nahi beste hizkuntzei eta kulturei ateak ixtea”

Aiaraldea Komunikabidea sortu zuten lehen, eta Faktoria gero. Laudion dute egoitza, eta bertan ari da lanean
Izar Mendiguren. Kazetari, bertsolari, musikari, militante... Ipurdi batez eserleku bi ezin estali litezkeela dio esaerak, baina hori baino handiagoa da Mendigurenen... [+]


Eguneraketa berriak daude