Patxo Telleria: «Gure umorea hitzezkoa da batez ere»


2021eko uztailaren 12an
Zure umea omen da Larru Haizetara antzerki lana. Aitaren harrotasuna?
Bai, ume guztiak maite ditugu, nahiz eta modu batekoak edo bestekoak atera. Hau oraindik txikiegia da eta ez dakigu nondik aterako den, baina itxura ona dauka.

Nolakoak izan dira bere lehenengo pausoak?
Egia esan, txikia izan arren asko ibili da. Duela gutxi estreinatu genuen, hilabete eta erdi edo izango da. Honezkero emanaldi nahikotxo egin ditugu eta uste dut eskatu diguten toki guztietan pozik ateratzen direla. Nik uste dut ibilbide luzea izango duela obrak.

Bikoteatroa izateak bere abantailak eta desabantailak izango ditu.
Printzipioz abantaila gehiago ikusten dizkiot. Oso erosoa da. Biren artean konpontzea errazagoa da. Formatu malgua egitea ahalbideratzen du, toki askotan egin ahal delako. Bai taberna txiki batean zein antzoki handi batean. Eta iraupena ere bermatuta dago. Normalean muntaia handietan, aktore asko behar izaten diren muntaietan obraren bizitza laburragoa da, jendea sakabanatu egiten delako. Gure kasuan errazagoa da antzezlanari eustea.

Aurreko lanak ikusita badirudi formatu txikia gustuko duzuela. Zer da bilatzen duzuena?
Ez nuke esango formatu txikikoa denik. Esango nuke formatu malgukoa dela. Guk toki guztietara iristea bilatzen dugu. Nik bestelako lanak ere egiten ditut eta erdaraz ere idazten ditut gidoiak. Edo bi hizkuntzetan. Kasu honetan Ez Dok Hirun egiten duguna euskaraz sortua dago eta ez hori bakarrik, euskara du tresna. Euskararekin jokatzen dugu eta euskara da protagonistetako bat. Euskararen bueltan ari gara denbora guztian. Orduan itzuli ezinak dira, euskaraz bakarrik egin ahal dugu. Orduan gure ikusleria Euskal Herrira murriztuta dago. Nola toki askotara iritsi nahi dugun, ez dugu formatu handia egin nahi, edo hobeto esanda, antzokietara bakarrik iristen den formatu finkoa.

Hainbeste denbora Mikel Martinezekin, ez al duzue bikote krisirik izan?
Badakigu gure aisia eta gure lana banatzen. Ondo konpontzen gara. Egia esan, eszenatokian nik uste badaukagula kimika berezi bat. Eta bizitza normalean oso ondo konpontzen gara. Ez dugu arazorik izaten.

Zuen arrakasta elkarrizketetan al dago?
Bai, gure umorea hitzezkoa da batez ere. Hitza elkarrizketetan oinarrituta dago. Ezagutzen gaituztenek badakite zein estilo daukagun. Nik esango nuke estilo berezia daukagula, gurea. Hainbeste urtetan, denborarekin, moldatzen joan dena. Elkarrizketa arinak eta zorrotzak eta umore... landua.

Zuek ez omen zaudete sexuarekin obsesionatuta. Gainontzeko euskaldunak bai?
Hori da gure jokoa. Hori da guk planteatzen duguna. Gu ez gaudela sexuarekin obsesionatuta eta euskaldunak bai. Azken finean, excusatio non petita, accusatio manifesta. Obran zehar argi geratzen da guztiz obsesionatuta gaudela sexuarekin eta ez hori bakarrik, baita nahiko frustratuta ere.

Eta euskararekin obsesionatuta al zaudete?
Ez. Ez dakit zergatik izango den. Nik pentsatzen dut euskaldun berriak izateak badaukala bere eragina. Nik uste dut ikuspuntu ikonoklasta batetik begiratzen diogula euskarari. Errespetuarekin, baina errespeturik gabe ere bai. Beldurrik gabe. Aurreiritziak eta jarrera maiestatikoak alde batera utzita, beldurrik gabe erasotzen diogu euskarari. Esango nuke nolabaiteko bilbotarrak izatean badagoela urruntasun bat ere. Ez urruntasun afektiboa baizik urruntasun linguistikoa. Horrek ematen digu distantzia txiki bat euskara umore tresna bihurtzeko, umorerako aitzaki bihurtzea euskara bera.

Larru Haizetara antzerki lanaren arabera euskarari sexua dario zirrikitu guztietatik.
Badakizu, ezintasunak askotan obsesioa dakar. Ikertzaile askok esaten dute orain arte euskaraz alfabetatu eta idatzi dutenak mendetan eta mendetan apaizak izan direla. Gure eskuetara iritsi den euskarak falta hori du. Falta duenak hutsune hori obsesio bihurtzen du. Guk brometan esaten dugu euskarari sexua dariola zirrikitu guztietatik. Guk hori agerian uzten dugu ikuskizunean.

Euskaldunak, infinituraino iritsi arren, sekula gurutzatzen ez diren linea paraleloak dira zuen esanetan.
Bai hori lege bat da: la ley de vascos comunicantes, eskolan ikasten genuena. Azken finean topiko bat hartzen dugu, baina topiko hori ez dago egiatik oso urrun. Komunikatzeko ez gara oso iaioak.

Disgustua ere hartu dugu batek baino gehiagok. Euskal kantek ez omen dute ligatzeko balio.
Gu galtzaile moduan agertzen gara eszenatokira. Galtzen duena eta arazo bat daukana beti saiatzen da bere arazoaren erruduna topatzen. Eta normalean erruduna beti topatzen dugu kanpoan. Ez gure baitan. Guk, egia esan, festibaletara joaten ginenean ez genuen batere ligatzen. Horren ondorioa zein da? Euskal kantek ez dutela ligatzeko balio. Inoiz ez dugu onartuko gu garela balio ez dugunak.

Larru Haizetara terapia moduan antolatu duzue. Terapia horrek eraginik izan al du?
Ez diogu galdetu publikoari gure ikuskizuna ikusi eta gero zenbateraino hobetu diren bere harreman sexual edo afektiboak. Gure kasuan berdin jarraitzen dugu, egia esan. Beharbada pozago. Oso gustura antzezten dugulako. Guk antzezten dugunean oso ondo pasatzen dugu eta guretzako benetako terapia da.

Publikoarekin komunikatzea ere gustuko duzue.
Bai. Gure espektakuluetan ez dugu laugarren horma erabiltzen. Publikoaren eta antzezleen artean dagoen horma apurtzen dugu. Publikoarekin zuzenean harremanetan jartzen gara. Publikoari hitz egiten diogu. Ez da garai batean modan zegoen ohitura niretzat gogaikarri samarra: publikoa parte hartzera behartzea. Publikoa ikustera doa. Alde horretatik lasai egon daitezke. Ikusteagatik pagatzen dute eta guk lan egiteagatik. Ez eurek lan egiteagatik. Baina guri gustatzen zaigu publikoarekin harreman zuzena izatea ikuskizun mota hauetan eta umore estilo honetarako.

Terapia hasi berria da. Beste terapiarik bai buruan?
Oraintxe bertan erditu gara eta normalean ama erditu berriek badaukate ez dakit zenbat denborako geldialdia. Guk oraindik ez dugu ezer egingo. Beno, buruan bueltaka bai, baina oraindik gauza konkreturik ez.

Zure umearekin bakarrik ez, besteen umeekin ere bazabiltza.
Bai. Mikelekin batera, Euskera sencilloaren manifiestoa lanaz aparte Atxagaren Lezio berri bat ostrukari buruz daukagu esku artean. Eta Jokin Oregiren Ezin dut egia esan lanean ere parte hartzen dut. Gurea estreinatu eta handik gutxira estreinatu zen Oregirena. Eta biekin nabil. Bai, familia ugaria da nirea.

Amaitzeko lan apur bat emango dizut. Zeuk animatu beharko duzu jendea Larru Haizetara ikustera joateko.
Animatu baino gehiago mehatxu egingo diet. Damutuko zaizue joaten ez bazarete.


Azkenak
Patri Urkizu euskaltzale, ikertzaile eta idazle lezoarra zendu da

78 urterekin hil da ibilbide oparoa izan duen euskaltzalea. Euskal Filologian doktore izateaz gain, hamarnaka lan argitaratu zituen, poesian, nobelan zein saiakeran, baita biografiak eta bertso bildumak ere. Lan handia egin zuen antzerkigintza ikertzen.


2024-12-18 | ARGIA
Euskal Y-a ez da Ipar Euskal Herriarekin lotuko gutxienez 2042 urtera arte

Frantziako Gobernuak Espainiakoari baieztatu dionez, Abiadura Handiko Trena ez da Hego Euskal Herrira iritsiko (Irungo loturara) gutxienez 2042 urtera arte. Ez dago Parisen lehentasunen artean.


2024-12-18 | Mara Altuna Díaz
Migratzaileen Nazioarteko Eguna | Alberto Flores-Uranga, artzaina
“Amerikak asko eman dit, baina nik ere asko eman diot Amerikari”

20 urte zituela, Alberto Flores-Uranga Mutrikutik Idahora (AEB) joan zen artzain. Bakardadean, mendietan galduta, maiz koiote eta hartzak begira zituela."Berriro egingo nuke, zalantzarik gabe", dio, garai haiek gogoratuta.


Siemens Gamesak 423 langilerentzako erregulazio espedientea proposatu die sindikatuei

Aldi baterako erregulazio espedienteak aerosorgailu konpainiak Asteasun eta Zamudion dituen lantegietako langileei eragingo lieke eta batzarrean bozkatuko da aurreakordioa.


Mezu kristaurik gabeko Gabon kantak, ikastetxe ugariren aukera

Gabonen erroa kristaua dela jakinda ere, erreferentzia katolikorik ez duten kantuak abestea erabakia du (edo eztabaida horretan dihardu) gero eta ikastetxe gehiagok, eskolaren printzipioetako bat laikotasuna dela oinarri hartuta.


2024-12-18 | Leire Ibar
Arrazakeriaren eta Xenofobiaren Aurkako Kontseilua sortu dute Nafarroan

Sortu berri duten organoaren eginkizun nagusien artean daude, besteak beste, diskriminazioaren aurkako politikak sortzea, migratzaileen eta gutxiengo etnikoen elkarteen parte hartzea sustatzea, Nafarroako arrazakeriaren egoera globala aztertzea, eta Arrazakeriaren eta... [+]


2024-12-18 | Julene Flamarique
BSHko langileek lantegiaren “deslokalizazioa” salatu eta manifestazioa deitu dute larunbaterako Iruñean

Alemaniatik etorritako goi kargu batek eman die 655 langileei enpresaren itxieraren berria, ohar bat "hoztasunez" irakurrita, eta langileei “lehiakortasun falta” egotzi die. Langileek presazko bilera eskatu diote BSHko operazio arduradun Pepe Justeri, eta... [+]


2024-12-17 | ARGIA
ETAren armagabetzeaz “esateko zeukan dena” esana duela adierazi du Jaurlaritzak Bakegileen salaketaren aurrean

“Jaurlaritzak esateko zeukan dena esanda dago txosten horretan” adierazi du asteartean Maria Ubarretxena bozeramaileak, Jaurlaritzak 2019an egindako txostenari erreferentzia eginez. Txosten horretan egiten den kontakizuna “faltsua eta interesatua”... [+]


2024-12-17 | Julene Flamarique
Igor Kirillov hil du Ukrainiak, Errusiako armadako babes nuklearrerako, biologikorako eta kimikorako tropen burua

Atentatua astearte goizean izan da, Kieveko auzitegi batek Kirillovi Ukrainako tropen aurka arma kimiko debekatuak erabiltzea leporatu eta hurrengo egunean. 300 gramo TNTko karga zuen lehergailuak, eta Errusiak jazotakoa argitzeko ikerketa bat jarri du abian.


2024-12-17 | Leire Ibar
Gasteizen bizi diren Gazako bost familien egonaldia era mugagabean luzatzeko eskatu dute

Palestinatik aberriratu eta urtebetera, Espainiako Gobernuak jakinarazi du familien harrera programa ez duela gehiago finantzatuko eta aterpetxe eta hostaletako egonaldia abenduaren 31n etengo diela. Urtarriletik aurrera Gasteizko Udalak Gazako bost familien ostatuaren gastuak... [+]


2024-12-17 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Autoktonoa ala inportatua da Hego Koreako krisia?

Hego Koreako presidente Yoon Suk Yeol-ek abenduaren 3ko arratsean gerra-legea ezarriz sutu zuen krisi politikoa itzaltzetik oso urruti dago oraindik. Nahiko argi badago ere kolpea sustatu zutenak ez direla irabazten ari. Oraingoz.


2024-12-17 | Leire Ibar
Urretxindorra Ikastola sexu abusuen “konplize” dela salatu dute

Bilboko ikastolako ikasle eta ikasle ohien talde batek zentroko irakasle baten partetik jasandako sexu abusuak zerrendatu ditu, eta komunikatu baten bidez salatu du ikastetxeak gizona babestu duela. Gertakariak azalera atera direnean ikastolak “beren burua zuritu besterik... [+]


2024-12-17 | Jon Torner Zabala
Otso edo hartz, abeltzaintzarekin duten elkarbizitza eztabaida-iturri da

Urriaren 19an, Xiberoko Batzorde Sindikalak bozketa egin eta adostu zuen lurraldea "babesteko zaila den eremu gisa" (ZBD) izendatzeko eskaera abiatzea, otsoaren "arriskuari" aurre egitea helburu. Artaldeei eraso egin ez badie ere, artzainek otsoari tiro... [+]


Eguneraketa berriak daude