Makina bat kontu
Uraren gainean ibiltzeko intsektuek duten sekretua
Intsektuek uraren gainean nabigatzeko erabiltzen dituzten estrategiak aztertu dituzte azken lau urteotan, Massachusetts-eko Teknologi Institutuko (MIT) John Bush irakasleak eta David Hu ikasleak. Horretarako, intsektuen abiadura handiko bideoak grabatu eta irudiak digitalizatu eta aztertu zituzten.
2003an Brian Chan ikerlariarekin batera intsektu batzuk uretan nola higitzen diren ezagutzera eman zuten. Orain ura, lurra, zuhaitzak edo edozein gorputz topatzean sortzen diren olatu-aldapetan intsektuek nola egiten duten gora ezagutzera eman dute Bushek eta Huk.
Olatu-aldapak uste baino leku gehiagotan topa ditzakegu, hala nola, urontzi batean dagoen urak urontziaren hormak ukitzean aldapatxoa sortzen da eta oso txikiak diren izakientzat aldapa horiek igotzea guretzat mendiak igotzearen antzeko lana da.
Baldintza hauetan intsektuen propultsiorako sistema arruntek ez dute balio. Nola, bada, higitu? Intsektuek jarrera bereziak hartzen dituzte eta horiei esker gorantz higitzea lortzen dute: segundoko bere gorputzaren luzera baino 30 aldiz aurrera eginez. Kontutan hartu lasterketa olinpiko batean lasterkariak segundoko bere gorputzaren luzera baino bost aldiz aurrera ere ez duela egiten.
Huk eta Bushek uretako intsektuen bi espezie topatu zituzten non atzeko hankekin ura "heltzeko" gai diren eta horrela gailurrera ailega daitezkeen. Intsektuak ura zanpatu egiten du eta ur gainean zulotxoak sortzen dira, baina uraren gaineko geruzaren tentsioa gai da intsektuaren pisuari eusteko. Mugimendu horretan sortzen diren perturbazioek xurgatze-indarrak sortzen dituzte eta hauek eragiten diete gorantz intsektuei. Nolabait esateko xanpainaren burbuilak azaleratzen diren bezalako prozesua gertatzen da.
Topatutako krokodilo hau ere itsastarra zen erabat, baina bere burua eta ahoaren itxuragatik garbi dago harrapakin handiak hartzeko gai zela.
Aurkikuntza honek krokodiloen eboluzioari buruzko kezkak sortu ditu eta hainbat zientzialari ikertzen hasi da Itsaso Barean sorturiko animalia honen zergatia, zeren eta agian gauzak ez ziren uste bezala gertatu.
.jpg)
Hauek izan ziren nire azken hitzak zure lo arnas sakonean eskutik helduta ginela joan zinenean. Aparteko minik gabe, xume, duin, geratu zen betiko zure bihotza. Zuk nahi eta eskatu bezala. Guk nahi eta errespetatu bezala.
Jada hilabete, neguaren atarian, gaurik luzeenak diren... [+]
AMAK
Konpainia: Txalo teatroa.
Sortzailea: Elena Diaz.
Zuzendaritza: Begoña Bilbao.
Aktoreak: Intza Alkain, Tania Fornieles, Oihana Maritorena eta Iraitz Lizarraga.
Noiz: urtarrilaren 10ean.
Non: Itsas Etxea auditoriumean... [+]
Ostegun arratsaldean egin dute bozketa eta, aurreikusitako moduan, François Bayrou lehen ministroaren aurkako zentsura mozioak ez du aurrera egin. Izan ere, eskuin muturreko Batasun Nazionalaren sostengurik gabe, ez zuen aurrera egiteko aukerarik.
Asteazkenean egin zuten ekitaldia Astigarragako Alorrenean, Sagardoaren Lurraldeak hala erabakita. Ostegunean egin du txotx hasierako festa propioa Usurbilgo Saizarrek.
Talde memorialistek deitutako manifestazioa Erorien monumentuan hasiko da 18:00etan eta Gazteluko plazan bukatuko da. Amaierako ekitaldian El Drogas, Gran Ritxarson, Ilargigorri eta La Chula Potrak esku hartuko dute, besteak beste. Gaia orokorrean nola dagoen azaldu dugu... [+]
Gaur egun, emakumeen eta haurren ahotsei zilegitasuna kentzen dien kulturaren arrastoak diraute, haien esperientziak isilaraziz, haien oinarrizko eskubide eta beharrak minimizatu edo alde batera uzteko joera duen sistema baten barruan. Arazo horren adibide mediatiko bat Juana... [+]
2024ko bigarren seihilekoaren lanaren emaitzak jaso ditu Euskaltzaindiak. Forma berriak eta aurretik zeudenen osatzeak aurkeztu ditu. Forma berrietan, oraingoan, batez ere, sukaldaritzako hiztegia landu dute. EITB eta Berria-ko edukiak hartu dituzte iturritzat.
Jesus Carreraren erailketaren 80 urteurrenean udal adierazpena plazaratu dute Hondarribiko udalbatza osatzen duten alderdi politiko guztiek.
Lursailaren jabeak hitzarmena sinatu du Lurgaia Fundazioarekin eta Sagarrak talde ekologistak deialdia zabaldu du landaketara batzeko. Zaraobe Institutuko ikasleak asteartean aritu ziren zuhaitzak landatzen.
Irunen autoinkulpazio sinadurak biltzeko deia luzatu dute San Juan plazan urtarrilaren 18an, larunbatarekin, 10:00etatik 13:00era. Urtarrilaren 26an «modu masiboan» Irunen hasiko den manifestazioan parte hartzera deitu dute eragileek, «migrazio politika... [+]
Ekainaren 5ean bota zituzten Desokupacyl enpresako bi matoi Sorazuletik, eta bi pertsona identifikatu zituen Poliziak. Urtarrilaren 29an deklaratu beharko du haietako batek.
Espainiako Gobernuko Trantsizio Ekologikorako eta Erronka Demokratikorako Ministerioak atzera bota du Statkraf multinazionalak Araba eta Gipuzkoa artean eraiki nahi zuen Itsaraz parke eolikoa.
Euskalgintzaren Kontseiluak eta Bizkaiko Foru Aldundiko langileak elkarretaratzea egin dute langileen egonkortzearen eta euskalduntzearen alde.