Marije Fullaondo:"Subjektu politikoa Euskal Herria da eta estrategia ere bat eta bakarra"


2007ko otsailaren 21ean
Politikara egoera berezian egin zenuen jauzi Herritarren Zerrendarekin, Europako Legebiltzarrerako hauteskundeetan. Zer utzi zizun esperientzia hark?
Politika munduan inoiz ibili gabea nintzen eta sekulako jauzia zen HZn ekitea. Zaila egin zitzaidan, batez ere publikoaren aurrean egin beharreko agerraldiengatik. Aldi berean oso ibilbide polita izan zen, batez ere osatu genuen taldean oso kimika ona zegoelako. Jendearen erantzuna ere izugarria izan zen.

Hilabete falta da Bide Eginez prozesua amaitzeko. Zein da orain arteko ibilbideaz egiten duzuen balorazioa?
Oso positiboa, batez ere kontuan hartuta Batasuna ilegalizazio egoeran dagoela hegoaldean. Ehunka herri batzar egiten ari dira, milaka pertsona parte hartzen ari da guztiz publiko eta irekiak diren batzarretan eta ilegalizazioak porrot egin duela frogatu da.

Bitxia da ilegalizazioan dagoen alderdi batek halako prozesu bat eramaten ari den moduan eraman ahal izatea. Tolerantzia maila bat ere badago.
Hasieratik adierazi genuen prozesua normaltasunean eraman nahi genuela. Batasunak buelta eman dio ilegalizazioaren egoerari eta oraingoz normaltasun osoz ari gara prozesu honekin.

Subjektu politikoari dagokionez, erabaki subjektua Euskal Herria dela, baina berau lortze bidean, egun diren errealitate administratiboak kontuan hartu behar direla esan duzue eta horrek eman du zeresanik. Zer esan nahi du egungo errealitate horiek kontuan hartzeak?
Gure egoera errealaren azterketatik herri eraikuntzaren bidean aurrera egitea. Duela hamar urte pentsaezina zen egungo egoeran izatea. Ezker abertzaleak utzi du agerian egungo marko politiko honen agorpena, eta aldaketaren beharra sortu du euskal gizartean. Subjektu politikoa Euskal Herria da eta estrategia ere bat eta bakarra. Euskal Herriaren egungo errealitatea kontuan hartzen dugu, baina berau gainditzeko. Euskalduntzearekin bezala da, helburua Donostia eta Tafalla euskalduntzea da, baina biak euskalduntzeko ezin dugu leku beretik abiatu, hasteko Donostian euskara ofiziala da eta Tafallan ez. Zer esan nahi du horrek? Helburu bera izanik, berau lortzeko jokamolde desberdina erabili beharko dela leku bakoitzean.

Egin dezagun ariketa bat: alderdien mahaia eratzen da eta erabaki subjektuaren gaia ateratzen da. Joko arauen finkatze horretan, onargarria litzateke planteatzea gaur egun Euskal Herria egon badagoela eta egun hiru erabaki gune dituela?
Mahai horretan onartu beharrekoa da Euskal Herria izan badela eta euskal herritarrek nahi duten antolaketa mota erabakitzeko eskubidea dutela. Horixe besterik ez.

Baina HBk, eta Batasunak ere orain arte, historikoki defendatu izan duena da Euskal Herria erabaki subjektu bakarra dela eta herri moduan erabaki behar duela. Onargarria al da egun herri horrek hiru erabaki gune dituela?
Onargarria dena da herri honek gatazka bat pairatzen duela bi estatuekin eta gatazka bakar hori konponbidean jarriko duen mahaia antolatu behar dela, oinarri bat kontuan hartuz: guztiok euskal herritarren erabakia errespetatuko dugula. Hortik aurrera herri honek zer nolako ibilbidea egin behar duen, zer nolako barne antolaketa izango duen... hori guztia eragile guztien artean adostu beharrekoa da.

Mahai horretan negoziazio bat emango litzateke eta Batasunak bere proposamena eramango luke, galdera honen mamia zen ea subjektuaren erabaki ahalmena gaur egun diren esparrutan zatitu daitekeen.
Hori mahaia eratzen denean ikusi beharko da. Bertan dauden alderdien artean hitzarmen politikoa adostu beharko da eta horrek markatuko du zer motatako ibilbidea egingo den. Batasunaren postura argia da: erabaki ahalmena Euskal Herriak dauka.

Egin dezagun ariketa berdina balizko kontsultarekin. Nolakoa izan daiteke kontsulta hori?
Oso urrutira zoaz, oraindik ere ez baita onartu Euskal Herria badela eta erabakitzeko eskubidea duela. Duen eskubidea errespetatu eta bermatzen zaionean, orduan ikusiko da zer motako galderak egin behar diren.

Baina Batasunaren ustez zer izan daiteke gaur egun onargarria?
Euskal herritarrok erabakitzen duguna, horixe, besterik ez.

Gaur egun nahiko onartua da oso zaila litzatekeela kontsulta bakarra eta aldi berean egitea Euskal Herri osoan.
Onartuko balitz Euskal Herriak erabakitzeko eskubidea duela, zergatik ez? Hori lortzeko, estatuak egoera horretara eraman beharko ditugu herritarrok, ez baitut uste estatuek beren borondatez onartuko dutela euskal herritarron hitza eta erabakia.

Batasunak errealista ikusten du hori etorkizun hurbil batean egin ahal izatea?
Nahiko genuke. Orain, dena den, hori lortzeko oinarriak jartzen ari gara. Oraindik mahaiaren oinarria ere finkatuta ez dagoen honetan, halakoekin aurreratzea gehiegizkoa da.

Lizarra-Garaziko garaian ezker abertzalean kontsulta bakarraz hitz egiten zen, Euskal Herri osorako eratu beharreko legebiltzarraz... Pentsatu behar da halakoak beste garai bateko planteamenduak direla?
Ez, ez dira beste garai bateko kontuak. Guk ideia berberekin jarraitzen dugu, baina gauza bat da Batasunak Bide Eginezen zer proiektu proposatzen duen, eta beste bat euskal herritarrok zer erabakitzen dugun. Euskal Herriari erabakitzeko eskubidea aitortzen zaioenean beste marko berri batean izango gara, marko demokratikoan, eta orduan garatu ahal izango du Batasunak bere proiektua.

Gaur egungo marko politikoan Hegoaldean bi autonomia estatutu daude eta Iparraldean ez da bertako erakunderik. Marko berriari begira, epe ertainera nola irudikatzen duzue berau?
Bide Eginezen lau urterako proposamenak egiten ditugu eta gure proposamena da egungo egituraketa instituzionala Euskal Herriaren eraikuntzaren zerbitzura jartzea: Nafarroako eta Gasteizko legebiltzarrak, diputazioak... Iparraldean instituzionalizazio propioa lortzea proposatzen dugu, bertan gaur egun jadanik eskatzen ari den moduan. Marko berria aterako da ateratzen denean, bitartean, dauden eragin gune guztiak berau sortzera bideratu behar dira. Akats izugarria litzateke ziklo autonomikoa berritzea eta geunden bezala geratzea.


Nazio eraikuntzaren estrategia da beste ardatzetako bat eta diozue malgua eta egokitua izan behar duela. Horrek iradokitzen du aurretik ez dela horrela izan?
Ez. Orain arte nazio eraikuntzan eman ditugun urratsak handiak baina sakabanatuak izan dira, gauza asko egin dira, baina ez da estrategia bateratu bat izan. Une honetan eskubideen gainean eraikitzen ari gara estrategia hori. Lehentasunezko zazpi eremu definitu ditugu nazio eraikuntzan: naziotasuna, emakumea, gazteak, emigrazioa, hizkuntza, hezkuntza eta sozio-ekonomia. Datozen hilabeteetan, Bide Eginez medio, arlo hauek ikuspegi estrategikotik definituko ditugu. Eta estrategia hau malgua izango da, ez delako gauza bera hizkuntza politika Aian edo Oreretan. Eta irekia izango da, herri eraikuntzan ari diren guztien ekarpenak jaso eta bildu nahi ditugulako.

Nazio eraikuntza eta eraldaketa sozialarekin batera beste kontzeptu bat indarrez berreskuratzen da, negoziazioarena.
Aljerreko garaian Estatuarekin negoziazio saio bat izan zen, baina horrek eman zuena eman zuen, Estatuak ez zuelako negoziazio borondaterik. Estrategiaren moldaketa izan zen orduan ezker abertzalean, bi ikuspegitik: batetik, Estatuarekin negoziatu behar zuena ez zen ezker abertzalea, Euskal Herria baizik, eta herri gisa negoziatzeko lehenbizi herrian bertan eman behar da elkarrizketa eta adostasuna. Lizarra-Garazirena ahalegin berriaren lehen saioa izan zen. Horrek ere eman zuen eman zuena, baina bidea hori zela ikusi zen. Eta ondoren sortu zen, Batasunarentzat erreferentziala den Nazio Garapenerako Biltzarra.

Udalbiltzari garrantzi handia ematen diozue. Adibidez: "Euskal Herriaren eraikuntzan jartzen diren aktibo politikoen mintzakide instituzionala izan behar du Udalbiltzak". Horren garrantzitsua izanik deigarria da ez aipatzea bizi duen zatiketa, berrosatzearen helburua...
Guretzat Udalbiltza bakarra da. Egia da zatiketa bat izan zela, baina Nazio Garapenerako Biltzarretik bateratzea bideratzeko saioa egiten ari da. Euskal Herri mailako instituzio bakarra daukagu eta urratsak eman behar dira benetako batasun hori erdiesteko.

Hori da bitxia, zeuk ematen diozu garrantzia Udalbiltzaren batasunari, baina txostenetan ez da halakorik aipatzen eta garatzen.
Oso garrantzitsua da, bai eta bidea egiten ari da.

Txostenen arabera, ezkertiar eta abertzaleen batasuna Batasunaren inguruan egituratu behar da. Ez dirudi halako planteamenduekin Batasunan ez dauden sektore ezkertiar eta abertzaleak erakartzea samurra izango denik: AB, Aralar, Zutik, Batzarre, ELAko jendea...
Ezkertiar eta abertzaleen erreferente nagusia izan nahi du Batasunak eta horretarako ate guztiak zabalik ditu; norabide horretan sektore desberdinekin hitz egiten ari gara eta hitz egingo dugu. Ate guztiak zabalik daude, baina guk diogu datozen lau urteetan gure ahalegina gure egituratzearen inguruan egingo dugula eta gure proiektu politikoa ezkertiar eta abertzale guztientzat erakargarri egin eta guztion bilgune izateko ahaleginak egingo ditugula.


Azkenak
2025-05-06 | Antxeta Irratia
Irungo Lakaxita gaztetxeak pintaketa faxistak salatu ditu berriz

Joan den abenduan gaztetxeak pintaketa nazi-faxistak salatu zituen ere, eta oraingo honetan “Stop LGTBI”, “Fuera degenerados” edota “No os dejaremos dormir” bezalako mehatxuak izan dira asteburuan Lakaxitako hormetan azaldu diren mezuak, diana... [+]


2025-05-06 | dantzan.eus
Aukerarik izan ez zuten emakumeek plazaratuko dute Legazpin ezpata-dantza

“Guk entseatu egiten genuen, mutilei erakusten genien, parrilarako laguntza behar zutenean hor egoten ginen, baina gero sekula ere ez genuen dantzatzen plazan, ezta burutik pasa ere”. Oihane Auzmendi Iturbe (Legazpia, 1977) Sustraiak dantza taldeko dantzaria da,... [+]


Unax Aizpurua eta Aroa Arrizubieta izan dira Gaztetxeak Bertsotan finaleko txapeldunak

Martxoak 14an Itsasuko (Lapurdi) Goxoki Gaztetxean hasitako sei saioko ibilbideak maiatzaren 3an izan du finala Gernikako gaztetxe okupatu berrrian. Egurre Gazte asanbladaren laguntzaz egun osoko egitaraua izan zen larunbatean. Finaleko bigarren fasera, Maddi Aiestaran eta... [+]


2025-05-06 | Gedar
“Selektibitatea hezkuntzaren elitizazioan sakontzeko tresna da”, salatu du IAk

Elkarretaratzeak egingo dituzte selektibitateari eta Baxoari ezetz esateko. Gainera, apunte-banku bat eta klase partikularrak jarri dituzte martxan IAko kideek.


2025-05-05 | ARGIA
14.000 “maite zaituztegu” Pirritx, Porrotx eta Marimotots pailazoentzat

“Maite zaitut” herri omenaldia egin diote maiatzaren 3an Pirritx, Porrotx eta Marimotots pailazoei Barakaldon, BEC erakustazokan. Euskal gizarteari egindako ekarpena eskertu nahi izan diote milaka pertsonak Maite Zaitut Kultur Elkarteak antolatutako jaialdian.


Israelek Gaza erabat okupatzeko plana onartu du, palestinarrak zerrendatik kanporatzeko eta gatibu israeldarrak askatzeko

Trumpek Gazarako behin baino gehiagotan proposatutako garbiketa etnikoarekin jarraituko du Tel Avivek. Netanyahuk sare sozialetan jakinarazi duenez, Israelek milaka erreserbista deitu ditu Gazaren aurkako setioa gogortzeko eta "erabateko garaipena" lortzeko.


2025-05-05 | Leire Artola Arin
ANALISIA
Kartzelara, herritarrak informatzeagatik?

2025ean Guatemalan gutxienez kazetari bat hil dute eta beste bat desagerrarazi. Arriskutsua da kazetaritza lana egitea herrialde horretan, eta hala jaso du Mugarik Gabeko Kazetariak erakundeak ere, maiatzaren 2an argitaratutako 2025eko Prentsa Askatasunaren Munduko Sailkapenean... [+]


Plangintza demokratikorik gabe itzalaldien menpe jarraituko dugu

Gero eta nabarmenagoa da Espainiako Estatuak ez duela planifikazio demokratikorik energiaren arloan. Duela gutxi jasan dugun itzalaldia adibide garbia da, baina ez da bakarra. Energia berriztagarrien kontrolik gabeko eta lurralde askotan gehiegizko hedapena da beste adibide... [+]


Itzalaldia

Ez dakit itzalaldiak itsutu gaituen edo itsu gaudelako itzali garen. Edozein kasutan, itzalaldia ez da gaur hasi eta bukatu den gertaera histerikoa –barkatu, historikoa–. Aspaldian hasi zela uste dut eta, zoritxarrez, ez zen San Prudentzio egunean amaitu.


Bridgestoneko langileek elkarretaratzea egin dute Japoniak Madrilen duen enbaxadaren aurrean

Bridgestone Japoniako pneumatikoen multinazionalak kaleratu nahi dituen langileek elkarretaratzea egin dute astelehen eguerdian Japoniak Madrilen duen enbaxadaren aurrean. Horrez gain, langile batzordeko hainbat kide Yolanda Díaz Espainiako Gobernuko Lan ministroarekin ere... [+]


Palestinaren aldeko Askatasunaren Ontzidia Maltako Gobernuarekin negoziatzen dabil, itsasontzia hango portu batera eramateko

Nazioarteko ekimenak igandean argitaratutako prentsa ohar batean jakitera eman duenez, Maltako Gobernuak bonbardatutako itsasontzia konpontzeko asmoa erakutsi du. Askatasunaren Ontzidiak eskatu die Maltako agintariei itsasontzia herrialdeko uretan sar dadila. Israelen erasoak... [+]


Nazien kontzentrazio esparruetara deportatutako 253 euskaldun omendu ditu Eusko Jaurlaritzak

Nazismoaren biktimak izandako euskal herritarrak oroitzeko Eusko Jaurlaritzak egin duen lehen aitorpen instituzionala da. Hego Euskal Herriko 253 pertsona deportatu zituzten 1940 eta 1945 urteen artean. 113 bertan hil ziren eta beste asko, handik bizirik irten baziren ere... [+]


2025-05-05 | ARGIA
Hamar egunez pantailetan euskaraz aritzeko erronka maiatzaren 6an hasiko da

Maiatzaren 6tik 15era egingo da Pantailak Euskarazek antolatutako aktibazio sozialerako ariketa. Helburua, hamar egunez soilik euskarazko ikus-entzunezkoak kontsumitzea da. Ariketan izena eman daiteke maiatzaren 6ra arte.


Eguneraketa berriak daude