Noizko antzerkia unibertsitatean?


2007ko otsailaren 21ean
David barbero kazetari eta dramaturgoak antzezlanez besterik ere idazten du, eta ez soilik ETBn duen lanaren kariaz. Bera da, hain zuzen, Euskal Autonomia Erkidegoan goi-mailako arte eszeniko eskola ofiziala eskatzen duen agiri baten egilea. Baina Barbero ez dabil bakarrik, aldarrikapenak antzerki munduko kide askoren babesa dauka eta: "Denbora luzea da talde bat eskola hori eskatzen dabilela; funtsean aktore, zuzendari, egile eta teknikari elkarteetako ordezkariak gara. Banako batzuk batu zaizkigu, eta baita antzerki eskola pribatu batzuk ere, beste batzuk eskariarekin guztiz bat ez datozen arren".

Arte eszeniko eskola da izena, eta adjektiboak goi mailako eta ofizial. Garrantzitsua da horien esangura azaltzea, Barberoren iritziz: "Ofizial izateak ikasketa horiek aitorpena izatea esan nahi du, titulu bat alegia, maila bertsuko ikasketek dutenaren parekoa. Eta goi mailakoa diogunean, eskola horrek unibertsitate mailako tituluaren baliokidea eman behar lukeela esan nahi dugu". Batzuek uste dute eskola horrek unibertsitate barruan egon behar lukeela, eta beste batzuek ez, baina denek diote lehentasunezkoa dela.

Pribatuak ez omen dira nahikoa

"Begi bistakoa da antzerki eskola ofiziala behar dela -dio Ttanttaka konpainiako zuzendari Fernando Bernuesek-; inork ez luke pentsatuko kazetaritza edo biologia eskolak egin behar ez direnik. Antzezpena, zuzendaritza eta abar ere lanbide dira, beraz ez da normala horietarako goi mailako eskolarik ez egotea". Euskal Herrian badira antzerki eskola pribatuak -Bernues bera zuzendaritzako kidea da Donostiako Arte Eszenikoen Tailerrean-, baina horiek ezin dituzte ase sektoreak dituen premiak, eskola ofiziala eskatzen dutenen esanetan.

Ricardo Padilla Nexo Teatro konpainiako zuzendaria eta Bilbon eratu den antzerki talde plataformako bozeramaleetako bat da. Haren ustez, "egia da eskola batzuek hutsune bat betetzen dutela, baina haiek ere ez daukate bitartekorik benetako arte dramatiko ikastetxe bat sortzeko: ikasle asko har dezakeen ikastetxe bat, gaur egun Europako joerekin bat datozen irakasleekin. Eskola pribatu horien lana txalogarria da, baina maila batera arteko hezkuntza baino ezin dute eskaini. Gero, gehiago ikasi gura duenak Madrilera edo Bartzelonara alde egin behar du". Padillak aipatu "erbestea" da eskola ofiziala eskatzen dutenen argudio sendoetako bat. Ipar Euskal Herriaren kasuan, Bordelerainokoa da erbeste hori.

Ospe kontuak

Aktore izan nahi duen euskal herritar askok jotzen du kanpora, hemen ez dagoen aitortza ofizialaren bila. Antzerki munduan denak datoz bat tituluek ez dutela hain garrantzi handia lan egiteko orduan, baina bai ikasle baten prestakuntza maila aitortzerakoan. "Guk badakigu kalitatezko eskola baten irudia ematen dugula -azaldu digu Fuen Onrubiak, Nafarroako Antzerki Eskolako (NAE) zuzendari akademikoak- baina titulu ezaren oztopoa daukagu; ez da berdin hemen ikastea edo Madrilgo RESADen, esaterako".

NAE hogeigarren urteurrena ospatzen ari da orain, eta 48 ikasle dauzka araututako irakaskuntzako hiru mailetan. "LOGSEren arabera egindako ikasketa-plana daukagu", diosku Onrubiak. Aspaldi eskatu zioten Nafarroako Gobernuari eskola ofizial bihurtzea, baina orain arte ez dute nahi hori bete.

Ofizialtasunerako baldintzak

Nafarroako Hezkuntza Sailaren ustez, ordea, NAEk ez ditu ofizialtasuna eskuratzeko baldintzak betetzen. Baldintza horiek, gaur egun, LOGSEk ezartzen ditu, eta onartzeko zorian den Espainiako hezkuntza lege berriak ez du aldaketarik ekarriko alde horretatik. Besteak beste, lau urteko ikasketak eman behar dira, eta gutxienez 90 ikasle eduki. Gainera, hiru adar desberdinetako ikasketak eskaini behar ditu titulu ofizialak eman nahi dituen ikastetxeak: Eszena Zuzendaritza eta Dramaturgia, Eszenografia eta Antzezpena. Gaur egun, Nafarroako Antzerki Eskolak, Euskal Herriko gehienek bezala, antzezpena baino ez du jorratzen. Gainerakoan, hutsunea eskerga da.

Getxoko Antzerki Eskola da hutsune hori zertxobait betetzen duen eskoletako bat, antzezpenaz gain argiztapen eta soinu teknikariak ere hezten baititu. "Alde horretatik oso onuragarria izango litzateke eskola ofiziala, antzezpenetik kanpo ia ezer ez baitago", dio Aintza Uriarte bertako zuzendaritzako kideak, "baina gainerakoan ez nago hain seguru. Beharrezkoa dela? Ez da baztergarria, jakina, baina zalantzak dauzkat une egokian gaudenik ere. Saiakerak izan dira -80ko hamarkadaren hasieran Donostian sei urtez jardun zuen Antzerti eskolaz ari da Uriarte-, baina porrot egin dute. Edozelan, Eusko Jaurlaritzaren esku dago eskola ofiziala sortzea".

"Bestelako lehentasunak"

Uriarteren berbetan, eskola ofizialaren proiektua badago Jaurlaritzaren Kultura Saileko plangintzan, eta haiei dagokie hori gauzatzeko momentua hautatzea. Alabaina, Kultura Sailaren asmoek ez omen dute horrenbesteko garrantzia, Hezkuntzari baitagokio eskolak sortzea. Eta sail horretako iturriek gehiegi sakondu gabe adierazi digutenez, une honetan bestelako lehentasunak daude.

Eskola ofizialaren sorrerak kalte egingo lieke eskola pribatuei? Ez luke hala izan behar, gurekin hitz egin duten gehienen ustez. Madril eta Bartzelonako adibideei so egitea aski da horretaz jabetzeko, David Barberok agertu duenez: "Han aspaldidanik daude eskola ofizialak, eta pribatuak ez dira horregatik desagertu. Aitzitik, eskola pribatuek ematen dute ofizialetan sartzeko behar den prestakuntza berezia. Eskola ofiziala sortzeak, zerbait eragitekotan, pribatuek beste bide batzuk jorratzea eragingo luke".

Euskaraz, hutsaren hurrengoa
Euskal Herrian aukera gutxi dago antzerki eskoletan euskaraz jarduteko. Bizkaian, Araban, eta Iparraldean ia bat ere ez, ale bakanen bat izan ezik. Gasteizko TAEk, esaterako, badu euskarazko adar bat, baina umeentzat baino ez. Iparraldean, zenbait ikastetxek eta antzerki taldek eskainitako tailerrak dira ikasteko aukera bakarra, baina horietan frantsesa da nagusi, Donibane Garaziko lizeoa bezalako salbuespenak salbuespen. Antzerkia hautazko ikasgaia dute garaztarrek, euskarazko adarra eta guzti, hamabost eta hamazortzi urte bitarteko ikasleentzat. Hortik landa, ia deus ez.

Gipuzkoan eta Nafarroan egoera zertxobait hobea da, okerragoa izatea ia ezinezkoa delako agian. Donostiako TAEk, konparazio baterako, "Euskara interpretazioan" ikasgaia dauka oasi bakarra erdal basamortuan. Egoerarik onena Nafarroako Antzerki Eskolakoa da: ikasketak euskaraz osorik egiteko modua dute antzezle profesional bihurtzeko bidean direnek. Bi horiez gain, bai herrialde batean bai bestean bada euskararentzako tokirik zenbait ikastetxe edo kultur etxeri lotutako antzerki tailerretan. Hutsaren hurrengoa, nolanahi ere. Eskola ofiziala ote konponbidea?

«Ulertu behar duzue antzerkia ez dela naturala»
Nola ikasten du antzezle batek bere lanbidea? Ospe handiko eskola pribatu batera joan gara galdera horren erantzun bila. Eskola horren adar profesionalean ikasketek lau urte irauten dute, dozena erdi ikasgairekin: antzezpena, mugimendua, musika, dantza, ahozko adierazpena eta antzerkiaren historia. Guri antzezpen eskola bat ikusteko aukera eman digute.

Ikasleak -oso gazteak, hasi berriak- areto handi batean elkartu dira irakaslearekin. Aulki batzuk daude bazter batean eta zenbait tramankulu bestean. Erdian, aktoregaiek bete beharko duten hutsune zabala. Irakasleak giroa prestatu du: foku batzuk piztuz, aretoaren erdi aldea argiz bete du, gainerakoa ilunduz. Has gaitezke.

Gaurko ariketan, ikasleek kanpora irten behar dute, eta irakasleak agindua emandakoan berriro sartu, zerbait egitera. Sartzean, baina, espero ez duten zeozer aurkituko dute: beste ikasle bat, edo taldetxo bat, zerbait egiten halaber. Ariketaren muina, hain zuzen, topo egiterakoan batzuek zein besteek antzerkiaren neurriko erreakzioa izatea da.

Ohikoa baztertu

Antzeztea ez da egiteko erraza, eta are gutxiago gidoirik gabe. Ikasleen erreakzioak ez dira batere naturalak, guztiz naturalak direlako hain justu. Eguneroko jokabide arruntek ez dute balio antzerkian, ikuslea antzezpen baten zain dagoelako. Irakasleak behin eta berriz eteten ditu ikasleen saioak. "Sortzen zaizuen berezko erreakzioaren aurka borrokatu behar duzue, sortzen zaizuena egunerokoa delako, azalekoa, eta hori saihestu egin behar da", dio halako batean. "Ulertu behar duzue antzerkia ez dela naturala".

Irakasleak bereziki ohartarazi die ikasleei bat-batean ateratzen zaizkien agurren aurka. Ezezagunen arteko ohiko solasak ez dauka lekurik hemen: "Ez erabili hitzak alferrik, antzerkian ez baitago alferrikako hitzik". Aholkuok ematen dituen bitartean, ikasle batek begiak estaltzen ditu koadernoaz. "Argiek min ematen didate begietan", zuritu du bere burua. "Aktore izan nahi baduzue ohitu egin beharko duzue argia jasaten", erantzun irakasleak. Antzezle lanaren laburpen polita iruditu zaigu.


Azkenak
LAB: “Klase elkartasunaren oinarrizko printzipioa da langile migranteei harrera egitea”

Botere sindikalaren inguruko bigarren azterlana argitaratu du Ipar Hegoa fundazioak. 2016an argitaratu zuen lehena eta, beraz, orain 2016 eta 2023 arteko eboluzioa ikus daiteke. Ondorio nagusien berri emateko prentsa agerraldia egin dute ostiral honetan LABeko koordinatzaile... [+]


2025-01-03 | Leire Ibar
Etxegabetzeko arriskuan daude bi familia Burlatan

Burlatan, Nafarroan, bi familia euren etxeetatik kaleratuak izateko arriskuan daude. Iruñerriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak azaldu duenez, familia bat putre-funts batek bota nahi du, alokairu kontratua berritzea ukatu diolako; beste familia, berriz, etxejabeak bota... [+]


WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms plugina euskaratu du Iametzak

WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms pluginaren euskaratzea utzita zegoela ikusita, Iametzak bere gain hartu du itzulpena eguneratzeko lana.


Analisia
2025ean etxebizitza zer?

Urte berria hasi dugu, baina etxebizitza arazo oso potoloa bihurtu zaigula aspaldi honetan, hori ez da berria. Hala ere, azkenaldian zabaldu diren datuak ikusita, 2025a mugarri bat markatzekotan dela esan daiteke, eta iragar ezinak diren ondorio sozial eta politikoak antzeman... [+]


Boli Kosta: Frantziako armada kanporatzen duen zazpigarren estatu afrikarra

Joan den asteartean, hilaren 31n, Boli Kostako presidente Alassane Ouattarak iragarri zuen bertan behera utziko zituela Frantziarekiko harreman militarrak. Horren ondorioz, datozen asteetan 1.000 bat soldadu frantses atera beharko dira herrialdetik.


2025-01-03 | Leire Ibar
2025etik aurrera, Hego Euskal Herrian alokairuak gehienez %2,2 igoko dira berritzean

Espainiako Estatistika Institutuak erreferentziazko indize berria argitaratu du urtarrilaren 2an. Horren arabera, alokairuen prezioak gehienez %2,2 garestitu ahalko dira urtean. Indize hau 2023ko maiatzaren 25ean indarrean sartu zen Etxebizitza Legearen ondorio da, eta data... [+]


2025-01-03 | Gedar
Pertsona afroamerikar bat kolpeka erail dute kartzelariek AEBetako espetxe batean

Hiru funtzionariok jipoitu zuten Robert Brooks, eskuak bizkarrera lotuta zituela. Hurrengo egunean hil zen, eta autopsiak dio asfixia izan zela heriotzaren kausa.


2025-01-03 | ARGIA
Surf irakasle batentzat 85 urteko kartzela zigor-eskaera, adin txikikoei sexu gehiegikeriak egiteagatik

Gipuzkoako Fiskaltzaren ustez, 40 urteko irakasle hondarribiarrak 9 eta 17 urte arteko hamaika adin txikikori sexu gehiegikeriak egin zizkien 2011 eta 2021 urte artean. 2021ean kartzelatu zuten, bere sei ikaslek salaketa jarri eta gero.


2025-01-03 | Jon Torner Zabala
Espainiako Pilota Federazioa
“Eskura dauzkagun lege-erreminta guztiak baliatuko ditugu Espainiaren eskubideak babesteko”

Askok espero zuen moduan, Nazioarteko Pilota Federazioak Euskadikoa onartu ostean eskubide osoko kide gisa, Espainiako kirol-erakunde, alderdi politiko edota hedabideek erabakiaren aurkako oldarraldia hasi dute, nork beretik presioa eginez. Ostegunean, Espainiako Pilota... [+]


Euskararen kontrako oldarraldia salatzeko pintaketak egin dituzte epaitegietan eta CCOO eta UGTren egoitzetan

Baionako eta Donostiako epaitegiak margotu ostean, ostegun gauean Eibarko epaitegian pintaketa egin dute zenbait ekintzailek. "Oldarraldia gelditu" idatzi dute eta pintura berdea jaurti diote eraikinari. Abenduan, CCOO sindikatuaren egoitza ugari margotu dituzte, baita... [+]


Segi dezala akelarre antifaxistak

FERMIN MUGURUZA  40. URTEURRENA
Noiz: abenduaren 21ean.
Non: Bilbo Arenan.

-------------------------------------------

Urtero janzten da festa giroz Bilbo abenduaren 21ean. Sagardoa eta taloa protagonista, San Tomas eguneko azoka eguna da. Aurten, gainera,... [+]


Zunda bat Eguzkitik inoizko gertuen igaro da, arrakastaz

NASAren Parker zunda 6,1 milioi kilometroko distantziara arte gerturatu da Eguzkiaren azalera, bere misioaren lehen gerturatzean. Hala, Eguzkitik inoizko gertuen egon den objeku artifiziala bilakatu da. 692.000 kilometro orduko abiaduran igaro da, eta jasotako datuak funtsezkoak... [+]


Kultur transmisioa feminismotik zikloa izanen dute asteburuan Beran

Goldatz talde feministak antolatua, ortziralean, urtarrilaren 3an, Jantzari dokumentala proiektatuko dute Beralandetan (17:30ean) eta biharamunean, urtarrilaren 4an, Berako bestetako tradizioak aztergai izanen dituzte Maggie Bullen antropologoarekin leku berean (10:30).


Eguneraketa berriak daude