Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
ostirala 2024ko uztailaren 19an
EAE-ANV: Abertzaletasun ezkertiarraren sorrera
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Abagunea zehatz bezain erabakiorra zen. 1930eko urte aldakorrarena hain zuzen ere. Primo de Riveraren Diktadura amaitu bezain laster, Estatu osoan barrena indar politiko guztiak hasi ziren prestatzen etor zitekeen aldaketa politikoari aurre egiteko. Estatu mailan egindako hainbat ekimenen artean, Donostian abuztuak 17an burutu zuten hitzarmena mugarri izan zen, erregimen berriaren ezaugarri pare bat nabarmendu zituelako. Alde batetik, bertan elkartutakoek funtsezko aldaketa bultzatu nahi zutelako: erregimen mota aldatzea, Errepublikak monarkia orkezkatzea, alegia. Bestetik, alderdi katalanek jarritako baldintza: mutazio politikoa gauzatutakoan, Kataluniak Autonomia Estatutua izatea.
Jardun politikoa horrelako osagai berriekin indartzen ari zen garaietan, euskal eremu nazionalistan, 1921az geroztik indarrean zegoen EAJ-PNVren eta CNVren arteko zatiketari bukaera eman nahi zioten batzuek eta besteek. Izan ere 1930eko hasieran bi alderdi horiek berriz batzeko prozesuari ekin zioten. Hainbat ekimenen bitartez, urte osoan aritu ziren bategite horren oinarri politiko-ideologikoak eztabaidatzen. Hori zela medio, Comunion Nacionalista Vascaren baitan, bereziki, korronte bat azaldu zen euskal nazionalismoak zituen hainbat ezaugarri kolokan jartzen zituena: hots, konfesionaltasuna, Errepublikarekiko eta indar politiko ezkertiarrekin egin beharreko aliantzen politikari buruzko indefinizioa. Beste hainbat arazo, Euskadik izan beharko zuen barne egituraketa, euskararen inguruko arautegi sabinianoaren aurkako jarrera, prentsaren kudeaketa... azaldu ziren arren, lehen aipaturikoak izan ziren eztabaidaren ardatz nagusiak.
Anacleto Ortueta, Jose Ignacio Arana, Luis Urrengoetxea, Luis Areitioaurtena eta beste hainbaten arabera, euskal nazionalismoak bere ideologia berritzeaz gain, beste ikusmira politiko zabalagoak, batik bat ezkertiarrei zuzenduak abiatu behar zituen egoera politiko berriaren atarian. Planteamendu horiekin bat egin zuten Bergarako Asanbladaren aurreko hilabeteetan abertzale ugarik, baina behin betiko bilkura hori burutu zenean, "Jaungoikoa eta Lagi Zaharra"ren doktrina nagusitu zen. Manuel Arantzadi bezalako jelkide historikoek atzera egiten zuten legez, "Aberri"tik zetozen Manu Egileor, Keperin Jemein edo "Juventud Vasca"tik etorritako Jose Antonio Agirre ezagunak eutsi zioten betiko lelo jeltzaleari, Sabino Aranaren garaietatik aldatu gabe irauten zuen horri. "Gu geunden tokian gaude" aldarrikatuz, alderdiaren izaera konfesionalari eta jatorrizko izenari -EAJ-PNV delakoari- helduta bizkarra ematen zioten zetorren aro errepublikano eta laikoari. Hori dela medio, eztabaida horretan azaldu zen sektore ez tradizional eta liberalak, Bergarako asanbladan galtzaile atera zelako, han bertan jakinarazi zuen alderdi berri bat sortuko zuela.
San Andresgo Manifestua
Garapen zaila izan zuen EAE-ANVk hain aldekoa zirudien aro errepublikanoan. Berez, 1931ko apirilaz geroztik eratu zen estatu laiko eta ezkertiarrean, euskal nazionalismoaren eremuan, jelkideak nagusi suertatu ziren Euskal Herri osoan, EAE-ANVren kalterako. 1931ko apirilaren 12ko hauteskundeetan, koalizio errepublikano sozialistarekin joan zirelako, emaitza nahiko onak lortu zituzten. Bizkaian, adibidez, 21 udaletan zinegotziak erdietsi zituzten. Horien artean Bilbokoak eta Barakaldokoak nabarmendu ziren. Hiriburuan zazpi eserleku eskuratu zituzten, haien artean EAE-ANVren buruzagiak ziren Tomas Bilbao, Jose Domingo Arana edo Nikola Madariaga zeudelarik. Ezkerraldeko hirian, alkatetza Miguel Abasoloren eskutik lortu zuten EAE-ANVkoek. Lorpen horiek borobildu zituzten, urte horretako maiatzaren 31n, beste zenbait herri bizkaitarren alkatetzak -Arrigorriaga, Gorliz, Murelaga...- eskuratu zituztenean.
Dena den, udal bozketa horietan izandako arrakasta ez zen errepikatu bi hilabete beranduago burutu ziren hauteskunde orokorretan. Euzko Abertzale Ekintzak, koalizio errepublikar-sozialistatik kanpo aurkeztu zelako, oso emaitza kaskarrak izan zituen. Bizkaian, hau da ezarrera sendoena zuen lurraldean, botoen %5era ez zen iritsi, elkargo handiagoen babesik gabe ez zuela hautesleria handirik nabarmenduz. Alderdi ezkertiarrek lehen biurteko errepublikanoan izan zituzten desberdintasunak eta Euskal Autonomia Estatutuarekiko izan zuten jarrera makala zirela medio, 1933ko hauteskundeetan EAE-ANVk EAJrengana hurbildu nahi izan zuen, baina arrakastarik gabe. 1936koetan berriz, Frente Popularrarekin bat egin zuen, baina inolako eserlekurik erdietsi gabe.
Azken aro errepublikano horretan, ezkerrera jo zuten EAE-ANVkoek oso nabarmen; 1936ko ekainaren 28an egindako biltzarrean, programa politiko sozialista eta independentista onartu zuten. Horrekin 1934ko urriaz geroztik zetorren erradikalizazio prozesua sakondu egin zuten Jose Olivares "Tellagorri", Gabriel Goitia eta Luis Areitioaurtena bezalako buruzagiek, EAE-ANVren sektorerik ezkertiarrena osatzen zutenek, alegia. San Andresgo Manifestua bertan behera uzteaz gain, kapitalismoaren aurkako programa onartu zuten Bilbon bildutakoek. Jakina, alderdikide horiek ez zuten aukerarik izan eginkizun ezkertiar hori martxan jartzeko, 1936ko Gerra berehala hasi zelako. Bai, ordea, hainbeste defendatzen zuten Euskal Herriaren eskubideen berreskurapen osoaren alde zeuden alderdiekiko elkarlana abiatzeko. Izan ere, EAE-ANVkoak, Gonzalo Nardizen bitartez edo Jose Imazi esker, Bizkaiko Defentsa Batzordean eta Donostiakoan aritu ziren. Nardiz, Eusko Jaurlaritza osatu zenean, Nekazaritza kontseilari bilakatu zen, eta karguan jarraitu zuen Gerra osoan zehar eta baita erbestean ere, Eusko Jaurlaritza desegin zen arte. Era berean aipatzekoa da aeneuvetarra izan zen Tomas Bilbao, Negrinek gidatzen zuen gobernu errepublikanoan ministro izan zela, 1938ko abuztutik gerra amaitu bitarte. Hala eta guztiz ere, izen ospetsu horien gainetik, ezbairik gabe, EAE-ANVren ekarpen esanguratsuena, martxan jarri zituen gudari batailoiak izan ziren. Beste alderdiekin gertatu zen legez, Gerrarekin batera puztu egin baitziren Accion Vascaren lerroak gudari andana hornitzeko. Ezkerra eta nazionalismoa uztartu nahian zebiltzan gazte askok bat egin zuten "Olabarri", "Euzko Indarra", "Askatasuna" eta "EAE-ANV" batailoiekin, Tomas Etxabe, Gabriel Goitia, Bernabe Orbegozo "Otarbe", Luis Ruiz de Agirre "Sancho de Beurko", eta beste aeneuvisten agindutara.
Baina Gerrak lagundu zuen hazkunde hori, Gerraren ondorioz ere hustu egin zen. Gudan bertan hildakoez gain, fusilamenduak, erbesteratzeak... diktadura frankista luzeak indargetu egin zuen nazionalismo ezkertiarraren adar gazte hori. Ahuleziak ahulezia, urruneko erbestetik, Buenos Airesetik, Jose Olivares Larrondok eta Pello Irujok martxan jarri zuten Tierra Vasca: EAE-ANVren egunkariaren lekukoa hartu zuen hilabetekaria indar handiz piztu zen. Itsasoz bestaldeko deserrian bazeuden ere, burua eta bihotza Euskal Herrian izan zuten beti Algortakoak eta Lizarrakoak Tierra Vasca egiterakoan. Bide batez, oso esku zabalez aritu zirelako, EAE-ANVren aldizkari hori, euskal abertzale eta ezkertiar guztien bozeramaile bilakatu zen; berriro ere, beraien sorrerako manifestua aldarrikatzen zuen, Euskal Herriaren eskubideen berreskurapen osoaren alde zeuden alderdi guztien elkarlana egiaztatuz. Argentinatik bazen ere, politika abertzale eta ezkertiarra aurrera eramatea ahalbideratuz.
Aipatutako biltzarra amaitu ondorengo egunetan, alderdi berriaren behin-behineko batzordea aurkezteaz gain, bere aurkezpen manifestua prestatu zuten. Bitxikeriak bitxikeria, akonfesionaltasuna aldarrikatzen zutenak, bere lehen aldarri hori kaleratu zutenean, saindu batez baliatu ziren data zehazteko, testu bukaeran, honako hau ezarriz: «Bilbon, 1930eko Ander deunaren egunean». Orduz geroztik ez da harritzekoa San Andresgo manifestua bezala ezagutzea.
Estraineko testu horretan, CNVk eta EAJ-PNVk egindako batuketa antzutzat jotzen zuten, mende hasierako ildo eta kontzepzioen gainean burutu zutelako. Bide batez, alderdi horiek batzeko bidean, geroxeago ANVren baitan egituratuko zirenen aurrean izandako ulertezintasunak behartzen zituen sektore horiek erakunde berrian aritzeko. Oinarri ideologikoa Euskal Herriaren nortasun nazionala baieztatzea izanen zen. Hori lortzeko Euskadi mailan eta baita Espainian ere hainbat puntu azaltzen zituen: Euskal eremuari zegokionez, euskal hizkuntza berreraiki eta zabaldu ez ezik, euskal nazionalitatearen gainontzeko ezaugarriak ere -kultura bereziki- sustatu beharra zegoela zioten. Politikoki, euskal lurraldeetan agintzen zuten instituzioek anaia-arrebak bailiran aritu behar zutela, mankomunitateak martxan jarriz. Era berean, giza mailan, lana eta kapitalaren arteko harremanak eta lurjabegoen arazoak konpontzen saiatu behar zutela. Helburu horiez gain, azpimarratzen zuten Euskal Herriaren eskubideak berreskuratzeko gertu zeuden erakunde guztiekin lan egiteko prest zeudela. Ildo hori zabalduz, gertu zeuden ANVkoak Espainiako alderdiekin jarduteko baldin eta, kolektibitate nazionalek lortzeko zituzten eskubideak onartzeko ados bazeuden. Hainbat puntutan, -gizartearen auzia, laikotasuna, errepublikazaletasuna- manifestu horrek azaldu zituen gabeziek alderdi berria erren utzi zutela zirudien; baina hurrengo hilabeteetan, aukera izan zuten hutsune horiek ederki betetzeko.
Estraineko testu horretan, CNVk eta EAJ-PNVk egindako batuketa antzutzat jotzen zuten, mende hasierako ildo eta kontzepzioen gainean burutu zutelako. Bide batez, alderdi horiek batzeko bidean, geroxeago ANVren baitan egituratuko zirenen aurrean izandako ulertezintasunak behartzen zituen sektore horiek erakunde berrian aritzeko. Oinarri ideologikoa Euskal Herriaren nortasun nazionala baieztatzea izanen zen. Hori lortzeko Euskadi mailan eta baita Espainian ere hainbat puntu azaltzen zituen: Euskal eremuari zegokionez, euskal hizkuntza berreraiki eta zabaldu ez ezik, euskal nazionalitatearen gainontzeko ezaugarriak ere -kultura bereziki- sustatu beharra zegoela zioten. Politikoki, euskal lurraldeetan agintzen zuten instituzioek anaia-arrebak bailiran aritu behar zutela, mankomunitateak martxan jarriz. Era berean, giza mailan, lana eta kapitalaren arteko harremanak eta lurjabegoen arazoak konpontzen saiatu behar zutela. Helburu horiez gain, azpimarratzen zuten Euskal Herriaren eskubideak berreskuratzeko gertu zeuden erakunde guztiekin lan egiteko prest zeudela. Ildo hori zabalduz, gertu zeuden ANVkoak Espainiako alderdiekin jarduteko baldin eta, kolektibitate nazionalek lortzeko zituzten eskubideak onartzeko ados bazeuden. Hainbat puntutan, -gizartearen auzia, laikotasuna, errepublikazaletasuna- manifestu horrek azaldu zituen gabeziek alderdi berria erren utzi zutela zirudien; baina hurrengo hilabeteetan, aukera izan zuten hutsune horiek ederki betetzeko.
EAE-ANVrekin lerrokatu zirenak
Eginkizun hori zutenak manifestuaren sinatzaileak -Luis Urrengoetxea, Anacleto Ortueta, Julian Arrien, Jose Ignacio Arana, Jose Ramon Basterra eta abar- eta alderdi berriko ekintzaileak ziren. Horietako gehienak Comunion Nacionalista Vasca delakotik zetozen. Nazionalista liberalak baziren ere, zaila da ezkertiartzat jotzea. Soziologikoki ere, gehien-gehienak lanbide liberalekoak genituen eta erreforma sozialen aldekoak baziren ere, oso urrun zuten iraultzaren aldeko planteamendu oro. "Aberri"tik ere hainbat militantek EAE-ANVrekin bat egin zuen baina CNVtik etorritakoak baino askoz gutxiago izan ziren. Alderdia osatzeko hirugarren multzoa, lehen jardun politikoa Acción Vascaren bitartez burutu beharko zutenak izan ziren. Horien artean bi azpitalde nabarmendu zitezkeen: Batetik, Madrilgo unibertsitatean ikasten ari ziren Pello Irujo edo Luis Eleizalde bezalako gazte abertzaleek osatzen zutena. Horiek "Eusko Ikasbatza" elkartearen bitartez hurbildu ziren EAE-ANVra, alderdi hau sortzear zegoenean, eztabaidetan parte hartuz. Bestetik, Diktadura Primorriveristan eta Errepublikako hasieran nabarmendu ziren hainbat intelektual, Justo Garate, Ramon Berraondo, Julian Gimon edo Jose Olivares "Tellagorri" bezalakoak, esate baterako.
Euzko Abertzale Ekintzaren bide malkartsua
Garapen zaila izan zuen EAE-ANVk hain aldekoa zirudien aro errepublikanoan. Berez, 1931ko apirilaz geroztik eratu zen estatu laiko eta ezkertiarrean, euskal nazionalismoaren eremuan, jelkideak nagusi suertatu ziren Euskal Herri osoan, EAE-ANVren kalterako. 1931ko apirilaren 12ko hauteskundeetan, koalizio errepublikano sozialistarekin joan zirelako, emaitza nahiko onak lortu zituzten. Bizkaian, adibidez, 21 udaletan zinegotziak erdietsi zituzten. Horien artean Bilbokoak eta Barakaldokoak nabarmendu ziren. Hiriburuan zazpi eserleku eskuratu zituzten, haien artean EAE-ANVren buruzagiak ziren Tomas Bilbao, Jose Domingo Arana edo Nikola Madariaga zeudelarik. Ezkerraldeko hirian, alkatetza Miguel Abasoloren eskutik lortu zuten EAE-ANVkoek. Lorpen horiek borobildu zituzten, urte horretako maiatzaren 31n, beste zenbait herri bizkaitarren alkatetzak -Arrigorriaga, Gorliz, Murelaga...- eskuratu zituztenean.
Dena den, udal bozketa horietan izandako arrakasta ez zen errepikatu bi hilabete beranduago burutu ziren hauteskunde orokorretan. Euzko Abertzale Ekintzak, koalizio errepublikar-sozialistatik kanpo aurkeztu zelako, oso emaitza kaskarrak izan zituen. Bizkaian, hau da ezarrera sendoena zuen lurraldean, botoen %5era ez zen iritsi, elkargo handiagoen babesik gabe ez zuela hautesleria handirik nabarmenduz. Alderdi ezkertiarrek lehen biurteko errepublikanoan izan zituzten desberdintasunak eta Euskal Autonomia Estatutuarekiko izan zuten jarrera makala zirela medio, 1933ko hauteskundeetan EAE-ANVk EAJrengana hurbildu nahi izan zuen, baina arrakastarik gabe. 1936koetan berriz, Frente Popularrarekin bat egin zuen, baina inolako eserlekurik erdietsi gabe.
Azken aro errepublikano horretan, ezkerrera jo zuten EAE-ANVkoek oso nabarmen; 1936ko ekainaren 28an egindako biltzarrean, programa politiko sozialista eta independentista onartu zuten. Horrekin 1934ko urriaz geroztik zetorren erradikalizazio prozesua sakondu egin zuten Jose Olivares "Tellagorri", Gabriel Goitia eta Luis Areitioaurtena bezalako buruzagiek, EAE-ANVren sektorerik ezkertiarrena osatzen zutenek, alegia. San Andresgo Manifestua bertan behera uzteaz gain, kapitalismoaren aurkako programa onartu zuten Bilbon bildutakoek. Jakina, alderdikide horiek ez zuten aukerarik izan eginkizun ezkertiar hori martxan jartzeko, 1936ko Gerra berehala hasi zelako. Bai, ordea, hainbeste defendatzen zuten Euskal Herriaren eskubideen berreskurapen osoaren alde zeuden alderdiekiko elkarlana abiatzeko. Izan ere, EAE-ANVkoak, Gonzalo Nardizen bitartez edo Jose Imazi esker, Bizkaiko Defentsa Batzordean eta Donostiakoan aritu ziren. Nardiz, Eusko Jaurlaritza osatu zenean, Nekazaritza kontseilari bilakatu zen, eta karguan jarraitu zuen Gerra osoan zehar eta baita erbestean ere, Eusko Jaurlaritza desegin zen arte. Era berean aipatzekoa da aeneuvetarra izan zen Tomas Bilbao, Negrinek gidatzen zuen gobernu errepublikanoan ministro izan zela, 1938ko abuztutik gerra amaitu bitarte. Hala eta guztiz ere, izen ospetsu horien gainetik, ezbairik gabe, EAE-ANVren ekarpen esanguratsuena, martxan jarri zituen gudari batailoiak izan ziren. Beste alderdiekin gertatu zen legez, Gerrarekin batera puztu egin baitziren Accion Vascaren lerroak gudari andana hornitzeko. Ezkerra eta nazionalismoa uztartu nahian zebiltzan gazte askok bat egin zuten "Olabarri", "Euzko Indarra", "Askatasuna" eta "EAE-ANV" batailoiekin, Tomas Etxabe, Gabriel Goitia, Bernabe Orbegozo "Otarbe", Luis Ruiz de Agirre "Sancho de Beurko", eta beste aeneuvisten agindutara.
Baina Gerrak lagundu zuen hazkunde hori, Gerraren ondorioz ere hustu egin zen. Gudan bertan hildakoez gain, fusilamenduak, erbesteratzeak... diktadura frankista luzeak indargetu egin zuen nazionalismo ezkertiarraren adar gazte hori. Ahuleziak ahulezia, urruneko erbestetik, Buenos Airesetik, Jose Olivares Larrondok eta Pello Irujok martxan jarri zuten Tierra Vasca: EAE-ANVren egunkariaren lekukoa hartu zuen hilabetekaria indar handiz piztu zen. Itsasoz bestaldeko deserrian bazeuden ere, burua eta bihotza Euskal Herrian izan zuten beti Algortakoak eta Lizarrakoak Tierra Vasca egiterakoan. Bide batez, oso esku zabalez aritu zirelako, EAE-ANVren aldizkari hori, euskal abertzale eta ezkertiar guztien bozeramaile bilakatu zen; berriro ere, beraien sorrerako manifestua aldarrikatzen zuen, Euskal Herriaren eskubideen berreskurapen osoaren alde zeuden alderdi guztien elkarlana egiaztatuz. Argentinatik bazen ere, politika abertzale eta ezkertiarra aurrera eramatea ahalbideratuz.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
dantzan.eus
|
Oier Araolaza
#2
#3
Editoriala
#4
Leire Narbaiza Arizmendi
#5
Unai Pascual, Iñaki Lasagabaster eta Jose Allende
#6
Azkenak
2024-07-19
Manex Usarralde Garmendia
Zestoako Gaztetxearen desalojoa geratzea lortu dute
Uztailaren 19an, 8:00etan zegoen gaztetxea husteko agindua emanda. Momentuz, lortu dute desalojoa atzera botatzea. Zestoako Gazte Asanbladak Bilboko Aresti Zentro Sozialistaren desaloa jasan zutenei elkartasun osoa adierazi die.
2024-07-19
Xabier Letona Biteri
Yael Braun-Pivet izango da berriz Frantziako Asanbleako lehendakaria
Frantziako Asanbleak Yael Brau-Pivet hautatu du legebiltzarreko presidente. Lehia aurreikusten zen FHB eta Macronisten artean, eta azkenean, gutxigatik bada ere, lehendakariaren alderdikoak gailendu dira.
2024-07-19
Nagore Irazustabarrena Uranga
Margolan figuratibo zaharrena
Sulawesi (Indonesia) uhartearen hegoaldean, Leang Karampuang kobazuloan hiru irudi antropomorfoz eta basurde batez osatutako margolana aurkitu dute Griffith eta Southern Cross unibertsitateetako eta Indonesiako Agentzia Nazionaleko arkeologoek. Nature aldizkarian argitaratutako... [+]
2024-07-19
Nagore Irazustabarrena Uranga
Leonard Peltierren ihes ukatua
Lompoc (Kalifornia, AEB), 1979ko uztailaren 20a. Leonard Peltier ekintzaile indigenak eta beste bi presok espetxe federaletik ihes egin zuten. Iheskideetako bat kartzelaren kanpoaldean bertan tirokatuta hil zuten; bestea ordu eta erdi geroago atzeman zuten handik milia batera... [+]
2024-07-19
Manex Usarralde Garmendia
Adin txikiko neska baten erasotzaileari jarritako epaia salatu du Gasteziko Mugimendu Feministak
Gasteizko adin txikiko neska bati sexu erasoa egin zion adin txikiko mutil batek, 2023ko ekainean. Gasteizko Mugimendu Feministak ez ditu bidezkoak ikusten epaileak erasotzaileari ezarri dizkion neurriak. Uste du erasoa jasan duenaren birbiktimizazioa bultzatzen dutela... [+]
Donostiako udaltzainek Parte Zaharreko hainbat gazte “jipoitu eta zauritu” dituztela salatu dute
Alde Zaharreko Gazte Asanbladak (AZGA) salatu du Donostiako Udaltzaingoak auzoko hainbat gazteren aurka astelehen gauean egindakoa: “Auzoko hainbat gazte futbolean jokatzen ari ziren Trinitate enparantzan, Udaltzaingoa hurbildu eta mehatxuka guztiak identifikatzeko agindua... [+]
2024-07-19
Mikel González De Reparaz
Patinete elektriko bat erostean, su-detektagailu bat oparitu beharko litzateke
2024-07-19
Julen Ugartemendia Carcedo
Ursula von der Leyen Europako Batzordeko presidente izendatu dute
401 aldeko boto eta 284 kontrako jaso ditu, baina gehiengoa lortu du 41 botogatik. Hurrengo bost urteetan berriro ere presidente izango da, popularren, sozialdemokraten, liberalen eta berdeen babesa jasota. EH Bilduk kontra bozkatu du, eta EAJk alde.
2024-07-19
Jon Hidalgo Gereñu
Hamabost urte beharko dira Gazako genozidioan Israelek sortutako 40 milioi tona hondakin jasotzeko
NBEren ikerketa baten arabera, lehertu gabeko artilleria, substantzia kaltegarriak eta palestinarren gorpuak daude hondakin artean. 50.000 bonba baino gehiago bota ditu Israelek urritik, eta 40 milioi tona hondakin sortu dituzte.
2024-07-19
Jon Hidalgo Gereñu
1.200 soldadu israeldarrek baino gehiagok egin dute beren buruaz beste azken 50 urteetan
Genozidioarekin lotutako suizidio ugari identifikatu dira, armada sionistak datuak ezkutatzen baditu ere.
2024-07-19
Urko Apaolaza Avila
AHTren Ezkio-Itsasoko loturak “arazoak” dituela dio Espainiako Gobernuak eta Gasteizkoaren alde egin du
Oscar Puente Espainiako Garraio ministroaren esanetan, Nafarroarekin lotura egiteko aukerarik "onargarriena" Gasteizkoa da, Ezkio-Itsasoko ibilbideak "konplexutasun teknikoak" dituelako.
Eguneraketa berriak daude