Katalana ikasi, bertako sentitzeko


2007ko otsailaren 21ean
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Kataluniako Generalitateak eta 19 udalek katalanaren ezagutza eta erabilera bultzatzeko Hizkuntzaren Normalkuntzarako Patzuergoa sortu zuten 1989an. Gaur egun Generalitateak berak, 81 udalek, 37 consells comarcals-ek eta Girona, Lleida eta Tarragonako diputazioek osatzen dute. Patzuergoak era deszentralizatuan egiten du lan, 22 zentroren bitartez. Hauetako bat da Vic-ekoa. Vic Bartzelonatik 60 kilometrotara dago, Osona eskualdean. 60-70 hamarkadetan Espainiako Estatuko etorkin gutxi joan ziren Osonara, baina gaur egun asko dira kanpotik datozenak. Vic-en, adibidez, 30.000 biztanle inguru bizi ziren bere garaian eta orain 40.000 bat izango dira. Iazko abenduan %22 etorkinak ziren Vic-en. Momentu honetan %40a dira. Manlleu herriak, bestetik, 15.000 bizilagun zituen eta orain 20.000 ditu.

Ez da harritzekoa beraz, Voluntaris per la llengua ekimenaren helburua etorkinek katalana ikastea eta herrian integratzea, biak izatea. Helburu horrekin sortu dira hizkuntza bikoteak. Katalana ikasten ari den bat eta katalanez badakien beste bat elkartzen dituzte. Azken hau non jaio den kontuan hartu gabe. Helburua elkarrekin katalanez mintzatzea da.

Bi xede nagusi ditu egitasmo honek. Alde batetik, katalana komunikazio hizkuntza bihurtzea, eta hizkuntza hori erabiltzea, bertakoen eta etorkinen artean. Eta beste aldetik, parte-hartzaileen arteko elkar-ezagutza. Ez hori bakarrik, etorkinen hitz-jarioa hobetzea ere bada helburua edota ingurunea ezagutzea: toki-izenak, kale-izenak...

Parte hartzen dutenek hartu beharreko konpromisoak hiru dira: beti katalanez hitz egitea, astean behin elkartzea eta zuzenketarik ez egitea. Ikasleek beraiek eskatu ezean zuzenketarik ez egiteko eskatzen dute arduradunek eta zuzentzekotan ere, sotilki.

Hizkuntza bikoteak osatzerakoan, ordutegien bateragarritasunaz gainera, adina, ikasketak, sexua eta zaletasunak hartzen dituzte kontuan. Orokorrean bikoteak dira, baina noizbehinka hirunaka -bertako bi ikasle batekin- edota taldeka ere biltzen dira.

Voluntaris per la llenguak abesbatza, antzerki taldea zein zenbait irteera ere antolatu ditu hizkuntza bikoteek parte hartzeko.

Dolors Solá i Noguera, Centre de Normalización Lingüística d'Osonako zuzendaria: «Hizkuntza bikoteetan parte hartzen duten askok proiektu honegatik ez balitz ez lukete inoiz etorkinekin harremanik izango»

Dolors Solá i Noguerak Topagunea Euskara Elkarteen Federazioak, AEK-k eta IKAk, azaroan Durangon, antolatutako Mintzapraktika egitasmoak: Erabilera lantzeko tresna eraginkorrak izeneko jardunaldietan hartu zuen parte. Katalanaren hitzaldiaren izenburua honakoa izan zen: Voluntaris per la Llengua: Hizkuntza bikoteak, hizkuntza bat ikastea baino askoz gehiago. Hitzaldiaren haria jarraituz elkarrizketa egin diogu.

Nola laburbilduko zenuke hitzaldiari jarri zenion izenburuaren mezua?
Bi pertsona jartzen ditu harremanetan proiektu honek: katalana ikasten dabilena -orokorrean etorkina- eta katalanez dakien beste bat -berdin da non jaioa den-. Zergatik den hizkuntza bat ikastea baino askoz gehiago? Hizkuntzaren bitartez pertsona bi harremanetan jartzen direlako, etorkinak bere hiria ezagutzen duelako, etorkinei gizartean txertatzen laguntzen dielako...

Zure ustez, hizkuntza, nortasunaren identifikazio eta karakterizaziorako bitartekoa ere bada.
Gurean gehiago, gainera. Etorkinek hona heltzen direnean, ez dakite hemen katalanez hitz egiten dugunik. Bat-batean bi hizkuntzarekin egiten dute topo. Katalanez mintzatzeko katalantzat izan behar duzu zure burua. Kanpotik datozenak katalanez hartzen baditugu, gizarteko parte sentitzen dira. Aintzat hartuak sentitzen dira. Parte sentituko dira, euren jatorriari uko egin gabe. Hizkuntzak komunikatzeko bakarrik ez, parte sentitzeko ere balio du.

Orain arteko esperientzia nolakoa izan da?
Adibide pare batekin laburbildu daiteke. Batetik, marokoar mutil batek esandakoa: "Nire bizitzako sei urte galdu ditut. Hemen bizi nintzen, baina hemen bizi gabe". Bestetik, neska hegoamerikar batek esandakoa: "Lehen kaletik nindoanean ez nuen inor ezagutzen. Orain jende asko ezagutzen dut. Orain jendearekin hitz egiten dut. Bizitzeko lekua aurkitu dut". Bertakoek etorkinak ezagutzeko eta etorkinek gu ezagutzeko aukera da. Hizkuntzaren bitartez beti ere.

Hizkuntza bikoteak gizarte katalan, solidario, demokratiko eta askearen oinarri den gizarte egitura sendoa eraikiz doaz, zure esanetan.
Bai, ghettoak saihesten dira hizkuntza bikoteen bitartez. Gizartearen zatiketa saihesten dute. Hizkuntza bikoteetan parte hartzen duten askok proiektu honegatik ez balitz ez lukete inoiz etorkinekin harremanik izango. Iritzi publikoak gauza asko esan ditzake. Txarto ulertzeak eta informazio faltsuak desagerrarazten dira hizkuntza bikoteen bitartez. Gizartea kohesionatzeko era ona da. Kultura ezberdinetako jendea batuko duena hizkuntza bera izango da.

Etorkizunean familiekin antzeko zerbait egitea da zuen asmoa.
Gurasoen elkarte batekin bildu naiz berriki eta eskola bereko bi familirekin egingo dute proba. Gure artean normala da seme-alaba txikiak direla-eta familiek elkarrekin zenbait gauza egitea, igande goiz batez nonbaitera joatea edo umeentzako antzerki bat ikustera joatea... Gure asmoa etorkinen familia batekin eta bertako familia batekin hori bera egitea da; hiru-lau gauza elkarrekin egitea. Etorkin familia horren eta eskolaren arteko zubi izan daiteke bertoko familia.


Azkenak
Gure gorputza gudu zelai bat da

Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]


“Irtenbidea Polizia kopurua handitzea balitz, arazoa jadanik konponduta legoke”

Albiste izan da Gasteizko Errota auzoa azken asteetan, urriaren 8az geroztik delinkuentziaren aurkako eta segurtasunaren aldeko mobilizazioak burutzen baitituzte zenbait auzokidek asteartero, bi lonja huts okupatu zituzten gazte migratzaile batzuk jo-puntuan jarrita. Inguruan... [+]


2024-11-25 | ARGIA
A-25: mugimendu feministak gizonei dei egin die konplizitatea eta justifikazioa desagerrarazteko konpromisoa hartzera

Azaroak 25 Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Eguna da. Mugimendu feministak Bilbo, Iruñea, Gasteiz, Donostia eta Baionan mobilizazioak egingo ditu. Mugimenduak argitaratu duen manifestuan, 2024an Euskal Herrian eraildako bost emakumeak gogoratu dituzte. Aurtengo... [+]


Udazkena agurtzen negua besarkatzeko

Abenduak hostoen kolore marroia dauka: lurrean, intxaurrondo biluziaren azpian, geratu diren hostoena. Intxaurrondoak bukatu du bere zikloa. Atseden hartzera doa: zuztarrak indartuz, elikatuz, nutritzea du helburu. Barrura begira, barrenak osatzeko garaian dago, orain arte egin... [+]


2024-11-25 | Iñaki Sanz-Azkue
Sugandila bat “ezer ez dagoen lekuan”

Asko hitz egiten da basoaz azken aldian. Basoak berreskuratzeaz, basoak sortzeaz eta basoaren hedadura zabaltzeaz entzungo duzu sarri. Eta ekintza ona izan daiteke zalantzarik gabe, ekosistema moduan duen balioa handia delako. Baina, basoari jartzen diogun atentzio eta indar... [+]


2024-11-25 | Jakoba Errekondo
Birigarroak zirinetan heriotza

Datozen 100-150 egunak erdi lo negukatzen igaroko dituzte landare askok. Beren jakiak sortzeko nahitaezkoak dituzten hostoak askatu eta aurreko 200-250 egunetan metatutako erreserbei esker biziko dira.


2024-11-25 | Garazi Zabaleta
Gaztaina feria basaburuan
Gaztainadiak eta gaztainaren kultura protagonista

Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]


Funtsezkoa jendea da

Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]


Lanbroa

Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]


Euskaraz bizitzeko, Euskararen Errepublika

Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Amillubi proiektuak lehen urtea ospatuko du abenduaren 1ean

Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]


Gazako %36 guztiz suntsitu dute, base militarrekin lurraldearen kontrola segurtatzeko

Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]


Eguneraketa berriak daude