Fusio Horrek, Aurrezki Kutxa euskaldunen fusio-proiektuari hedabideek emandako tratamenduak iluntzen badu ere, hogei urte baino gehiagoko ibilbidea du, azken sprinta 2002. urtetik garatu den arren. Fusionatutako mutuen arduradunek izan dituzten elkarrizketek erakundeen uztarketa bultzatu dute, talde handien sinergiaz baliatu, sektoreko gainerako taldeak baino indartsuagoak izan eta Hego Euskal Herritik kanpo lan egiteko gai izan daitezen. Dagoeneko fusionatu diren bi mutua euskaldunen presidenteek, Pakeako Jose Maria Echarrik eta BZAko Urtsa Errastek azpimarratu zutenez, abian den fusioak hirugarren toki bat zain du Arabako La Previsora mutua Gizarte Segurantzarekin dauden arazoak konpondu bezain laster taldeari batu dakion.
Hego Euskal Herriko liderra
Aipatutako fusioaren ondorioz, La Previsora kontuan hartuta, Mutualia Euskal Herriko lan-istripu eta gaixotasun profesionalen mutuen lider bihurtuko da, %35,8ko merkatu-kuota izango baitu 196 milioi euroko diru-sarrerak izateaz gain. Bi datu horiek oraindik handiagoak izango dira Arabako mutuak bat egiten duenean Mutualiarekin. Era berean, erakunde berri horrek Espainiako estatuko mutuen bederatzigarren postua izango du eta zortzigarrenera igoko da mutua arabarra onartzearekin batera.
Arabako mutuaren integraziorik gabe, Mutualiak 20.537 enpresa elkartu eta 250.000 langile babestuak dauzka -%20 Gasteizko gobernuarena da-, 25.000 autonomo izateaz gain. Mutua arabarrak bat egiterakoan, langile babestuak 280.000 baino gehiago izango dira eta enpresa elkartuak 23.000 inguru izango dira. Mutualiak 612 langile izango ditu eta kudeaketa deszentralizatua izango du. Egoitza soziala Donostian egongo da eta operatiboa Bilbon. Mutualiako lehen presindentea Urtsa Erraste izango da, eta presidenteordea Jose Maria Echarri.
Hurrengo urteetarako jarduera-plana oraindik egiteke dago. Hori dela eta, berria sortu bitartean Mutualiak enpresa fusionatuek banaka onartutako planak erabiliko ditu eta anbulategi-sarea handituko du Zarautzen, Irunen, Tolosan eta Beasainen. Horrek 1,5 milioi euroko inbertsioa eskatuko du 2007. urtera arte.
Espainiako Estatuan hazten jarraitu
Mutualiako zuzendariek lehen agerraldi publikoan adierazi zutenari jarraiki, fusionatutako mutua berri honen helburua "eredugarria izatea da, batez ere bezeroen orientazioan". Gaineratu zutenez, "zerbitzuaren kalitatea mutuaren bereizgarri izango da". Fusioaren helburua "baliabideak ugaritu eta zerbitzuak indartzeko beharrezkoa neurria lortzea" dela ziurtatu ondoren, "bokazioz handitzen jarraituko duela" esan zuten. Alde horretatik, garbi utzi zuten etorkizunean Espainiako estatuko "mutua txikiak" absorbitzeko ez dutela oztoporik izango. Prest daude zentro berriak sortzeko Gipuzkoa, Bizkaia eta Arabatik kanpo, Pakea eta BZAko enpresa elkartu askok sukurtsalak edo lantegiak baitituzte EAEtik kanpo. Eta Mutualiaren zuzendaritzak adierazi duen bezala, "haien ondoan egon eta une oro behar dituzten zerbitzuak eskaintzea gustatuko litzaiguke".
Era berean, Mutualia berriak kostuen sinergia lortu nahi du, "mutualistei eskainitako zerbitzuen eraginkortasuna bermatzeko". Azkenik, mutua sortu berriak instituzio, enpresa eta sindikatuen arteko elkarrizketa bultzatuko du.
Prebentzioko jarduerak pribatizatzen dituen dekretua
Iragan den ekainean, Espainiako Gobernuak gizarte segurantzako lan-istripu eta gaixotasun profesionalen mutuen funtzionamendua arautzen duen errege dekretu bat onetsi zuen kanpoko prebentzio zerbitzu gisa. Horrek prebentziozko jardueren pribatizazioa dakar. Gainera, horrela mutuek gero eta eskumen handiagoa dute enpresa-jardueren baitan. Hasieran bakarrik lan-istripuak eta gaixotasun profesionalak tratatuagatik, gerora ohiko gaixotasunen ondoriozko bajen zatia lortu zuten ere, eta aipatutako dekretuari esker prebentzio-zerbitzu pribatu bilakatzeko urratsa egin dute, Gizarte Segurantzarekin inolako loturarik izan gabe.
Espainiako Lan eta Gizarte Segurantza ministerioak Espainiako Enpresaburuen Elkarteen Konfederazioarekin eta CCOO eta UGT erakundeekin adostu zuen aldaketa horri esker, mutuek lehiakortasun merkatu handiagoan murgilduko dira, non pribatutasunaren parterik txarrena beti langileek jasotzen duten. Zergatik? Sindikatu askoren ustez, zuzenean merkatuaren etekina bilatuko delako, lantokietako segurtasun, prebentzio eta lan-arriskuen gainetik.
Dekretu berriak prebentzio-zerbitzua eskaintzeko aukera ematen die mutuei. Hori bai, horretarako erantzukizun mugatuko sozietate edo sozietate anonimo baten lankidetza beharko dute, ez bada zuzenean mutuan "erakunde espezifiko eta independente bat eratzen dela". Sozietate horien kapital soziala "mutuarena izango da ehuneko ehunean" eta subkontratazioak egitea posible izango da. Gauzak horrela, ez da harritzekoa batez ere sindikatu abertzaleek osasun publikoaren "pribatizazio ezkutua" behin eta berriz salatzea. Era berean, mutuak osasun publikoan barneratzeko eskea egiten dute, izan ere, osasun publikoko dirua kudeatzen ari baitira.
Euskal Herriko beste mutua batzuk
Lan-istripu eta gaixotasun profesionalen mutua euskaldunez gain, (Bizkai Zergintza Alkartea, Pakea, Previsora eta Navarra) badira Hego Euskal Herrian lan egiten duten Espainiako estatuko beste mutua batzuk. Horietako batzuk dira Fremap, Asepeyo, Fraternidad-Muprespra, Ibermutuamur, Mutua Universal, Cyclops, Maz, Midat eta Intercomarcal. Ezagunenetakoekin adibideren bat eman nahian, esan dezagun Asepeyok 2004an 7.000 enpresa elkartu zeuzkala EAEn, 63.000 langile eta 2005. urterako aurreikuspena 7.300 enpresa eta 67.000 lanpostura igotzen zuela.
Espainiako estatuaren osotasunean, guztira 29 mutua daude gaur egun. Lehenago aipatutakoez gain, honakoak dira besteak: Union de Mutuas, Valenciana Levante, Gallega de AT, Union Museba Ibesbisco, Balear, Montañesa, Egara, Fimac, Sabadell ACC, Reddis Union Mutual, Mac-Canarias, Ceuta-Smat, Tarragona, Solimat, Mupa eta Gremiat.
29 mutua horiek zazpi milioi langile baino gehiago kontrolatzen dituzte ohiko gaixotasun bajen babesean eta hamalau milioi inguru lan-istripuen kasurako. 2005. urtean erabilitako aurrekontu globala 8.567,6 milioi eurokoa izan da; horren arabera, %15eko hazkundea izan du aurreko urtetik.