Teo Etxaburu eta Jabi Lauzurika: «Belfastetik eta Ferroletik eskatu digute Kafe Antzokiaren eredua»
- Ezertan hasi baino lehen Kafe Antzokiko zenbakiak bota ditugu, arima Etxaburuk eta Lauzurikak jarriko dute.
Teo Etxaburuk uste du lan handia dagoela egiteko, "ikusita batetik, komunikabideetatik, hurbileko estatuetatik eta sistematik dagoen eraso guztiak euskararen herriarengan duen eragina eta bestetik, gure artean dagoen ahulezia ikusita".
Hasiera errezeloz betetakoa izan zela adierazi zenigun ARGIAn, duela bost bat urte. Alderdikerien errezeloa eragin zenutela esan zenuen eta ghettoa sortuko zenutela esan zizutela. Zer duzu orain halako errezeloak zituztenei esateko?
Adibidez, berdin datoz Garaikoetxea edo Intxaurraga, berdin Otegi edo Ezenarro eta berdin-berdin Egibar edo sindikatuetako kideak... Zentzu horretan justu alderantziz gertatu da. Eta Bilbo mailan askoz harago; jendeak ikusten du euskaldunen leku bat dela. Gaur egun, ez Bilbon, Bizkaian baizik -eta ez da harrokeria, egiaztapena baino-, instituzio ludiko kulturalik erabiliena da Kafe Antzokia. Euskaldun gune moduan 18 eta 40 urte bitartekoentzat askogatik da lekurik ezagunena eta Bilboko errealitate soziolinguistikoarengatik euskal hiztunak ez direnentzat ere erreferentea bihurtu da, badakite-eta euskaldunen tokian daudela eta gustura daude.
Ghettoari dagokionez ere, alderantziz izan da. Egindako lanarekin, lortutako prestigioarekin eta batutako jendearekin ghettoaren errezelo hori apurtzen da oso-osorik.
Askotan ikusi izan dugu; bilbotarrek kanpotarra daukatenean gonbidatua, izan andaluziarra, galiziarra, madrildarra edo katalana Bilbo erakusten diote: "Hemen dago Guggenheim, hemen dago Arriaga...", baina esateko Bilbo euskalduna dela ere, harro-harro etortzen dira Kafe Antzokia erakustera. "Gu euskaldunak gara" esateko harro-harro erakusten dute.
Zein jauzi nabarmenduko zenituzke hamar urteko ibilbidean?
Euskal Herrian, orokorrean, nahiz eta ikasketen bidezko hezkuntza askoz handiagoa izan, azken zokoraino sartu da sistemaren eragina gugan. Ezin gaindituta gabiltza estatu frantsesaren eta espainolaren eragina. Euskaldunen artean, sarritan, euskara aldarrikapen modura geratu da zenbaiten artean eta bizitzeko originaltasuna topatzea, zer garen, zer nahi dugun... Hori dena nahiko eskasian geratu da. Euskaldun batzuek ardura galdu eta funtzionarioen eskuetan utzi dute euskararen afera.
Non dago ausardia? Nola goza dezakegu gure artistak ateratzen, gure herriari, komunitateari zerbitzuak ematen gure izatetik, gure egituretatik?
Herri eragile eskasia dago, euskal eragilearen jarrera izan da, sarri eta soilik, boterea daukanari erantzutea. Baina guk boterea noiz hartzen dugu? Noiz hasten gara gure bizitza bizitzen eta nola antolatzen dugu eta nola zerbitzatzen eta babesten dugu gure herria, norberarengandik hasita?
Ez zarete oso optimista hasi, baina bete diren helburuak ere izango dituzue?
Bestalde, euskaldun zaharren kontua dago. Belaunaldi berriekin gutxiago gertatzen da, baina garai bateko euskaldun zaharrek minorizazio linguistikoa jasan behar izan zuten arazo askorengatik -politikoak, ekonomikoak eta beste-. Bizkaiko herrietatik Bilbora etortzen zirenean mandatuak-eta egitera, erdal mundura gerturatutakoan, egoera ikaragarria zen. Orain, esaten dizute nahiko gustura, lasai eta babestuta sentitu izan direla Kafe Antzokian.
Beste puntu bat bada harro sentitzekoa. Euskararen nazioan integratu ez diren horiek, hau da, euskaldundu ez direnak, baina euskararen aldeko jarrera izan duten horiek, oso gustura sentitu izan dira Kafe Antzokian eta beren sentimenduen baieztapena egiteko balio izan die. Etortzen dira eta errespetatuak sentitzen dira nahiz euskaraz mintzatu ez.
Eta laugarrenez, esango nuke erdal munduarentzat ere eredugarria izan dela Bilboren bihotzean egin den Kafe Antzokia. Euskararen kontra aritu izan diren horiek guztiek ere, sentitu izan dute belarrondokoa. Argi eta garbi esanda, badago hemen txiringito bat -deitu nahi duzun bezala, beraientzat txiringitoa baino gutxiago izango da- Kafe Antzokia deitzen dena, eta beraien parean jarri izan dena, duintasunez. Eta kontuz, hemen gaude zuen artean, eta tonto ipintzen bazarete kontra izango gaituzue.
Teo Etxabururi Kafe Antzokiak hamar urtean emandako fruituak arrapaladan datozkio.
Eta nik uste dut esan behar dela baita ere milaka pareja sortu direla hemen. Ez da broma!
Bestetik, euskal sortzaileak, artistak ez dira soilik eroso, gustura eta bere etxean sentitu, baizik eta taldeak egin dira hemen musikari, idazleen... artean.
Uste dut pentsatzen genuenetik harago joan direla zenbait gauza. Beste gauza bat da, egiteko daukaguna eta egiteko dagoela uste duguna, ez Bilbon baizik eta euskararen nazioan. Denbora guztian gabiltza esanez egunen batean izango dugula halako estatutua edo lurraldetasuna edo independentzia. Bitartean ez badugu hitz egiten, hor barruan, euskal komunitatea eta bere garapena nola antolatu, artikulatu, integratu, bizi pozgarri lez, norbanakoaren garapenarekin eta askatasunarekin, jai daukagu. Badago aspaldian diskurtso bat idatzita, garatu beharko litzatekeena. Gorputza beharrezkoa da, Xalbadorrek kantan esaten duen moduan, baina arimarik ez badago gorputz asko edukita ere ez dago zereginik. Eta hori egin behar da ez soilik sakonean, baita ere edertasunez, itxura ona emanez, hau da, gorputza eta arima osagarriak dira.
Bilboko Kafe Antzokia sortu zenuten. Ondarroakoa eta Durangoko Plateruena etorri dira ondoren. Zuen eredua esportagarria dela uste al duzue?
Epaileari nahikoa izan zaio azaroaren 27an Ertzaintzak egindako deklarazioa kasua artxibatzeko. Erabakiaren aurrean helegitea aurkeztuko duela adierazi du Xuhar Plataformak. “Xuharrek ez du begia galdu, Ertzainak begia galduarazi dio”, salatu du mugimenduak.
Hobekuntza horiekin izokinak eta beste espezie migratzaile batzuek erruteko eremu optimoak lortzea eta bizirik irauteko aukerak handitzea espero da. Europako funtsekin finantzatutako jarduera da, Life Kanturibai proiektuaren baitakoa.
Epaiketa prozesua abiatu du ostegun honetan gazte antolakundeak. 2023an egindako bi ekimenen ondorioz 290.500 euroko zigor ekonomikoa jarri dio Eusko Jaurlaritzak. Ekonomikoki "ito eta desagerrarazteko" mekanismoa dela salatu du Ernaik.
Adinekoen egoitzako egoiliarra da asteazken gauean hildako emakumea. Larriki kolpaturikoa ospitalera eraman zuten, baina bertan hil zen emakumea. Bertako egoiliarra den 68 urteko gizon bat atxilotu dute, indarkeria matxista leporaturik.
Hego Euskal Herriko gazteen osasun mentalaren egoera “kezkagarria” da, Gurea Geroa atari digitalak egindako txosten batek agerian utzi duenez. Inkestaren arabera, gazteen erdiek ondoez emozionala pairatzen dute, eta hamarretik seik pentsamendu suizidak izan dituzte... [+]
Petronorreko langileek borrokarako eguna izan dute osteguna. Enpresa batzordeak deituta, lanuztea egin dute eta Barakaldoko BECen elkarretaratu dira, konpainia urteko batzarra egiten ari zen tokian. Salatu dute diru publikoa jaso arren "enplegua suntsitu" besterik ez... [+]
Asteazkenean banatu dituzte Rikardo Arregi sariak, Andoainen. Kazetaritza Saria Berria-n argitaratutako Feminizketak elkarrizketa sortak jaso du, eta Komunikazio Saria Euskal Wikilarien Kultura Elkartearen Ikusgela proiektuak. Ohorezko mugarria Ana Galarraga Aiestarani eman dio... [+]
Threes! edo 2048 klasikoen bertsioa prestatu dute Julen Irazokik eta Ibai Aizpuruak, Mikel Dale musikagilearekin batera. Android-en doan deskarga dezakegu euskarazko bideojokoa.
Urtarrilean salmenta espekulatibo bat salatzeko ekintza egin zuen Arberoa Lurra eta Etxebizitza kolektiboak, eta horrekin lotuta egon daitezke atxiloketak. Goizeko seiak aldera atxilotu dituzte, "atea kasik hautsiz eta esku-burdinak segidan ezarriz", Ostia sareak... [+]
Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk "immunitatea", hau da, babes politikoa duela adierazi du Frantziako Kanpoko Aferen ministroak. Israelgo Haaretz eta Maariv komunikabideek jakitera eman dute Libanorekin adosturiko su-etenaren baldintzen artean zuela... [+]
Enpresa jo dute egoeraren erantzuletzat, baita erakunde publikoak ere. Langile batzuek bost hilabete baino gehiago daramatzate kobratu gabe, eta ostiral honetan egingo dute manifestazio bat, ontziolatik abiatuta: ez dezatela itxi aldarrikatzeko.
Ostegun eta ostiral honetan 40 hizlari baino gehiago ariko dira EHUko Leioako campusean Lana eta sindikalismoa XXI. mendean Nazioarteko Lehen Biltzarrean. Lan munduaren eta sindikalismo eraldatzailearen erronkez eta estrategiez eztabaidatuko dute.
Donostiako Udalak Mikel Zabalza Garateren (1952-1985) omenezko plaka bat jarriko du larunbat honetan (hilak 30), Guardia Zibilaren Intxaurrondoko kuartelaren aurrean (Baratzategi kalea, 35). Guardia Zibilak gaurko egunez atxilotu zuen Zabalza, 1985ean, Altzako bere etxean... [+]