Makina bat kontu


Tsunamiaren eragin luzea
Urtea igaro da Indiar ozeanoan sortutako tsunamiaren ondorioz milaka pertsona hil zirenetik. Oraindik milioika pertsonak etxerik gabe segitzen du eta Nazio Batutik bidalitako diru-laguntzak uste baino gauza gutxiago konpondu ditu.

Beste hamar urte igaroko omen dira gauzak bere onera itzultzeko, besteak beste etxe berriak eraikitzeko. Sarraskia gertatutako lekuak zorionez eguraldi epelekoak direnez, eraikuntzarako sistema errazak erabili nahi dira, horrela urte gutxian milaka etxe txiki eraikitzerik izango baita.

Etxeak eraikitzeko material nagusia egurra izango da, bera baita material ugarienetakoa lurralde horietan. Horretarako milaka tona egur beharko da, baina nondik aterako da egur-kantitate hori? Hainbat zientzialarik alarma gorria piztu du gai honen inguruan, zeren eta susmo guztien arabera, tsunamiak ukitutako lurraldeetako basoetatik aterako baita egurra. Hau horrela izanik, deforestazio izugarriaren aurrean egon gaitezke eta horren ondorioz hemendik hogei edota hogeita hamar urtera beste sarraski natural batzuk gerta daitezke, egun basoek eutsitako urak mendian behera trabarik gabe egin baitezake bailaretan dagoena kaltetuz.

Eraikuntza-materialez gain, badago beste arazo larri bat: eraikuntzen kokalekua. Etxeak sarraskia gertatutako leku berberetan egin behar al dira? Beste leku batzuetan? Lehenengo kasuan, beste tsunami baten aurrean zer defentsa eraiki? Bigarren kasuan, populazioen desplazamendu handiak gerta daitezke eta horrek etnia edota pertsona-talde desberdinen arteko tentsioak sor ditzake.

Galdera askotxo dago erantzuteko eta arrisku garbia dago gauzak ez buru ez hankarik gabe egiteko.

Gizakiaren arrasto zaharrak

Australiako Mungoko parkean dagoen laku lehor batean orain 20.000 urteko gizakiaren arrastoak topatu dira. Ume, andre eta gizonen oin-arrastoak dira hain zuzen ere topatu direnak, guztiak kaltzio karbonatoa zuen buztinezko zoruan. Antza, lakua lehortzean, zorua porlana bezain gogorra geratu zen.

Guztira 124 aztarna aurkitu dira 13tik 30 zentimetrora artekoak. Datu hauek oso interesgarriak dira Australiako jatorrizko gizakien ezaugarriak ezagutzeko. Adibidez, antzeko aztarnen azterketaren ondorioz 20 kilometro orduko abiaduran zihoan gizon handi baten lasterketa berregiterik izan zen.

Orain arte Australian topatutako gizaki zaharrenen hondarrek 40.000 urteko adina dute eta hauek ere Mungoko parkean topatu ziren.


Azkenak
Elena Barrena, irakasle eta historialarien erreferentea

Gipuzkoako sorrera prozesuari buruzko bere doktore tesia aitzindaria izan zen, lurralde historikoen bilakaera ulertzeko. Deustuko Unibertsitateko irakaslea, historialari askorentzat eredu izan da bere lan egiteko eta irakasteko modua. Igande honetan hil da Elena Barrena Osoro... [+]


Gernikako gaztetxe zaharra hartu dute berriro, itxi eta hamar urtera

Gernikako "gazte langileen interes eta beharrei" erantzungo dien proiektu bat martxan jarriko duela adierazi du Egurre Gazte Asanbladak. Eraikina duela hamar urte itxi zuten, eta salatu dute Gernikako Udalak hiru legegintzaldi daramatzala esanez liburutegi bat jarriko... [+]


Mario Vargas Llosa idazlea eta Literaturaren Nobel sariduna zendu da

89 urterekin hil da, Liman, eta idazle perutarraren seme-alabek eman dute haren heriotzaren berri. Gaztelaniazko literaturaren egilerik ospetsuenetakoa izan zen, eta 1960ko eta 1970eko hamarkadetan Latinoamerikan literaturak izan zuen loraldian paper garrantzitsua jokatu zuen... [+]


2025-04-14 | ARGIA
Gabriel Arestiren “izaera komunista” azpimarratu dute, bere heriotzaren 50. urteurrena kari

Euskal Herriko Kontseilu Sozialistak (EHKS) antolatuta, egun osoko jardunaldia egin dute igandean, Bilboko Campos Eliseos antzokian. Hainbat hitzaldik osatu dute egitaraua, eta jardnualdia amaitzeko Bigarrenez Aresti etorkizunaren aurrean antzezlana estreinatu dute.


Daniel Noboa eskuindarra gailendu da Ekuadorko hauteskundeetan, eta oposizioak iruzurra salatu du

Bozen lehen itzulian pare-parean geratu ostean, inkesta gehienek aurreikusten zutena baino tarte handiagoa atera dio egungo presidenteak Luisa González hautagai correistari. Oposizioak "iruzurra" salatu eta botoak berriz zenbatzea eskatu du.


Analisia
Balantzaka gerrarantz

Gure amak beti esaten du: “Ez dut sekula ulertu zergatik gertatu zen Lehen Mundu Gerra”. Ez dio batere zentzurik harrapatzen. Ez du ulertzen zergatik inplikatu ziren Europako potentzia zaharrak halako basakeria batean eta ez zaio buruan sartzen nola konbentzitu... [+]


‘Oztopoen gainetik askatasunera’: Ernaik manifestaziora deitu du apirilaren 17an

Adierazpen askatasuna aldarrikatzeko eta "eskuin erreakzionarioaren ofentsibari aurre egiteko" batuko dira. Egun horretarako Euskal Preso Politikoen alde antolatua zuten hitzaldia eta ekitaldia salatu du UPNk, eta hura zelatatzeko agindu du Espainiako Audientzia... [+]


Lau maki, 1947 eta 1948 urteetan Donostian erailak

Maki gerrillari antifrankistek Euskal Herrian ez zuten presentzia bereziki nabarmena izan, baina batzuk pasatu ziren, baita erregimenaren errepresio bortitza pairatu ere. Guardia Zibilak hiru hil zituen Ibaetan 1947an eta bat Zubietan 1948an, ahaztuta badaude ere.


2025-04-14 | Uriola.eus
Gerra finantzatzeari uko egiteko zerga desobedientziaren ekimena abian da

Ekimenak bakea eta justizia soziala sustatzeko proiektuak finantzatzea du helburu. Sustatzaile diren gizarte mugimenduek mezu argi bat bidali diete gobernuei eta armagintza industriari: "Ez dugu gerraren konplize izan nahi".


Analisia
Mikrofonoak antzokietan

"Eskatu txanda eta egingo dugu bat zurekin", esan dio estudioetatik ari den esatari prestu eta animatuak Bilboko kaleetan dabilen berriemaile gazteari. Aurkezlea entzuleei zuzendu zaie segituan. "Bien bitartean, Iruñera goaz...". Han zabaldu dute linea... [+]


Jardin bat zuretzat, Hipatia

Hainbat lorpen kolektiboan soilik egin daitezkeela esaten denean, lerro artean joan ohi da behin kolektiboan pentsatu, gogoetatu eta eztabaidatu ondotik heldu ohi direla, heltzekotan. Baina zerbait lortzeko, ezinbestekoa da pentsatzen jartzea. Ez baitira gauzak besterik gabe... [+]


Euskal armagintza industria eztabaidagai (I)
Industria militarrari buruz Jaurlaritzak eta Zedarriak enpresari foroak planteatutako eztabaida irekitzen

Urtearen hasieran, Zedarriak taldeak "defentsaren" industriari buruzko "eztabaida irekitzearen" alde egin zuen publikoki (baita nuklearrari buruz ere), eta Eusko Jaurlaritzak berehala egin du bat horrekin. Lehenik, Mikel Torres lehendakariorde eta Ekonomia... [+]


Semaforoa gorri, etsaien engainagarri

Gaur aurkezten dugun intsektuaren izen zientifikoak, besteak beste, bi gauza azaltzen dizkigu: alde batetik, gorria dela (ez erabat) eta ez duela hegorik. Okerrak ez dira biak ala biak, baina gorria ez da bere kolorazio bakarra, eta hegoak ere izan baditu, baina beraien tamaina... [+]


2025-04-14 | Jakoba Errekondo
Bizi Baratzearen lurreko ekosistema oparoa

Apirilak asaba zaharrengana garamatza. Apirila urte osoaren gakoa izango da. Lurrak antolatzea, ongarriketa osatzea, haziak plantatzea, pardak, makilak, sareak, lokarriak atontzea… Hamaikatxo lan bada, sasoi berrirako urratsik handiena, gero uda eta udazkena azkurriz eta... [+]


Eguneraketa berriak daude