Jesus jaio da Baluarten
Iruñeko Corte Ingles zabaldu berriak jaiotza paratu du haren eraikinaren aitzinean, Baluarteko plazan. Azalera handiko saltokiaren ekimenak Yolanda Barcina alkate anderearen baimena erdietsi du. Olentzeroren segizioen antolatzaileei, aldiz, udal aginte taldeak hamaika traba jarri dizkie azken hiru urteotan: bermeak, isunak, diru laguntzarik eza.
Baluarte kultur gunea zein haren aitzineko plaza Patxi Mangado arkitektoak diseinaturikoak dira. Lanok oso eztabaidatuak izan dira, besteak beste, Mangadok adierazi zuelako ez zuela plaza herritarrek erabiltzerik nahi, plaza hutsik nahi zuela eraikinaren azpimarra moduan. Horrexegatik baliatu zuen zoladura gisara galtzada-harri lakarra: ezerosoa izan zedin, inork ez zezan zapal. Neroni hori guztiori arkitektoaren handinahikeria begitantzen zait. Plazak, berez, izatez, herritarren topaleku dira eta behar dute izan. Halere, krudelkeria iruditzen zait Mangadoren nahia hori izanda, haren enparantza Cortylandia bilakatzea, Corte Inglesen haurren adoktrinazio gune karrankari. Krudelkeria Mangadorentzat, eta adar jotzea gainontzeko iruindarrontzat, herritar guztion plaza publikoa erakunde pribatu baten esku utzi baitute, haren erabilpen guztiz interesatua egin dezan.
Egunotan, arratsaldero, ehunka lagun hurbiltzen dira Corte Inglesen jaiotzara. Iruñeko gizarte mugimenduen indarra mitifikaturik dutenek pentsa lezakete protesta egiteko dela. Tamalez, ez da hala. Ez dira betiko garai onenak. Iruindarrok haien seme-alabak jaiotzaren aurrera eramaten dituzte, Corte Inglesek haurtxoon burmuin osatugabeetan betiko graba ditzan mantra kontsumistak: "Cortylandia vamos todos a jugar, Cortylandia alegria en todo el mundo, Cortylandia lalalalala la Navidad...". Haurrak, gurasoak ez bezala, azkarrak dira. Berehala barneratzen dute irakaspena: Eguberriak=Erosketak Corte Inglesen. Gero, umeak Alde Zaharreko karriketan ikusten dituzu, lelo kontsumistak uluka errepikatzen begirada aztoragarri batez, Village of the damned pelikulako haur albino ikaragarri haiek balira bezala: "Cortylandia lalalalalalal!". Epaileek haur guztion gurasoei seme-alaben gaineko agintea kendu beharko liekete.
Egun Corte Inglesena den orubea garai batean zerbitzuetarako orubea zen, hirigintza planaren arabera. Han zen egitekoa Nafarroako Liburutegi Nagusia. Baina, izendapena aldatuta, Udalak Corte Inglesi saldu zion. Orubearen enkantean Isidoro Alvarezen enpresak besterik ez zuen parte hartu. Metro koadro bakoitzeko, 106.000 pezeta ordaindu zituen, nahiz eta Iruñeko erdigunean erabilpen komertzialerako metro koadroa batez beste 700.000 pezetan ordaintzen ari zen. Lur sailak 26.000 koadro zituen. Eraikinak hirigintza planak baimendurikoa baino solairu bat gehiago dauka. Baimenik gabe, lur publikoan egin dituzte lurrazpiko aparkalekurako sarrera maldak. Adituen ikerketen arabera, Corte Inglesen ondorioz Iruñeko denda ertain eta txikiak 130.000 milioi irabaztetik 100.000 milioiko etekinak izatera pasako dira. Horren ondorioz, 500 denda itxiko dituzte, eta 1.800 lanpostu desagertuko dira.
Ustel kiratsa sekulakoa da. Baina ez dirudi inor jabetzen denik. Edo, behintzat, ez dirudi inori axola zaionik. Gazte iruindar kementsu zenbaitek Corte Inglesen aurkako protestaldietara deitu dute, baina lau katuk besterik ez dute haietan parte hartu. Besteok Gazte Solairuan egonen ziren. Edo Koprofagia eskaintza bereziak profitatzen. Borrokarik garrantzitsuena irabazten ari dira: eguneroko bizimoduarena. Eta ez gara jabetzen ari. Ez zaigu axola. Gure jateko modua, edatekoa, zinemara joatekoa, parranda egitekoa, lagunekin egotekoa, besteekin harremanak izatekoa aldatzen ari da, aldarazten ari dira. Eta ez gara deus egiten ari.
Haiek, aldiz, bai, badakite borroka garrantzitsua, erabakigarria jokatzen ari dela, eta sekulakoak eta bi egiten ari dira irabazi ahal izateko. Auzo bizietako dinamika ezerosoak hiltzeko. Elkartasun sareak sortzen dituen bizimodua zapuzteko. Herritar kontsumista otzanak lortzeko. Azken urteotan, Iruñerrian, azalera handiko saltokiak bata bestearen atzetik zabaldu dituzte. Corte Ingles egin aurretik, Nafarroako Merkataritza Ganbarak zioen Foru Erkidegoan bazirela milioi bat herritarren beharrak asetzeko aski merkataritza gune erraldoi. Eta erresuma zaharrean milioi erdi lagun besterik ez gara bizi. Hori bai, iduriko luke milioi batek adina kontsumitzeko prest gaudela. Badakit idazki panfletario samarra atera zaidala. Kontua da kiskalita nagoela. Beraz, amaiera, are panfletarioagoa izanen da: zutik lurrean kondenatu zaren... Dedio, ezin oroitu nola segitzen duen. Mantra buruan sartuta daukat: Cortylandia lalalalalala!
Gerra Urte, Gezur Urte!
Horrela dio esaldiak eta horrela berresten du errealitateak.
Munduan eta Europan dagoen gerra-egoera, horren gorakada etengabea eta horrek Euskal Herrian izan dituen eta izango dituen balizko ondorioak aurreikusita, joan den abenduan hainbat... [+]
Laga hondartzaren ezaugarri naturalen leheneratzea duela hiru hamarkada abiatu zen, eta aurrera darrai etenik gabe, erlojuz kontrako lehengoratze mailakatuan.
Laga (Bizkaia) gune aparta da, natura eta gizarte ikuspegitik oso esanguratsua. Kostaldeko legeak eta Urdaibaiko... [+]
Larunbat honetan egingo da Bilbon euskal preso politikoen aldeko urteroko manifestazioa. Gero eta preso gutxiago dago, baina 2011n ETAk bere jarduera armatua eten zuenean inork gutxik irudikatuko zuen handik hamabost urtera oraindik gatazka haren ondorioz espetxeratutako... [+]
Hainbeste urte borrokan horren atzetik ibili ondoren, 34 urte, hain zuzen, oso pozik gaude orain egun batzuk, abenduaren 28an Inuzente egunean, Iruñean, Nazioarteko Euskal Pilota Federazioak antolatu zuen batzarrean hartu zen erabakiagatik. Zeren ondo bidean,... [+]
Donostiako La Cumbre Jauregian bizi ziren orduan Juan Mari Jauregi senarra eta bera, lehena Gipuzkoako Gobernadore Zibila zen garaian, 1990eko hamarkadaren erdialdean. Jauregi 2000. urtean hil zuen ETAk Tolosan.
Jar gaitezen 2025erako proposamen politiko gisa, Espainiako Auzitegi Kolonialaren (AN) epai guztiak berrikusten hasteko eta makila bakoitzak bere belari eusteko.
Unionismoarekin lerrokatutako alderdi, sindikatu eta gizarte-erakunde gehienek, eta ez bakarrik horrela... [+]
Garbiñe Elizegi baztandarra erizaina da. Abenduan, Zeelanda Berrian egin duten Osasun Ekitaterako Erizaintza Indigenari buruzko Ikerketa izenburuko bilkuran hartu du parte. Bere tesia aurkeztu du: Euskal emakumeek eta genero ez-normatiboek Euskal Herrian osasungintzan... [+]
PSNk, EH Bilduk, Geroa Baik eta Zurekin Nafarroak bat egin dute Borboiak Nafarroako kultura sari nagusitik at gera daitezen. Espainiako erregeak 2015etik, Uxue Barkos lehendakari zenetik, ez daude ekitaldi handi honetara gonbidaturik.
Hodeiak murrizten ari dira eta horrek eragin nabarmena du klima-aldaketan, NASAko ikertzaile-talde batek ondorioztatu duenez. Terra satelitearen datuak aztertuta, ikusi dute azken 20 urteetan, pixkanaka, baina etengabe, murriztu dela hodeien estaldura. Amerikako Batasun... [+]
Iazko martxoaren 14an, polizia operazio handi bat izan zen Martuteneko Agustindarren eraikin okupatuan, Udaltzaingoaren, Ertzaintzaren eta Espainiako Poliziaren eskutik: 56 lagun atera zituzten eraikinetik eta 29 Espainiako Poliziaren komisariara eraman zituzten,... [+]
Adimen Artifizialarekin egindako disparateen biltegia handitzen ari da. Erabiltzaile arruntok sortutakoak txorakeriak izan daitezke neurri handi batean, baina Interneteko erraldoiak berak ari dira halakoak errepikatzen eta horrek larriagoa dirudi, eragin globala izan... [+]
Vithas San José klinikak fitxatu du Jaurlaritzako Osasun sailburu ohia, kargu publikoa utzi eta urte eta erdira.
Abenduaren 24an erori zen gobernua, Kaledonia Elkarrekin alderdi loialistako ordezkariek dimititu zutelako. Hori horrela, loialistek berreskuratu egin dute independentistek 2021ean lehen aldikoz lorturiko presidente kargua. Maiatzaz geroztik krisi politiko, sozial eta ekonomiko... [+]
18 urterako plan estrategikoa garatzeko Europako diru-laguntzak jaso ditu Euskal Sagardoaren Jatorri Deiturako proiektuak. Iparraldea batu da jada, eta Nafarroa zein Trebiñu sartzeko urratsak ematen hasiak dira.