Landareak: Madariaren
Duela hiru bat mila urte inoizko idazle onenetakotzat dugun Homero itsuak idatzi zuen Odiseoren Odisea ederrean garai hartako fruitu garrantzitsuenak ziren pikoa, mahatsa eta olibaren ondoan gehien aipatzen duena madaria da. Madaria edo udarea edo txermena edo makatza... Odiseo atsekabetua azaldu nahi duenean malkoak isurtzeko madariondo garai baten azpian jartzen du eta odiseatik etxera bueltatuta Laertes aitak ezagutzen ez duenean bera dela adierazteko froga gisa umetan oparitu zizkion hamahiru madariondoak aipatzen dizkio.
Pliniok "zaharrak"(23-79) bere Naturalis historia entzikopledia monumentalean (37 liburu) ederki deskribatzen ditu madariak eta Venus maitasunaren jainkosaren fruitua dela dio.
Eurasia osoan barreiatuta ezagutu ditugu madariondoak, makatzak edo basokoak ordea. Madari handiak ematen dituzten madariondo barietateak Asiako mendebaldeko kultura zaharretatik datoz eta grekoek eta erromatarrek hedatu zituzten bere agindupeko lurretan. Ordura arte ia aurrez egosita soilik jan zitezkeen (alemanek holzbirne deitzen dietenak, egurrezko madariak) madari makatz zakar zikoitzak besterik ezagutzen ez ziren geurea bezalako lurretan, madari handi gozo usaintsu mamitsu urtsuak azkar asko hedatu alajainena!
Hedakuntza hau ez da apaldu. Hibridatzen eta saltzen erraza den fruitua izaki barietate andana sortu da milaka urte hauetan. Sagarrarekin batera fruitu arbolarik zabalduena da. Geurean «dela» beharrean, «zela» esan behar dugu. Aspaldi ez dela baserri, etxeondo, baratza guztietan madariondoak baziren, atzeraxeago bagoaz sagastien aldamenean madaridiak edo madariagak ziren eta sagardoa bezala madariardoa egiten zen. Egun, nork landatzen du madariondoren bat? Tokitan gaude! Uda erdian hasi eta negu-negura arte freskoak badirenez, edan madariak...
56 urteko langile bat hil da Lizarran, Agralco (Agrupacion Alcoholera de Bodegas Cooperativas) biltegian lanean ari zela. 10:00ak aldera gertatu da ezbeharra, Lizarran la alcoholera moduan ezagutzen den nekazaritza hondakinen biltegian.
Herritarren segurtasunik ezaren kezka gero eta handiagoa da gure auzo eta hirietako elkarrizketetan, batez ere kalean bizirik dirauten Magrebeko gazteek eragindako lapurreten eta gatazken inguruan. Badirudi egoera horiek areagotu egin direla azken hilabeteetan, eta alarma eta... [+]
Espainiako Gobernuak dokumentu bat helarazi die Salvador Puig Antichen arrebei, Oroimen Demokratikorako ministro Ángel Víctor Torresen eskutik. Frankismoak anarkista katalanari jarritako heriotza kondenaren “baliogabetasun akta” dela diote. Harrigarria... [+]
Yahya Sinwar Hamaseko burua hil ondoren, Ekialde Erdiko gerrak nola jarraituko duen aurrera mintzagai da hilketaren biharamunean. AEBek, Joe Bidenen ahotik, berehala iragarri dute orain su-etenak bidea libre izan dezakeela. Bide beretik jo dute Mendebaldeko hainbat buruzagik... [+]
LAB, CGT, Steilas, ESK, EHNE eta Hiru sindikatuek salatu dituzte Nafarroan altueratik erorita hil diren hamar langileen kasuak.
Galiziako Estatistika Institutuak galizieraren egoeraren inguruko inkestaren azken datuak ezagutarazi ditu. Ezagutza eta erabilerak, biek, egin dute atzera. Galera handiagoa da adin tarte gazteenetan. 5 eta 14 urte artekoen herenak adierazi du galiziera gutxi edo batere ez... [+]
Garraio publikoaren zerbitzuaren gainbeheraren barruan, alde estetiko hutsa bada ere, ohikoa bilakatu da trenak margoturik ikustea eta, behingoagatik bada ere, ez da arrazoi ekonomiko hutsengatik, langileek azaldu dutenez.
“Araba ez dago salgai” eta “Makroproiekturik ez” lelopean egin dute deialdia. Urriaren 26an elkartuko dira 18:00etan “etekin pribatuak bermatzera” bideratuta dagoen eredu energetikoa eta “instituzioek jokatzen duten papera”... [+]
Aurtengoa hirugarren edizioa izango da, eta memoriaren gaia hartuko da ardatz, Kulturarteko Plaza Feministan.
Azaroaren 9an, emakumeak protagonista diren hip-hop jaialdia ospatuko dute, 17:30etatik aurrera. Jaialdiak urtez urte hip-hop eta rap estiloetan ibilbide ezaguna duten emakume artistak bildu izan ditu.
Gaur Donostian Orhipean, Gure Herria ezagutzen liburuaren edizio berria aurkeztu dute. Bertan Izan da egilea Xamar eta berarekin batera Antton Luku, Isabel Isazelaia eta Lander Majuelo.